Ободритлар (бодричлар, абодритлар [1] ) - урта гасырлар славян кабиләләре берлеге .

Ободритлар
Туган тел лех телләре[d]
 Ободритлар Викиҗыентыкта
Ободритлар Франк дәүләт картасында
Полабия славяннарының VIII-X гасырлардагы торак пунктлары

Яшәү урыны - Эльба (Лабе) түбәнге өлеше, хәзерге Мекленбургның көнбатышында, Шлезвиг-Гольштейнның көнчыгыш өлеше һәм хәзерге Түбән Саксониянең төньяк-көнчыгыш өлеше, анда древаннар яшәгән.

Тарихы үзгәртү

VII-XII гасырларда ободритлар берлеге ререглар кабиләсе җитәкчелегендәге конфедерация була [2] .

"Бавария географы" язмасы буенча, IX гасыр уртасында ободритларның кабилә берлеге дүрт кабиләдән тора: бодричлар үзләре, вагрлар ( алман. vagri), полаблар (лат. polabi) һәм варнннар ( алман. warnower) [3] .

X гасыр азагында Велиградны - ободритлар башкаласын - алманнар яулап ала һәм Мекленбург дип үзгәртә. Гарәп авторы Ибраһим ибн Якуб әсәрендә 965 елда ул телгә алына [4] . Замандашлары тасвирламасы буенча, Велиград (лат. Magnopolis [5] ) әйләнәсе 20 чакрым чамасы була [6]

Соңрак, Наконидлар династиясенең резиденциясе Любица (Лүбек) чик ныгытмасы булган [7] ).

Вагрларның башкаласы Старгард була, яулап алганнан соң Ольденбург дип үзгәртелә [8], полабларның башкаласы Ратибор Ратценбург булып китә [9] .

Төрле вакытта башка конфедератлар: глиняннар, смолиннар, древаннар һ.б. да кергән була[10] .

Мөһим торак пунктлары: Илово, Зверин, Добин (Висмар култыгы янындагы Зверин күле ярында).

IX гасырга ободрит халкы арасында социаль аерымлану арта бара, аның феодаль элитасы барлыкка килә, алар алман дворяннарыннан матди мәдәниятне ала. Беренче булып 821 елда кенәз Славомир христиан динен кабул иткән булган, ләкин суга чумдырылу соңгарак, XII гасырда гына булган.

Ассимиляция үзгәртү

XII гасырда, алманнар белән күп һәм озак барган сугышлардан соң, Изге Рим империясе белән кушылалар. Славян җирләрендә күп төрле уделлар оештырылган. Шул исәптән Мекленбург маркасы белән 1918 елга кадәр славян кенәз Никлот токымнары идарә итә. Бу җирләрне империягә кушканнан соң, христианлаштыру һәм әкренләп "алманлаштыру" башлана.

Полаб славян теле әкренләп алман теленә алыштырыла, аеруча рәсми эш язмасы алман телендә булуны таләп иткән шәһәрләрдә. Полаб теле кайбер социаль һәм профессиональ маргиналь төркемнәрдәге шәһәрләрдә кала, мәсәлән, балыкчылар арасында очрый. Рюген утравында полабиан диалекты XV гасырда юкка чыга, Вендланд төбәгендә дравен-полаб диалекты XIX гасыр башына кадәр сакланган булган.

Искәрмәләр үзгәртү

  1. Juncker, Christian. Enleitung zu der Geographie der mittlern Zeiten. Jena, 1712, S. 52
  2. Boll, Ernst. Geschichte Meklenburgs mit besonderer Berücksichtigung der Culturgeschichte. Bd. 1, Neubrandenburg, 1855, S. 4. «Nach Adam hießen die Abodriten auch Reregen.»
  3. Йоахим Херрман. Ободриты, лютичи, руяне // Славяне и скандинавы: Сб. — М., 1986. — С. 338.
  4. Йоахим Херрман. Ободриты, лютичи, руяне. — С. 338.
  5. Živković, Tibor; Crnčević, Dejan; Bulić, Dejan; Petrović, Vladeta; Cvijanović, Irena; Radovanović, Bojana. The World of the Slavs. Belgrade, 2013, p. 351
  6. Nugent, Thomas. The History of Vandalia. Vol. I. London, 1766, pp. 399—400
  7. Tille, Armin. Deutsche Geschichtsblätter: Monatsschrift für Erforschung deutscher Vergangenheit auf Landesgeschichtlicher Grundlage. Bd. 11, F. A. Perthes, 1910, S. 292. «war Altlübeck am Zusammenfluß von Trave und Schwartau vor 1044 ein wendisches Fischerdorf, wurde danach eine wagrische Grenzfeste»
  8. Вагрия. Энциклопедический словарь Ф. А. Брокгауза и И. А. Ефрона, С.-Пб., Брокгауз-Ефрон, 1890—1907. «Во время войн с саксами Карл Великий предоставил область В. славянскому племени оботритов, которые в течение трех веков сохраняли свою независимость и языческую религию. Главный город их, Ольденбург (по-славянски — Старгард), был важным торговым пунктом на Северном море; но начиная с XV в. гавань стала мелеть и город постепенно потерял свое торговое значение.»
  9. Наумов, Е. П. (отв. ред.); Акимова, О. А. Этнические процессы в Центральной и Юго-Восточной Европе. — М.: Наука, 1988. — С. 96.
  10. Ludat, Herbert. Siedlung und Verfassung der Slawen zwischen Elbe, Saale und Oder. Schmitz, 1960, S. 142. « … die Warnower, die nur bei Adam von Bremen genannt werden, und das auch nur in der Liste der zur Hamburger Kirchenprovinz gehörigen populi …»

Әдәбият үзгәртү