Xaci Möxämmäd
Xaci Möxämmäd (ﺣﺎجی محمد) — Şäybäni näselennän çıqqan qısqa waqıttağı Altın Urda xanı (1419), Äbelxäyer xanlığınıñ berençe xanı (1420-1427).
| Xaci Möxämmäd حاجی محمد | ||
| ||
|---|---|---|
| aña qädär: | Qäderbirde | |
| däwamçısı: | Oluğ Möxämmäd | |
| Dine: | İslam | |
| Tuu: | ? | |
| Ülem: | 1427 yıl | |
Tarix үзгәртү
Xaci Möxämmäd Cüçi ulı Şäybän näselennän çıqqan.
1419-1420 yılda İdegäy häm Qäderbirde arasında Cäyek yanındağı bäreleş näticäsendä ike köndäş häläk bula.
Tarqalu başlawı үзгәртү
Xaci Möxämmäd İdegäy yağında suğışa. Şuña kürä mañğıt näselle Mansur kenäz Xaci Möxämmäd xan itep iğlan itä. Çınında Xaci Möxämmäd tik Altın Urdanıñ könçığış öleşe belän idärä itä, soñraq ul Äbelxäyer xanlığına (Üzbäk xanlığına) äwerelä. Bu waqıttan birle Altın Urda tarqala başlıy.
1421-1422 yılda Altın Urda könbatış öleşendä Oluğ Möxämmät häm Urus xan ulı Bäräk arasındağı suğış bara. Maweranahr soltanı Oluğbäk Bäräkne yaqlıy.
1423 yılda Oluğ Möxämmäd Bäräkne ciñä, näticädä Bäräk könçığışqa Xaci Möxämmäd cirenä qaça. Bäkläribäk Mansur qärdäş Bäräk yağına küçä häm alar Xaci Möxämmädne 1427 yılda ciñälär.
Oluğ Möxämmät Bäräkne ciñep, 1419 yıldan tänäfeslär belän 1432-1436 yılğa qädär Altın Urda xanı bula. Läkin ul waqıtta täxet öçen tuqtawsız suğış bara. 1438 yılda Oluğ Möxämmät Bolğar Olısına küçep, Qazannı ala häm bäysez Qazan xanlığına nigez sala.
| Elgäre: Qäderbirde |
Altın Urda xanı 1419 |
Annarı: Oluğ Möxämmät
|
Ädäbiät үзгәртү
- Равил Фәхретдинов. ТАТАР ХАЛКЫ ҺӘМ ТАТАРСТАН ТАРИХЫ.
- Мыськов Е. П. Политическая история Золотой Орды (1236—1313 гг.). — Волгоград: Издательство Волгоградского государственного университета, 2003. — 178 с. — 250 экз. — ISBN 5-85534-807-5
- Почекаев Р. Ю. Цари ордынские. Биографии ханов и правителей Золотой Орды. — СПб.: ЕВРАЗИЯ, 2010. — 408 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-91852-010-9
- Селезнёв Ю. В. Элита Золотой Орды. — Казань: Издательство «Фэн» АН РТ, 2009. — 232 с.
- Абд-ар-раззак Самарканди Места восхода двух счастливых звёзд и места слияния двух морей // Сборник материалов, относящихся к истории Золотой Орды. — М., 1941.