Читкә каратучы нерв

VI БМН (читкә каратучы) төше күпернең урта дәрәҗәсендә дүртенче карынчык төбеннән вентраль урнаша, анда ул күзнең ятма хәрәкәтләр үзәге белән тыгыз бәйләнгән.

Читкә каратучы нерв
Сурәт
NCI Thesaurus идентификаторы C12665
Альтернативное имя nerf moteur oculaire externe
 Читкә каратучы нерв Викиҗыентыкта

VII БМН бәйләме читкә каратучы нервның төшен урап ала һәм дүртенче карынчык төбендә ур ясый (фациаль калкым) (рәс. 21.45), шуңа төш өлкәсендә аерым VI БМН зарарлануы булмый. Төш өлкәсендә зарарлану түбәндәгечә билгеләнә.

• Читләштерүнең ипсилатераль хәлсезлеге - VI БМН зарарлану нәтиҗәсе.

• Зарарланган якка күзнең горизонталь хәрәкәте бозылу - кәүсәдәге парамедиан ретикуляр формациянең (КПРФ) күзнең ятма хәрәкәт үзәге җәлеп ителү нәтиҗәсе.

• Бит нервы мотонейронының ипсилатераль зарарлануы мөмкин - бу аның бергә җәлеп ителү нәтиҗәсе.

Бәйләм үзгәртү

Күпер кече ми тоташу өлкәсендә ми кәүсәсеннән бәйләм киткәндә пирамидаль калкулыктан вентраль һәм латераль уза.

1. Фовилль синдромы бәйләмнең КПРФ аша узу өлкәсе җәлеп ителү белән бәйле һәм күпернең дорсаль өлкәсендә тамырлы чирләр һәм шешләрнең еш сәбәбе була. V алып VIII БМН кадәр ипсилатераль һәм үзәктәге симпатик җепселләр зарарлануы белән сыйфатлана.

• V БМН зарарлану — бит аналгезиясе.

• VI БМН зарарлануы караш параличы белән бергә була (КПРФ).

• VII БМН зарарлану (төше яки бәйләме) бит мускулларының хәлсезлеге

• VIII БМН зарарлану — саңгыраулык.

• Үзәктәге Һорнер синдромы.

2. Мийяр-Гюблер синдромы бәйләмнең пирамидаль юлдан узганда җәлеп ителү белән бәйле һәм ешрак тамырлы чирләр, шешләр һәм демиелинизация нәтиҗәсе. Түбәндәге билгеләр белән сыйфатлана.

• VI БМН ипсилатераль зарарлануы.

• Контралатераль гемиплегия (чөнки пирамидаль юлның җепселләре арка миендә астарак кисешә һәм контралатераль ирекле хәрәкәт белән идарә итә).

• Күпернең дорсаль өлеше зарарлануының төрле симптомнары.

Базиляр өлеше үзгәртү

базиляр өлеше ми кәүсәсеннән күпер кече ми тоташуы өлкәсендә башлана һәм препонтин базиляр цистернасына керә. Аннары базиляр өлеше өскә баш нигезенә якын бара һәм алгы аскы кече ми ара артерия (рәс. 21.4б) белән кисешә, каты тышчаны арткы чөйсыман үсентеләрдән астарак тишә һәм пирамида очында бөгелеп, аскы ташсыман синус яки Дорелло каналы аша аның янында узып (ташсыман-чөйсыман бәйләвеч астында) каверноз синуска керә.

Нервның базиляр өлеше зарарлануының төп сәбәпләре түбәндә.

1. Ишетү нервы невриномасы VI БМН күпер кече ми тоташмасында зарарлый ала (рәс. 21.47). Беренче симптомнарны билгеләргә кирәк — ишетү югалту һәм мөгезкатлау сизгерлеге кимү. Шулай итеп, VI БМН зарарлану белән барлык авыруларга ишетүне һәм мөгезкатлау сизгерлеген тикшерергә кирәк.

2. Назофарингеаль шешләр баш сөягенә һәм аның тишекләренә үсеп кереп, VI БМН базиляр өлешен зарарлый ала.

3. Арткы чокырчык шеше чыгарган яки баш эчендәге идиопатияле югары басым ми кәүсәсе аска күчү сәбәбе була ала, бу VI БМН пирамида очында (кара рәс. 21.15) ми кәүсәсеннән чыгу һәм каверноз синуска керү арасында тартылуга китерә. NВ Бу очракта VI БМН зарарлануы ялган урнашу симптомы була.

4. Баш сөягенең нигезе сыну бер яклы һәм ике яклы зарарлану сәбәбе була ала.

5. Градениго синдромы башлыча мастоидит яки пирамиданың кискен ялкынсынуында үсеш ала, бу пирамида очында VI БМН зарарлануына китерә ала. Пирамида ялкынсынуы еш бит мускуллары хәлсезлеге, авыртуы һәм ишетү проблемалары белән бергә бара.

Интракаверноз һәм интраорбиталь өлешләр үзгәртү

1. Интракаверноз өлеше III, IV БМН һәм өч тармаклы нервның беренче тармагыннан астарак уза.

Башка нервлар синус тышчасы белән сакланган булса да VI БМН медиаль урнаша һәм синус уртасыннан эчке йокы артериясе яныннан ук уза, шуңа ул күбрәк дәрәҗәдә зарарлана. Кайвакыт VI БМН интракаверноз өлешенең зарарлануы постганглионар Һорнер синдромы белән бара (Паркинсон симптомы), чөнки VI БМН интракаверноз өлешенә паракаротид үрелмәнең симпатик җепселләре кушыла. VI БМН интракаверноз өлеше һәм III БМН зарарлану сәбәпләре бер үк.

2. Интраорбиталь өлеше күз чокырына өске күз ярыгы аша Цинн боҗрасы эченнән керә һәм тышкы туры мускулны иннервацияли.

Ачыклау үзгәртү

1. VI БМН сул яктан зарарлану билгеләре.

• Сул туры медиаль мускулның хәрәкәте өстенлеге өчен беренчел торышта сул яктагы эзотропия (рәс. 21.48а).

• Ерактагы әйбергә карашны юнәлткәндә эзотропия көчәя һәм якын әйбергә карашны юнәлткәндә тулысынча югалуга кадәр кими.

• Сул туры тышкы мускул хәлсезлеге өчен сул күзнең читләштерүдә сизелерлек чикләнүе (рәс. 21.48б).

• Сул күзнең гадәти китерүе (рәс. 21.48в).

2. Параличланган мускул ягында диплопияне киметү өчен зарарланган мускул ягына күзне бору урынына башны тигезләп бору.

3. VI БМН аерым зарарлану сәбәпләре алданрак саналган.

NB III БМН зарарлануларыннан аермалы буларак аневризмалар сирәк VI БМН зарарлану сәбәбе була, әмма тамырлы зарарланулар шактый таралган.

Дифференциаль диагностика үзгәртү

Түбәндәге халәтләр VI БМН зарарлануга охшаш.

1. Миастения гравис һәр күз йөртү какшавын охшата ала. Аеру үзенчәлекләре — диплопиянең төрле булуы һәм башка симптомнар (кабаклар арганлыгы һәм кабакларның тартышу Коган симптомы).

2. Тышкы туры мускулны җәлеп иткән стриктив тиреоидлы миопатия күзнең читләштерү чикләнү сәбәбе була ала. Үзара бәйле симптомнар: орбиталь какшаулар, кабакларның зарарлану билгеләре һәм күзнең мәҗбүри хәрәкәтендә уңай сынау (6 нчы бүлекне кара).

3. Күз чокырының медиаль диварының җәрәхәтле сынуы белән эчке туры мускул кысылуы күз читләштерүнең чикләнүенә китерә (23 нче бүлекне кара).

4. Тышкы туры мускулны җәлеп итүче орбиталь миозит күзне читләштергәндә хәлсезлек һәм авырту белән сыйфатлана (6 нчы бүлекне кара).

5. Дуэйн синдромы — читләштерү бозылу һәм күзне китергәндә күз ярыгы тараю белән сыйфатланган тумыштагы халәт (20 нче бүлекне кара).

6. Конвергенция спазмы гадәттә яшьләрдә үсеш ала һәм конвергенция белән миоз һәм көчәйгән аккомодация белән сыйфатлана.

7. Дивергенция параличы — бер яки ике яклы VI БМН зарарлануыннан авыр аерылган сирәк халәт. Әмма VI БМН зарарлануыннан аермалы буларак эзотропия элеккечә кала яки тышка караганда кимергә мөмкин.

8. Инфантиль эзотропия (20 нче бүлекне кара).

Искәрмәләр үзгәртү

Чыганаклар үзгәртү

  • Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.