Тыгыз йолдыз
Тыгыз йолдыз яки компакт йолдыз - гадәттәге йолдыз тыгызлыгыннан шактый зуррак тыгызлыгы ия булган йолдыз.
Тыгыз йолдызларга түбәндәге йолдыз төрләре карыйлар:
- ак кәрлә
- нейтрон йолдыз
- кара тишек
- экзотик йолдыз (гипотетик)
Тыгыз йолдызлар эчендә атом-төш реакциясе туктаган, шуңа күрә гравитация тәэсирендә йолдыз бик кысыла.
Ак кәрләләрдә тәлгәшләнгән электрон газ басымы, нейтрон йолдызларда тәлгәшләнгән нейтрон газ басымы гравитация көчләренә каршы тора һәм тигезләнеш халәтенә китерә.
Кара тишектә бик зур гравитация матдә чиксез тызыгызлыгына кыса, сингулярлык килеп чыга.
Тыгыз йолдызлар шулай ук компакт калдыклар дип атала, чөнки йолдыз яшәү циклы ахырында формалаша.
Әдәбият үзгәртү
- http://www.astro.tsu.ru/astrophysics/lecture_10.pdf 2018 елның 19 июнь көнендә архивланган. Компакт йолдыз
- Шкловский И. С. Звёзды: их рождение, жизнь и смерть, М.: Наука, 1984 2005 елның 10 декабрь көнендә архивланган.
- Физика космоса. Маленькая энциклопедия, М.: Советская Энциклопедия, 1986
- Постнов К. А. Эволюционная астрофизика
- Шапиро С. Л., Тьюколски С. А. Черные дыры, белые карлики и нейтронные звезды / Пер. с англ. под ред. Я. А. Смородинского. — М.: Мир, 1985. — Т. 1—2. — 656 с.
- С. Б. Попов, М. Е. Прохоров. Астрофизика одиночных нейтронных звёзд: радиотихие нейтронные звезды и магнитары. — ГАИШ МГУ, 2002.
- Haensel P., Potekhin A.Y., Yakovlev D.G. Neutron Stars. — N. Y.: Springer, 2007. — Т. 1. — 619 с. — ISBN 978-0-387-33543-8.
- А. Ю. Потехин. Физика нейтронных звёзд (рус.) // УФН. — 2010. — Т. 180. — С. 1279—1304.