Теймураз Лоладзе
Теймураз Николаевич Лоладзе (1920-2000) - Совет һәм Грузия механика һәм машина төзелеше өлкәсендәге галим, техник фәннәр докторы, профессор (1959), Грузия ССР Фәннәр академиясе академигы (1979). В.И. Ленин исемендәге Грузия дәүләт политехник институты ректоры (1981-1988). Грузия ССРының мактаулы фән һәм техника эшчесе (1966).
| Теймураз Лоладзе | |
|---|---|
| Туган телдә исем | гөрҗ. თეიმურაზ ნიკოლაევიჩი ლოლაძე |
| Туган | 24 май 1920 Кутаиси[d], Кутаиси губернасы |
| Үлгән | 2000 яки 12 июль 2000 (80 яшь) Тбилиси, Гөрҗистан |
| Ватандашлыгы |  СССР Гөрҗистан |
| Әлма-матер | Грузинский технический университет[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | техник фәннәр докторы[d] |
Биография үзгәртү
1920 елның 24 маенда Кутаиси шәһәрендә туган.
1937 - 1942 елларда В.И. Ленин исемендәге Грузия дәүләт политехник институтының инженерлык факультетында укыган, аны мактау билгесе белән тәмамлаган. 1942-1945 елларда Бөек Ватан сугышында катнаша .
1946 елдан Грузия политехник институтында укытучы һәм өлкән укытучы булып эшли. 1959 елдан - машина төзелеше факультетының профессоры һәм машина төзелеше кафедрасы мөдире, вице-ректор һәм 1981 елдан 1988 елга кадәр - бу университет ректоры булып эшли. Институт җитәкчесе Т.Н. Лоладзе космоста халыкара тикшеренүләр программасында катнашкан, җир һәм космик радио телескопларның зур күләмле үзгәрә торган структураларын сынау өчен комплекслар булдыруда, шулай ук космик криогеник инженерияне үстерү эшен оештыруда актив катнашкан.
1961-1963 елларда һәм 1967-1969 елларда төп эшчәнлеге белән беррәттән ул Бомбей технология институтында комиссия башлыгы һәм ЮНЕСКОның баш техник киңәшчесе булып эшли.
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше үзгәртү
Т.Н. Лоладзеның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге механика һәм машина төзелеше өлкәсендәге проблемалар белән бәйләнгән, көч һәм кисү коралларын куллану теориясен эшкәртү, металл кисү теориясе һәм чип формалаштыру механикасы белән шөгыльләнгән. Т.Н.Лоладзе җитәкчелегендә пластик һәм уалучан ныклык теорисе уйлап табылган.
Т.Н. Лоладзе зур эшчәнлек алып баручы (1966 елдан) һәм Халыкара Машина төзелеше фәнни-тикшеренү җәмгыятенең Президиумы әгъзасы (1985-1988), Америка Машина төзүчеләр җәмгыятенең мактаулы әгъзасы (1983 елдан), Чехословакиядәге Кошица югары техник мәктәбе (1977 елдан), Германиядәге Дрезден техник университеты (1982 елдан) һәм Украинадагы Харьков дәүләт политехник университетының мактаулы докторы була (1996 елдан) [1] [2] [3].
1946-нчы елда кандидатлык диссертациясен, 1958-нче елда "Кисү коралларының тузуы" дигән тема белән техник фәннәр докторы дәрәҗәсе өчен докторлык диссертациясен яклады. 1982 елда СССРның Югары аттестация комиссиясе профессоры исеменә лаек булды. 1974 елда ул тиешле әгъза, 1979 елда - Грузия ССР Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Ул ике йөздән артык фәнни эш, шул исәптән Чехословакия, АКШ, Франция, Англия һәм Германиядә тәрҗемә ителгән һәм бастырылган егерме монография авторы. Аның күзәтүе астында унбиш доктор һәм кырык кандидатлык диссертациясе якланды [1] [2] [3].
Төп хезмәтләре үзгәртү
- Стружкообразование при резании металлов. - Москва : Машгиз, 1952. - 200 с.
- Износ режущего инструмента. - Москва : Машгиз, 1958. - 356 с.
- Износ режущего инструмента. - Москва : Машгиз, 1958. - 356 с.
- Резание металлов в ФРГ. - Тбилиси : Изд-во Груз. политехн. ин-та, 1961. - 164 с.
- Износ алмазов и алмазных кругов / Т. Н. Лоладзе, Г. В. Бокучава. - Москва : Машиностроение, 1967. - 112 с.
- Прочность и износостойкость режущего инструмента / Т. Н. Лоладзе. - М. : Машиностроение, 1982. - 320 с.
- Основные вопросы оптимизации технологии машиностроительного производства / Т. Н. Лоладзе. - Тбилиси : Сабчота Сакартвело, 1987. - 248 с.
- Обработка материалов резанием : [Учеб. для Техн. ун-та Грузии] / Т. Лоладзе. - Тбилиси : Ганатлеба, 1990. - 255 с. ISBN 5-505-00573-X
Мактаулы исемнәре үзгәртү
- Грузия ССРының мактаулы фән һәм техника эшчесе (1966)
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 Боголюбов А. Н. Математики. Механики. Биографический справочник. - Киев: Наукова думка, 1983. — 639 с
- ↑ 3,0 3,1 ПАМЯТИ АКАДЕМИКА ТЕЙМУРАЗА НИКОЛАЕВИЧА ЛОЛАДЗЕ (К 90-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ) // Электронный архив ХПИ
Әдәбият үзгәртү
- Боголюбов А. Н. Математики. Механики. Биографический справочник. - Киев: Наукова думка, 1983. — 639 с