Светлана Андреевна Тома (чын фамилиясе Фомичева; молд. Svetlana Toma (Fomiciova), 24 май 1947 ел[5][6][7][8], Кишинёв, Молдова ССР ы) — ССРБ, Молдавия һәм Россия актрисасы.

рум. Svetlana Toma
Сурәт
Җенес хатын-кыз[1]
Ватандашлык  Россия
 СССР
 Молдова
Туу датасы 24 май 1947(1947-05-24)[2][3][4] (76 яшь)
Туу урыны Кишинёв, СССР
Ире яки хатыны Андрей Александрович Вишневский[d]
Балалар Ирина Олеговна Лачина[d]
Һөнәр төре киноактер, актёр
Активлык чорнының башы 1960
Сәяси фирка әгъзасы Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Бүләкләр
 Светлана Тома Викиҗыентыкта

Россия Федерациясенең атказанган артисты (2001), Молдавия халык артисты (2008).

Актриса Ирина Лачинаның әнисе

Халыкара танылуны Эмиль Лотяну «Табор күккә китә» фильмында төп роле ала, ул актрисага зур уңыш һәм халык арасында танылу китерә; картинаны күрсәтү хокугын 112 ил сатып ала[9].

Актрисаның артист псевдонимы гадәттә беренче иҗеккә басым белән әйтелә — Тома. Әммә актриса үзе Тома (икенче иҗеккә төшкән басым белән) әнисе ягыннан француз чыгышлы карт әбисе фамилиясе булган дип күрсәтә[10].

Биографиясе үзгәртү

Светлана Андреевна Тома 1947 елның 24 маенда Кишинёв шәһәрендә туган.

Атасы — Фомичев Андрей Василий улы ( Липецк өлкәсе Добринский районы Сомовка авылында туган) — Молдавия ССР ы Бельцкий районында «Правда» колхозы рәисе булган[11]. Әнисе — Идес Шойловна Сухая (көнкүрештә Ида Сауловна) (29 декабрь 1913 — 27 апрель 1987 ел)[12][13][14] — 1930 елларда Бессарабиядә коммунистик подпольеда (связная) катнаша; апалары Берта, Сара, Ревекка, Ана һәм Анна белән бергә тыелган әдәбиятне йортның подвалында яшерен тоталар[15][16][17][18]. Ата-әнисе Кишинев авыл хуҗалыгы институтында укыган чакта таныша, анда әнисе секретарь булып эшли.

Светлана Тома актёрлык факультетын — Ленинград дәүләт театр, музыка һәм кинематография институтының (ЛГИТМиК) максатлы курсын тәмамлаган. Музическу исемендәге Кишинев сәнгать институты дипломын ала. Режиссёр Эмиль Лотянуның күп молдаван фильмнарында, аннары Россия фильмнарында төшә. Билгеле фильмнары — «Красная поляна» (1965), «Лаутары» (1972), «Табор уходит в небо» (1976) (чегән кызы Рада роле), «Анна Павлова» (1983).

1978 елдан КПСС әгъзасы [19].

Башка билгеле режиссёрларда төшкән фильмнары: В.Я. Венгеров — «Живой труп» (1968), Б.Я Фрид — «Благочестивая Марта» (1982), П.Г. Чухрай — «Люди в океане» (1979), В.П. Басов — «Семь криков в океане» (1981), В.Б. Ахатов — «Семейные дела Гаюровых» (1974), Р.М. И. Ибраһимбәков — «Соло для баритона с оркестром» (1977) һ. б.

1990 елда зур концерт программасы белән чыгыш ясый, шулай ук антреприза белән гастрольләргә чыга

1999 елда башка артистлар белән бергә Виктор Мережконың һәм композитор Евгений Бедненконың «Театр һәм кино йолдызлары җырлый» проектында катнаша, анда ретро җырларын башкаручы буларак чыгыш ясый. Проектның нәтиҗәсе булып концертлар һәм АКШ-та һәм «Радио МПС» чыгарылган компакт-тәлинкә тора.

«Заложники любви» спектаклендә катнаша (антреприза. Наталья Демик, реж. Геннадий Шапошников, продюсер үзәге «Русал»), 2019 елдан — Мәскәү яшь тамашачы өлкә дәүләт театрының (МОТ) «Карусель» спектаклендә катнаша.

 
Светлана Тома, 1960 еллар азагында

Шәхси тормошо һәм гаиләсе үзгәртү

  • Беренче ире — Олег Лачин (1972 апрелендә һәлак була), актёр, курсташы
    • Кызы — Ирина Олеговна Лачина (1971[20] яки 1972, актриса.
      • Оныгы — Мария Олеговна Будрина (1991), актриса[21].
  • Икенче ире (2000 елдан 2005 елга кадәр) — драматург Андрей Александрович Вишневский.
  • Инәсе (әнисенең апасы) — Сара Сауловна Сухая — сугыш алдындагы Бессарабиядә яшерен коммунислар хәрәкәте активисткасы. 1933 елның 16 ноябрендә Сара Сухая 100 мең штраф һәм ун ел төрмәгә хөкем ителә; срогын «Дофтанда» үткәрә[22]. 1950—1960 елларда Бухарестта Дәүләт сәяси әдәбияты нәшриятендә (рум. Editura de Stat pentru Literatură Politică) бүлек мөдире һәм мөхәррир булып эшли[23][24][25].

Танылуы һәм бүләкләре үзгәртү

Россия:

Молдавия:

  • «Гражданлык казанышлары өчен» медале (14 ноябрь 1995 ел) — милли кино сәнгате үсешенә зур өлеш индергәне, ачык нәфис һәм хроникаль — документаль фильмнар булдыруы, югары профессиональлеге өчен[28].
  • Молдавия халык артисты (26 ноябрь, 2008 ел) — дәвамлы һәм нәтиҗәле иҗади эшмәкәрлеге, югары сәнгатьле осталыгы һәм мәдәни киммәтләрне пропагандалауга зур өлеш индергәне өчен[29].
  • Молдавия ССР-ның атказанган артисты (1979).

Фильмографиясе үзгәртү

  1. 1966 — Красные поляны — Илуцэ (Иоанна)
  2. 1968 — Живой труп — Маша
  3. 1969 — Это мгновение — француженка
  4. 1972 — Лаутары — Рамина
  5. 1973 — Родной дом — Иляна
  6. 1973 — Дом для Серафима — Софийка
  7. 1975 — Семейные дела Гаюровых — Айша Сафаровна, директор сельской школы
  8. 1976 — Случай на фестивале — Виорика
  9. 1976 — Братушка — Марыка
  10. 1976 — Табор уходит в небо — Рада
  11. 1977 — Корень жизни — Грета Гаевская, студентка 4-го курса
  12. 1978 — Мой ласковый и нежный зверь — цыганка Тина
  13. 1978 — Подозрительный — Сабурова
  14. 1979 — Ждите связного — Светлана
  15. 1979 — Я хочу петь — Родика
  16. 1979 — Прерванная серенада — Марьям
  17. 1979 — Здравствуйте, я приехал! — Вероника
  18. 1980 — Благочестивая Марта — донья Лусия, младшая сестра доньи Марты
  19. 1980 — Люди в океане — Катя
  20. 1981 — Тайна записной книжки — Наташа
  21. 1982 — Кто стучится в дверь ко мне? — Нина
  22. 1982 — У чёртова логова — Аница
  23. 1982 — Падение Кондора — Мария
  24. 1983 — За синими ночами — Тая
  25. 1983 — Ратили — Энрих
  26. 1984 — Капитан Фракасс — Серафина
  27. 1984 — Как стать знаменитым — эпизодическая роль
  28. Калып:Год в кино — Калып:Год в кино — Анна Павлова — мать Анны Павловой
  29. 1986 — Дикий ветер — русская пленная
  30. 1986 — Семь криков в океане — Мерседес
  31. 1987 — Лучафэрул — Вероника
  32. 1987 — Мои цыгане — Оксана
  33. 1988 — Западня — Мария
  34. 1988 — История одной бильярдной команды — Леонора
  35. 1989 — Без надежды надеюсь
  36. 1989 — Сувенир для прокурора — Софья Анатольевна Самсонова
  37. 1989 — Вдвоём на грани времени
  38. 1990 — Дина — Светлана Ивановна
  39. 1991 — Игра в смерть, или Посторонний — Эльвира
  40. 1991 — Блуждающие звёзды — Лея
  41. 1991 — Линия смерти — Елена Михайловна Серова, жена дипломата, в прошлом элитная проститутка по вызову
  42. 1994 — Поезд до Бруклина — Евгения Ивановна
  43. 1995 — Будем жить — дама под вуалью
  44. 1999 — Поклонник — Маргарита Борисовна
  45. 2001 — Воровка — Надежда
  46. 2001 — Леди Бомж — Нина Туманская, жена Семёна
  47. 2003 — Бедная Настя — Сычиха
  48. Калып:Год в кино — С Новым годом! С новым счастьем!
  49. 2004 — Прощальное эхо — регистратор в ЗАГСе
  50. Калып:Год в кино — Калып:Год в кино — Люба, дети и завод... — тётя Тома
  51. 2007 — Завтрашние заботы 
  52. 2007 — Родные и близкие — Наталья
  53. 2009 — Фонограмма страсти — мама Виты
  54. 2010 — Подарок судьбы — мать Марины
  55. 2010 — Девичник — Людмила Павловна
  56. 2012 — Развод — Людмила Ивановна, мать Ромы
  57. 2014 — 9 дней и одно утро — тётя Лена, воспитательница в детском доме
  58. 2016 — Джинн — Галина Георгиевна
  59. 2018 — Чисто московские убийства-2 — Софья, владелица Дома моды, давняя подруга Екатерины Власовой
  60. 2020 — Шифр — Зинаида Ивановна

Искәрмәләр үзгәртү

  1. Record #35602804 // VIAF[Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
  2. Кино: Энциклопедический словарь / мөхәррир С. И. ЮткевичМосква: Советская энциклопедия, 1987. — 640 бит — 100000 экз.
  3. Собеседник — № 17 (1556) — 2015. — ISSN 0235-4268
  4. Тома Светлана Андреевна
  5. Тома Светлана Андреевна. Кино: Энциклопедический словарь/Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1987. — 640 с., 96 л. ил.
  6. ruskino, archived from the original on 2021-06-19, retrieved 2021-03-31 
  7. Собеседник, № 17 (1556), 13—19 мая 2015
  8. Светлана Тома: «День рождения не отмечаю. Не хочется праздновать свое приближение к смерти»
  9. Эмиль Лотяну и Светлана Тома, archived from the original on 2020-08-12, retrieved 2021-03-31 
  10. Светлана Тома: «Лотяну подошел ко мне на остановке…». «Телеглаз АиФ» № 33 от 13.08.2002
  11. Светлана Тома переедет в Липецк?
  12. Светлана Тома и Ирина Лачина приняли участие в акции «Бессмертный полк»: На фотографии Светлана Тома держит портрет матери с подписью «Идес Сухая».
  13. Надгробный памятник на кладбище «Дойна» в Кишинёве
  14. Идес Шойловна Сухая в эвакуационных списках еврейского населения в музее «Яд-Вашем» (Иерусалим)
  15. Биография Светланы Тома
  16. О матери С. Тома(үле сылтама)
  17. Бельцы: рассказы и воспоминания (стр. 100) (PDF), archived from the original (PDF) on 2022-04-01, retrieved 2021-03-31 
  18. Кишинёвское еврейское кладбище 2016 елның 3 июнь көнендә архивланган.: Могилы тёток актрисы — Ады (ум. 1975) и Берты (ум. 1966), а также её бабушки Фейги Беньяминовны Сухой (ум. 1949). Анна Сауловна Сухая-Хомак (ум. 1978).
  19. ТОМА Светлана Андреевна Кино: Энциклопедический словарь/Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1987. — 640 с., 96 л. ил.
  20. Раззаков Ф. Нежность. Как любят кумиры: звездные романы. — 2017. — Том 2.
  21. Светлана Тома: «Я не могла отказать режиссёру сниматься в „Таборе…“ обнажённой»
  22. Dmitry Tartakovsky «Parallel Ruptures: Jews of Bessarabia and Transnistria Between Romanian Nationalism and Soviet Communism, 1918—1940» (автореферат диссертации доктора философии по истории) 2017 елның 15 август көнендә архивланган.: Фотография Сары Сухой на странице 341.
  23. Decretul nr. 729/1969 privind conferirea de ordine și medalii unor lucrători ai Editurii politice
  24. Petre Opriş «Tentativă de fraudă intelectuală la nivelul nomenclaturii dejiste» (PDF), archived from the original (PDF) on 2015-09-24, retrieved 2021-03-31 
  25. Decretul nr. 729/1969 privind conferirea de ordine şi medalii unor lucrători ai Editurii politice (1969), archived from the original on 2015-07-22, retrieved 2021-03-31 
  26. Указ Президента Российской Федерации от 3 мая 2018 года № 182 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»
  27. Почётное звание присвоено указом президента России № 541 от 15 мая 2001 года 2012 елның 6 гыйнвар көнендә архивланган.
  28. Указ Президента Республики Молдова от 14 ноября 1995 года № 389 «О награждении кинематографистов орденами и медалями»
  29. Декрет Президента Молдовы № 1961 от 26 ноября 2008 года "О присвоении почётного звания «Народный Артист»

Сылтамалар үзгәртү