Ришат Абдуллин
Ришат Абдуллин (Ришат Мокыйм улы Абдуллин) – җырчы (баритон), ССРБ халык артисты (1967). Казакъстанда опера сәнгатен барлыкка китерүчеләрнең берсе. Мөслим Абдуллиннның игезәк туганы, Карина Абдуллинаның бабасы, Алибәк Днишевның абыйсы (Алибәк — сеңлесе Камиләнең улы).
| Ришат Абдуллин | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Ришат Мокыйм улы Абдуллин |
| Туган | 14 март 1916 Казакъстан, Үскәмән шәһәре |
| Үлгән | 12 ноябрь 1988 (72 яшь) Алматы |
| Күмү урыны | Киңсай зираты[d] |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  Русия империясе→ РСФСР→ ССРБ |
| Әлма-матер | Алматинский музыкальный колледж имени П. И. Чайковского[d] һәм Мәскәү дәүләт консерваториясе |
| Һөнәре | җырчы (баритон) |
| Эш бирүче | Казахский государственный академический театр оперы и балета имени Абая[d] |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Җефет | Ләмига |
| Балалар | уллары Заур, ?, кызлары Галия,?, оныгы Карина Абдуллина |
| Кардәшләр | Мөслим Абдуллин |
| Бүләк һәм премияләре |    |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
1916 елның 14 мартында Симәй өлкәсе Үскәмән шәһәрендә татар гаиләсендә туган. Алматы музыка һәм драма техникумында укый башлый (1933),[1] алдынгы укучылар исемлегендә Мәскәү консерваториясенә җибәрелә һәм шунда милли бүлеген (А.И. Вишневский сыйныфы) тәмамлый (1938). 1939-1985 елларда Абай исемендәге Казакъ опера һәм балет театрында эшли.[2]
Иҗаты үзгәртү
1940 елларда Европа төрендәге һөнәри казакъ операсы барлыкка килгән чорда иҗат итә. Мәскәүдә казакъ әдәбияты һәм сәнгате көннәрендә (1936, 1958) катнаша. Чит ил, рус, совет композиторларының операларында баритон партияләрен (игезәк туганы Мөслим Абдуллин тенор партияләрен) башкара. Концертларда рус, казакъ композиторлары әсәрләрен, казакъ, татар, рус халык җырларын, композитор Рөстәм Яхин романсларын башкара.[3]
Башкарган партияләре үзгәртү
- 1940 — «Алтын бөртек» (Золотое зерно), Е. Брусиловский — Сугур
- 1940 — «Бекет», А. Зильбер — Олжай
- 1942 — «Гвардия, алга» (Гвардия, вперед!) Е. Брусиловский — Тастан
- 1944 — «Абай», А. Жубанов һәм Латыйф Хәмиди — Абай (беренче башкаручы)
- 1953 — «Дударай», Е. Брусиловский — Артём, Думан
- 1959 — «Назугум», К. Кужамьяров — Гульмат
- «Жалбыр», Брусиловский — Сугур
- «Биржан һәм Сара», Тулебаев — Кожагул
- «Евгений Онегин», Пётр Чайковский — Онегин
- «Демон», Рубинштейн — Демон
- «Кармен», Бизе — Эскамильо
- «Травиата» — Жермон
- «Даиси», З. Палиашвили — Киазо
- «Ер-Таргын» — Ер-Таргын
- «Чио-Чио-сан», Дж. Пуччини — Шарплес[4]
Фильмографиясе үзгәртү
- 1957 — «Ягымлы табибыбыз» (Наш милый доктор) — җыр
Бүләкләре, мактаулы исемнәре үзгәртү
- Казакъстан ССР халык артисты (1947)
- ССРБ халык артисты (1967)
- Казакъстан ССР дәүләт премиясе (1978) — «Абай» операсында (А. Жубанов һәм Л. Хәмиди) Абай партиясен башкаруы өчен
- Хезмәт Кызыл Байрагы ордены
- Октябрь Инкыйлабы ордены
Чыганаклар үзгәртү
- «Татарский энциклопедический словарь». Казан, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999(рус.)
- «Татарская энциклопедия». Казан, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002-14(рус.)
- Қазақ энциклопедиясы. Т. I. Алматы 2004. ISBN 9965-9389-9-7(казакъча)
Сылтамалар үзгәртү
- Милләттәшләр(рус.)
- Абдуллиннар дискы турында(үле сылтама)(рус.)
Моны да карагыз үзгәртү
- Карина Абдуллина сөйли(үле сылтама)(рус.)
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ көллият сайты, archived from the original on 2014-07-25, retrieved 2015-01-10
- ↑ Помни про сайты 2014 елның 6 апрель көнендә архивланган.(рус.)
- ↑ Казакъ энциклопедиясе(үле сылтама)(рус.)
- ↑ Кино-театр сайты(рус.)