Петр Федорович Глебка ( белар. Пятро Глебка  ; 23 июнь (6 июль) 1905, Великайя Уса авылы, хәзерге Узденск районы, Минск өлкәсе - 1969 елның 18 декабре, Минск ) - белорус совет шагыйре, драматург, тәрҗемәче, фәнне оештыручы. Беларусия ССР Фәннәр академиясе академигы ( 1957 ). СССР Язучылар берлеге әгъзасы (1934). [2]

Пётр Глебка
Туган 23 июнь (6 июль) 1905 яки 6 июль 1905(1905-07-06)[1]
Вяликая Уса, Литвянский сельсовет[d], Узденский район[d], Белоруссия
Үлгән 18 декабрь 1969(1969-12-18)[1] (64 яшь)
Минск, Беларус Совет Социалистик Республикасы, СССР
Күмү урыны Көнчыгыш зират[d]
Ватандашлыгы  СССР
Әлма-матер Минск беларус педагогия техникумы[d] һәм Pedagogical Faculty of the Belarusian State University[d]
Һөнәре драматург, тәрҗемәче, шагыйрь, дипломат, галим, язучы
Эш бирүче Институт языкознания НАН Беларуси[d] һәм Институт искусствоведения, этнографии и фольклора имени Кондрата Крапивы НАН Беларуси[d]
Сәяси фирка Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Гыйльми исем: академик Академии наук БССР[d]

 Пётр Глебка Викиҗыентыкта

Биография үзгәртү

Петр Глебка крестьяннар гаиләсендә туган. Ул Беларусия педагогик көллиятендә укыган (1924-1927). Беларусия дәүләт университетының әдәби-лингвистик кафедрасын тәмамлаган (1930).

Ул "Узвышша" журналының (1928-1930) редакция секретаре, "Калгасник Беларусия" газетасында, " Полимя ревалутсий " журналында эшләде , Беларусия ССР Язучылар берлегендә әдәбият консультанты булып эшләде (1934-1936).

Бөек Ватан сугышында катнашкан. Сугыш вакытында - "Савецкая Беларусия өчен", "Ирекле Беларусия" газеталарының редакциясендә эшли. «Раздавім фашысцкую гадзіну» газета-плакатында һәм «Партызанская дубінка» газетасы битләрендә бастырыла. 1943-1945 елларда - Коммунистлар партиясе Үзәк комитетының  "Савецкая Беларусия" нәшрияты мөхәррире, Мәскәүдәге БССР дәүләт нәшриятенең баш мөхәррире.

1945 елдан ул Беларусия ССР Фәннәр академиясенең әдәбият, тел һәм сәнгать институтында эшләде, "Россия-Беларусия сүзлеге" туплау белән төркемне җитәкләде. 1952-1956 елларда ул лексикография секторы белән идарә итә, 1957 елдан - Лингвистика институты директоры. 1957-1969 елларда Глебка Беларусия ССР Фәннәр академиясенең Сәнгать тарихы, этнография һәм фольклор институтын җитәкләде. 1966-1969 елларда - Беларусия ССР Фәннәр академиясенең Социаль фәннәр бүлегенең академик-секретаре.

1955-1967 елларда Беларусия ССР Югары Советы депутаты итеп сайлана. Берләшкән Милләтләр Оешмасы Генераль Ассамблеясенең сессияләрендә катнаша (1955, 1956, 1957, 1964).

1942 елдан - КПСС әгъзасы. [3].

Фәнни эшчәнлекге үзгәртү

Ул Белоруссия ССРында гуманитар өлкәдә төп оештыручы иде. Ул Беларусия халык сәнгате коллекциясен бастыру планын башлап җибәрде һәм катнашты (БНТ, якынча 50 том басылып чыкты), Беларусия тарихы һәм мәдәнияте һәйкәлләре җыентыгы (7 том).

Иҗаты үзгәртү

Ул 1925-нче елда басмада чыга. 1925 елда ул Маладняк әдәби берләшмәсенә керә . 1926 елда ул белорус Узвышша әдәби берләшмәсе әгъзасы була . "Батырлык" (В. И. Ленин истәлегенә багышланган), "Ул көннәрдә" (1917 елның октябрь революциясе турында) шигырьләр авторы. "Каен елгасы аша" (1939) драматик поэмасы Беларусия территориясендә Гражданнар сугышы вакыйгаларына багышланган; "Көнчыгыштан яктылык" драматик поэмасы - революцион казанышлар хикәяләре.

Бөек Ватан сугышы елларына П.Глебканың иң югары шигьри осталығы тура килә. Шушы чор әсәрләре (кебек «Посылка», «Партизаннар», «Туган икмәк», «күк Астында» Ватанны) ватанга тугрылык һәм тирән лиризм белән сугарылган.

Әдәби библиография үзгәртү

Шигырь җыентыклары үзгәртү

  • белар. «Шыпшына» («Шиповник») (1927)
  • белар. «Урачыстыя дні» («Торжественные дни») (1930)
  • белар. «Хада падзей» («Ход событий») (1932)
  • белар. «Чатыры вятры» («Четыре ветра») (1935)
  • белар. «Мужнасць» («Мужество») (1938)
  • белар. «Пад небам бацькаўшчыны» («Под небом отечества») (1947)
  • белар. «Нашай славы зара» («Нашей славы заря») (1947)
  • белар. «Размова аб шчасці» («Беседа о счастье») (1948)
  • белар. «Вершы» («Стихотворения») (1975)
  • белар. «На спатканні дарог» («На встрече дорог») (1990)
  • белар. «Выбраныя творы» («Избранные произведения») (1952)
  • белар. «Збор твораў» ў 2 тамах («Собрание сочинений» в 2 томах) (1958)
  • белар. «Збор твораў» у 3 тамах («Собрание сочинений» в 3 томах) (1969—1971)
  • белар. «Збор твораў» у 4 тамах («Собрание сочинений» в 3 томах) (1984—1986)

Поэмалар үзгәртү

  • белар. «Арка над акіянам» («Арка над океаном») (1932)
  • белар. «Арлянка» («Орлянка») (1932)
  • белар. «У тыя дні» («В те дни») (1957)

Балалар шигыры үзгәртү

  • белар. «Пад сцягам перамог» («Под знаменем побед») (1952)
  • белар. «Прывітанне Радзіме» («Приветствие Родине») (1961)
  • белар. «Вобразы роднай краіны» («Образы родной страны») (1964)
  • белар. «Наш сцяг» («Наше знамя») (1972)
  • белар. «Наш лес» («Наш лес») (1973)
  • белар. «Шчаслівы май» («Счастливый май») (1985)

Драматургия әсәрләре үзгәртү

  • белар. драматычная паэма «Над Бярозай-ракой» (драматическая поэма «Над Берёзой-рекой») (1940, поставлена в 1940)
  • белар. лібрэта оперы «Андрэй Касценя» («Лясное водгулле») (либретто оперы «Андрей Костеня» («Лесной эхо»)) (1970, поставлена в 1970)
  • белар. вершаваная драма «Святло з Усходу» (стихотворная драма «Свет с Востока») (1957, поставлена в 1957)

Критика һәм публицистика үзгәртү

  • белар. кніга нарысаў «Ураджай» (з П. Броўкай) (книга очерков «Урожай») (1933, совместно с П. Бровкой)
  • белар. зборнік артыкулаў «Паэзія барацьбы і перамогі» (сборник статей «Поэзия борьбы и победы») (1973)
  • белар. «Пытанні гісторыі, філалогіі і мастацтва» («Вопросы истории, филологии и искусства») (1975)

Тәржемәләр үзгәртү

Рус һәм украин телләреннән рус теленә тәрҗемә итә. А. М.Горький, М. Лермонтов, Н. Некрасова, А. Чехов, В. Маяковский, А. Мицкевич һ.б. әсәрләрен белорус теленә тәрҗемә итә

Рус теленә тәржемәләр үзгәртү

  • Глебка, П. Под небом Родины : Стихи и поэмы / П. Глебка // пер. с бел. яз. — М.: Советский писатель, 1950.
  • Глебка, П. Под знаменем побед : Стихи и поэмы / П. Глебка // авториз. пер. с бел. яз. — Минск : Госиздат БССР, 1952.
  • Глебка, П. Избранное : Стихотворения и поэмы : Стихи и поэмы / П. Глебка // пер. с бел. яз. — Минск : Гос. изд-во художеств. лит., 1957.
  • Глебка, П. Дни великого времени : Стихи / П. Глебка // авториз. пер. с бел. яз. — М.: Советский писатель, 1965.
  • Глебка, П. Облока над лесом : Стихи / П. Глебка // пер. с бел. яз. — М.: Детская литература, 1972.
  • Глебка, П. Стихотворения / П. Глебка // пер. с бел. яз. — М.: Художественная литература, 1973.

Бүләкләр үзгәртү

Хәтер үзгәртү

  • Петр Глебканың мемориаль кабинеты Я.Колас исемендәге Беларусь Үзәк фәнни китапханәдә ( Минск )

Петр Глебка исемендәге объектлар үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. 1,0 1,1 Тасвирый сәнгать әрхибе — 2003.
  2. Академик ГЛЕБКА Пётр Фёдорович
  3. Беларускія пісьменнікі (1917—1990) : Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1994. — С. 143—144.

Әдәбият үзгәртү

  • Барадулін, Р. І. Акадэмік / Р. І. Барадулін // Аратай, які пасвіць аблокі / Р.І. Барадулін. — Miнск : Мастацкая літаратура, 1995. — С. 165—167.
  • Барсток, М. Н. Петро Глебка // Очерк истории белорусской советской литературы. — М., 1954.
  • Грынчык, М. Пятро Глебка // Гісторыя беларускай савецкай літаратуры, т. 2. — Miнск, 1966.
  • Перкін, Н. Пятро Глебка / Н. Перкін. Мінск : Выд-ва АН БССР, 1955. — 35 с.
  • Пясняр мужнасці : Кніга пра Пятра Глебку / Пер. і апрац. тэксту А. Ліс, К. Цвірка, П. Ліпай ; Рэд. М. Лужанін. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1976. — 320 с.

Мәкаләләр үзгәртү

Сылтамалар үзгәртү