Портал:Җирне өйрәнүче фәннәр

Ярдәм үзәге · Җәмгыять үзәге · Форум · Порталлар · Сайланган эчтәлек · Проектлар · Мөрәҗәгатьләр · Бәяләү эшчәнлеге
Җирне өйрәнүче фәннәр порталы

Җирне өйрәнүче фәннәр (геофәннәр) - Җирне һәм аның якын тирәлеген төрле яктан өйрәнүче фәннәрнең уртак атамасы.

Шәхес

Меңьеллыгына багышланган почта маркасы

Әбү Рәйхан Мөхәммәт Әл-Бируни (ابوریحان محمد بن احمد بیرونی‎, 973 елның 4 сентябре, Кят, Хорезм, — 1048 елның 4 декабре) — бөек төрки-фарсы галиме, тарих, география, тел белеме, астрономия, математика, геодезия, минералогия, геология буенча күп хезмәтләр авторы. Үз вакытының бөтен фәннәрен диярлек белгән. Шулай ук шагыйрь буларак танылган. Грек, гарәп, санскрит телләрен бик яхшы белгән. Әл-Бируни Җир радиусын үлчи.

Төркемнәр

Татар дөньясы

Дамир Фәтхетдинов (Дамир Хәсән улы Фәтхетдинов) — геолог, СССР Дәүләт бүләге лауреаты (1984).

1933 елда Татарстан Республикасының Балык Бистәсе районы Биектау авылында Ленин орденлы укытучы Хәсән Фәтхетдинов гаиләсендә дөньяга килә. Дамир Фәтхетдинов Казан дәүләт университетының геология факультетын тәмамлый. 1956-1974 елларда Кустанай геология разведкасы трестында (Казакъстан) эшли, 1970 елдан экспедиция, 1974 елдан Төньяк Казакъстан геологик җитештерү берләшмәсенең баш геологы. Боксит ятмаларын ачкан өчен СССР Дәүләт бүләгенә лаек була (1984 елда).

Шәп мәкалә

Вулкан механизмы

Вулкан (яисә Янартау) — Җир шарының өслегендә барлыкка килгән табигый геологик җисемнәр.

Вулканнар аша җир өслегенә магма чыга. Җир кабыгында чатнаган урыннар бар, алар тирәсендә мантия матдәсе — магманың басымы кечерәк була. Мантия матдәсе эретелеп, магма учагы барлыкка килә.

Шәп рәсем

АКШ байрагы АКШның Орегон штатындагы Маунт-Худ (ингл.) тавының Триллиум (ингл.) күлендә янсымасы
Беләсезме…

Мин булыша алганым

Википедияның татар-телле бүлегендәге Җирне өйрәнүче фәннәр өлкәсенә караган барлык феноменнарны билгеләү һәм алар белән бәйле вазгыятьләрне аңлату өчен кулланылган терминнарга багышланган мәкаләләрне булдыру, тулыландыру, мәгълүматны төзәтеп бару һәм структураны тәртиптә тотуга керткән өлешегез өчен рәхмәтләр яусын!

Астрогеодезия • Атмосфера фәннәре • Вулканология • Геодезия • Геоинформатика • Геоморфология • Геостатистика • Геотехнология • Геохимия • Океанология • Гляциология • Картография • Климатология • Кристаллография • Литология • Метеорология • Минералогия • Океанография • Палеогеография • Палеоокеанология • Палеоклиматология • Палеонтология • Туфрак белеме • Петрология һәм Петрография • Петрофизика • Седиментология • Сейсмология • Стратиграфия • Тектоника

үзгәртү 

Тугандаш порталлар

Фән: Фән тарихы • Фән фәлсәфәсе • Системалар фәне

Табигый һәм физик фәннәр
Астрономия (Космос, Кояш системасы, Марс, Ай, Уран, Юпитер, Йолдыз, Рентген нурлары астрономиясе) • Җирне өйрәнүче фәннәр (Атмосфера фәннәре, Җиртетрәүләр, Әйләнә-тирә мохит, Тропик циклоннар, Янартаулар һәм вулканология, Һава торышы, Су, Ут) • Физика (Гравитация, Электромагнетизм) • Химия (Аналитик химия, Органик химия, Физик химия, Кристаллография)
Биология
Авыл хуҗалыгы • Агачлар • Амфибияләр һәм рептилияләр • Астробиология • Атлар • Балыклар • Борыңгы имезүчеләр • Бөҗәкләр • Буынтыкаяклылар • Вируслар • Гөмбәләр • Динозаврлар • Диңгез биологиясе • Зоология • Имезүчеләр • Китсыманлылар • Кошлар • Криптозоология • Куяннар • Күпек балыклары • Кысласыманнар • Мәчеләр • Микробиология • Молекуляр антропология • Нейробиология • Палеонтология • Приматлар • Ташбакалар • Үсемлекләр • Хайваннар • Цитология һәм молекуляр биология (Метаболизм) • Эволюцион биология • Экология • Этләр • Эчаяклылар • Юкка чыккан һәм чыгучы төрләр

Тиңдәш бүлекләр: География һәм урыннар • Дин һәм ышанычлар • Җәмгыять һәм җәмгыяви фәннәр • Математика һәм мантыйк • Мәдәният һәм сәнгать • Сәләмәтлек һәм медицина • Табигый һәм физик фәннәр • Тарих һәм вакыйгалар • Технология һәм гамәли фәннәр • Шәхес һәм шәхесләр • Фәлсәфә һәм фикерләү