Wikipedia

Митрофан Неделин

Митрофан Иванович Неделин ( 27 октябрь [9 ноябрь] 1902, Борисоглебск, Тамбов губернасы [хәзерге Воронеж өлкәсе ] - 24 октябрь 1960, — совет хәрби башлыгы. СССР Ракета гәскәрләренең Беренче төп командующие(1959-1960), Совет армиясе артиллериясе командиры (1950-1952). Ул Стратегик ракета гаскәрен булдыруда, атом ракета коралын эшкәртүдә, сынауда һәм кабул итүдә зур өлеш кертә. Артиллериянең баш маршалы (8 май, 1959). Советлар Союзы Герое (28 апрель, 1945). КПСС Үзәк Комитеты әгъзалыгына кандидат (1952-1960). IV һәм V җыелышларының ССРБ Югары Шурасы депутаты .

Митрофан Неделин
Туган 27 октябрь (9 ноябрь) 1902[1]
Борисоглебск, Борисоглебск өязе[d], Тамбу губернасы, Россия империясе[2]
Үлгән 24 октябрь 1960(1960-10-24)[2][1] (57 яшь)
Байкуңгыр, Кызылурда, Казакъ Cовет Социалистик Республикаcы, СССР
Күмү урыны Мәскәү кирмәне диварының некрополе[d]
Ватандашлыгы Россия империясе
 СССР
Һөнәре офицер
Сәяси фирка Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Катнашкан сугышлар/алышлар Русия ватандашлар сугышы, Испания ватандашлар сугышы[d], Совет-фин сугышы һәм Алман-совет сугышы
Хәрби дәрәҗә гаскәр төренең баш маршалы[d]

 Митрофан Неделин Викиҗыентыкта

Биографиясе үзгәртү

Бөек Ватан сугышы алдыннан үзгәртү

Неделиннарның дворян гаиләсеннән [3] (бүтән версия буенча, ул эшче сыйныф гаиләсендә туа, бу аның башлангыч мәхәллә мәктәпне сайлавын аңлата, анда малай 1909-1913 елларда укый). 1917 елга кадәр ул Липецк реаль мәктәбендә укый (мөгаен, аны тәмамламаган, чөнки ул кичке мәктәптә укыган), аннары тимер юл остаханәләрендә эшләгән.

Кызыл Армиядә 1920 - 1923 елларның мартыннан, Гражданнар сугышында катнашучы, кызылармеец. 1924 елдан РКП (b) әгъзасы. 1924 елда тагы РККАга алына.

Командирлар составын камилләштерү буенча артиллерия курсларын (1929 һәм 1934) һәм комсоставны камилләштерү буенча академик курсларны (1941) тәмамлый

1937 — 1939 елларда ул Испания гражданнар сугышында үз теләге белән республика хөкүмәте ягында.

1939-1940 елның сентябреннән ул 1-нче моторлы укчылар дивизиясенең 13 нче артиллерия полкына командалык итә, аннары 160 нчы укчылар дивизиясе артиллериясе начальнигы була.

1939-1940 елларда Совет-Фин сугышында катнаша .

Бөек Ватан сугышы үзгәртү

Сугыш башланганчы, 1941 елның 30 апрелендә ул Украинада оешкан 4-танкка каршы артиллерия бригадасы командиры итеп билгеләнә. 1941 елның сентябрендә ул таркатылганнан соң, Көньяк һәм Төньяк Кавказ фронтларында армия начальнигы урынбасары һәм начальнигы булып эшли (1941-1943); Төньяк Кавказ фронты артиллерия командиры урынбасары һәм артиллерия корпусы командиры (1943); Көньяк-Көнбатыш һәм 3 нче Украина фронты артиллериясе командиры (1943—1945).

1945 елда аңа Советлар Союзы Герое исеме бирелә.

Сугыштан соңгы чор үзгәртү

1945 - 1946 елларда - Көньяк Көчләр төркеменең артиллериясе командиры, 1946 - 1948 - Кораллы Көчләрнең Артиллерия Штабы начальнигы, 1948 елның 15 ноябреннән 1950 елның 26 мартына кадәр-СССР Кораллы көчләренең баш артиллерия идарәсе башлыгы һәм СССР Кораллы Көчләре артиллериясе командующие беренче урынбасары; кораллану буенча СССР Хәрби министры урынбасары (1952 елның гыйнварыннан алып 1953 елның апреленә кадәр).

1950 елның 26 мартыннан 1952 елның 17 гыйнварына кадәр һәм 1953 елның 23 апреленнән 1955 елның 21 мартына кадәр - СССР Кораллы Көчләре артиллериясе командиры.

1955 елның 21 мартыннан 1959 елның 17 декабренә кадәр - СССР Оборона министрының махсус корал һәм реактив технологияләр буенча урынбасары, 1959 елның 17 декабреннән - стратегик билгеләнештәге ракета гаскәрләре главкомандующие. Неделин стратегик билгеләнештәге ракета гаскәрләреү  булдыруда, атом ракета коралын эшкәртүдә, сынауда һәм кабул итүдә, һәм совет космонавтикасының башлангыч этабында зур өлеш кертә.

1952 елдан, КПСС Үзәк Комитеты әгъзалыгына кандидат. IV һәм V җыелышларының СССР Югары Советы депутаты.

Үлеме үзгәртү

1960 елның 24 октябрендә Байконурның 41 нче старт мәйданында Р-16 ракетасын шартлатканда һәлак була. Барлыгы 74 кеше һәлак була һәм тагын дүртесе көчле пешүләр һәм гептил парлары белән агулану нәтиҗәсендә үлә. Яну температурасы шулкадәр югары иде ки, космодромның элеккеге башлыгы Александр Курушин сүзләре буенча, Маршал Неделиннан ракета янындагы асфальтта кара эз генә кала. Советлар Союзы Героеның эретелгән Алтын Йолдызы, аның бер эполеты һәм беләк сәгате табыла. Маршал махсус ышык кулланган булса, һәм ракета янындагы урындыкка утырмаса, ул үлеменнән кача алыр иде. Мондый ваемсызлык аның гомерен өзә [4] .

Вакыйга яшерәләр, рәсми рәвештә Неделинның үлүе самолет һәлакәтендә дип игълан ителә. Маршал Неделин калдыклары Мәскәүнең Кызыл мәйданда Кремль стенасы некрополендә күмелгән.

Россия Президентының 1999 елның 20 декабрендәге Указы белән Р-16 ракетасының хәрби расчеты шәхси составы белән бергә Батырлык ордены белән бүләкләнә. [5] .

Хәрби исемнәре үзгәртү

  • Артиллерия генерал-майоры (13 май 1942);
  • Артиллерия генерал-лейтенанты (25 сентябрь, 1943);
  • Артиллерия генералы полковнигы (3 апрель, 1944);
  • Артиллерия маршалы (4 август, 1953);
  • Артиллериянең баш маршалы (1959).

Бүләкләре үзгәртү

Хәтер үзгәртү

Файл:Памятник маршалу Неделину (Байконур).JPG
Байконур шәһәрендәге маршал Неделинга һәйкәл
  • М.И.Неделинның һәйкәл-бюсты Байконур шәһәрендә урнаштырылган.
  • М.И.Неделинның һәйкәл-бюсты Неделин Борисоглебск шәһәрендә урнаштырылган.
  • М. И.Неделинның һәйкәле Балашихада Бөек Петр исемендәге РВСН Хәрби академия территориясендә урнаштырылган .
  • М. И Неделин һәйкәле " ЗАТО Озерный "Патриот паркы территориясенә куелган.
  • Махсус эш алып барганда үлгәннәргә мемориаль Байконур сынау мәйданының 2-нче инженерлык сынау бүлегенең 41-нче мәйданына куелды.
  • М. И. Неделинга һәйкәл 2019 елда Мәскәү өлкәсенең Одинцово шәһәрендә куелган [7] .
  • Россия Оборона Министрлыгы "Артиллерия баш маршалы Неделин" билгесен булдырды.
  • Маршал исеме белән СССР шәһәрләре һәм бистәләре — Мәскәү, Липецк, Щелково-7 (Хәрби шәһәрчек), Одинцово, Воронеж (Ленин районы), Мирный (Архангельск өлкәсе), Одесса, Днепр, Знаменск, Байконур, Углегорск, Тейково, беренче Майск, Украина, Нальчик, Свободный (Свердловск өлкәсе), Солнечный Бистәсе (Красноярск крае), Борисоглебск урамнары аталган.
  • Ростов хәрби ракета көчләре институты артиллерия баш маршалы М.И. Неделин исемен йөртә
  • " Маршал Неделин " исемен Тын океан флотының үлчәү комплексы көймәсе йөртте [8] [9] .
  • Неделин блиндажы-Яворов шәһәре янында (Украина) 232 гомүми гаскәр полигонында команда-күзәтү пунктларының берсе.
  • Липецк шәһәрендәге 15нче урта мәктәп бинасына мемориаль такта куелган.
  • Байконур электрорадиотехник техникумы М. И. Неделин исмен йөртә [10]
  • Воронеж өлкәсенең Борисоглебск шәһәрендәге Борисоглебск урта мәктәбе бинасына мемориаль такта куелды [11] .
  • Борисоглебск йортында М. И. Неделинга мемориаль такта куелды.
  • Мәскәүнең Маршал Неделин урамындагы йорт стенасында граффити [12] .
  • Ел саен, Ракета һәм Артиллерия гаскәрләре көнендә, ветераннар һәм ракета гаскәрләре һәм Россия Кораллы Көчләренең артиллериясе командирлары Кремль стенасы янындагы Митрофан Неделинның туфрагы белән урнасына веноклар сала. [13] .
  • РВСН Хәрби академиясе урнашкан Мәскәү өлкәсенең Балашихи урамы М. И. Неделин исемен йөртә [14]
  • Серпуховта сквер Артиллерияның баш маршалы Неделин исеме белән аталган

Кинода үзгәртү

Документаль фильм үзгәртү

  • Л. Млечин. Советский космос: Четыре короля (2012).
  • Документальный фильм «Тайны века. Байконур. Сгоревшие заживо».

Нәфис фильм үзгәртү

  • «Битва за космос» (2005; Россия — США — ФРГ — Великобритания) телесериалы, СССР һәм АКШның космик узышта көндәшлегенә багышланган, Митрофан Неделин ролен Британия актёры Тим Вудвард башкара

Әдәбият үзгәртү

  • Черток Б. Е. Ракеты и люди. — М.: Машиностроение, 1999. — ISBN 5-217-02942-0.
  • Голованов Я. К. Королёв: Факты и мифы. — М.: «Наука», 1994. — 798 с. — ISBN 5-02-000822-2. Архив копиясе. Wayback Machine
  • Осташев А. И. Испытание ракетно-космической техники − дело моей жизни. События и факты — Королёв, 2001. — 213 с., ил. [1] ;
  • Герчик К. В. Прорыв в космос: очерки об испытателях, специалистах и строителях космодрома Байконур. — М.: Велес, 1994. — 184 с. — ISBN 5-87955-001-X.
  • Ряжских А. А. Оглянись назад и посмотри вперёд. Записки военного инженера. Кн. 1. — М.: Герои Отечества, 2006. — 596 с. — ISBN 5-91017-018-X. Архив копиясе. Wayback Machine
  • Осташев А. И. Сергей Павлович Королёв — гений XX века: прижизненные личные воспоминания об академике С. П. Королёве. — Королёв: Изд-во Московского гос. ун-та леса, 2010. — 128 с. — ISBN 978-5-8135-0510-2.
  • Неизвестный Байконур / Под ред. Б. И. Посысаева. — М.: Глобус, 2001. — 528 с. — ISBN 5-8155-0051-8.
  • Порошков В. В. Ракетно-космический подвиг Байконура. — М.: Патриот, 2007. — С. 463. — ISBN 5-7030-0969-3.
  • Берег Вселенной : воспоминания ветеранов космодрома Байконур / Под общ. ред. сост. сб. А. С. Болтенко. — Киев: Феникс, 2014. — 537 с. — ISBN 978-966-136-169-9.
  • Военный энциклопедический словарь ракетных войск стратегического назначения / Министерство обороны РФ; Гл. ред.: И. Д. Сергеев, В. Н. Яковлев, Н. Е. Соловцов. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1999. — С. 314. — 632 с. — 8500 экз. — ISBN 5-85270-315-X.
  • Елисеев В. И. Мы в Байконур вросли сердцами. — М.: Елисеев В. И., 2018. — 766 с. — ISBN 978-5-8493-0415-1.
  • Курочкин А. М., Шардин В. Е. Район, закрытый для плавания (рус.). — М.: Военная книга, 2008. — С. 38—48. — 72 с. — ISBN 978-5-902863-17-5.

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ 1,0 1,1 TracesOfWar
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Неделин Митрофан Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Ляпин Д. А. Дворянство Елецкого уезда в конце XVI—XVII вв. — Елец: Елецкий гос. ун-т, 2009. — С. 325—328. — ISBN 978-5-94809-331-4
  4. ↑ Железняков А.. Байконурская трагедия. 2010-07-19 тикшерелгән.
  5. ↑ Информационный вестник пресс-службы космодрома Байконур, 24 октября 2005 года
  6. ↑ Большая советская энциклопедия, 3 изд.
  7. ↑ В Московской области будет установлен памятник первому Главнокомандующему РВСН
  8. ↑ Курочкин А. М., Шардин В. Е. Район, закрытый для плавания. — М.: Военная книга, 2008. — (Корабли советского флота) — 72 с. — ISBN 978-5-902863-17-5
  9. ↑ Документальный фильм «Район, закрытый для плавания»
  10. ↑ ГБ ПОУ "БЭРТТ" (ОКПО:06649629). www.list-org.com. 2019-07-28 тикшерелгән.
  11. ↑ Памятная доска на здании школы № 5 в Борисоглебске
  12. ↑ Российское военно-историческое общество подвело итоги года кино с помощью граффити // «Фокс Тайм Медиа Холдинг», 28 октября 2016 г.
  13. ↑ У Кремлёвской стены состоялось торжественное возложение венков к урнам с прахом главных маршалов артиллерии Николая Воронова и Митрофана Неделина // Минобороны России, 18.11.2016.
  14. ↑ Ракетная школа России

Сылтамалар үзгәртү

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Митрофан_Неделин&oldid=2551301