Казан өязе (рус. Казанский уезд) — Казан губернасы эчендә административ-территориаль берәмлек.

Казан өязе
рус. Казанский уезд
Өяз үзәге гербы Губерна гербы
Өяз үзәге гербы
Өяз үзәге гербы
Губерна гербы
Губерна гербы
Губерна
Үзәк
Нигезләү датасы
Юкка чыгару датасы
Мәйдан
5012,4 чакрым² (5 706 км²)
Халык саны
350 719 кеше[1]

Географиясе үзгәртү

Чиктәшлек үзгәртү

Як Өяз яки губерна
Төньяк-көнчыгыш Вятка губернасы
Төньяк-көнбатыш Царёвокошайск өязе
Көнбатыш Чабаксар өязе
Төньяк-көнбатыш Зөя өязе
Төньяк-көнчыгыш Лаеш өязе
Көнчыгыш Мамадыш өязе

Тарих үзгәртү

Казан өязе әле XVII гасырда бар иде. 1708 елда ул юкка чыга, ә Казан Казан губернасы составына тапшырыла. 1727 елда ул яңадан торгызыла.

1920 елда Казан өязе юкка чыгарылган; территориясенең 98% өлеше Татарстан АССР составына кергән, 2% исә Мари АӨ составына кергән.[2].

Административ бүленеш үзгәртү

1860-еллар: 10 волсть һәм 3 стан.

Өяз үзәге булмаган шәһәр — Арча (1781—1795 елларда Арча өязенең үзәге).

1913 елда 20 вулыска бүленгән.

Халык үзгәртү

Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәбе буенча):

Казан губернасы
Тел Кешеләр саны %
рус 191 314 54,55
татар 146 730 41,84
чирмеш 5 448 1,55
поляк 1 491 0,43
удмурт 1 327 0,38
яһуд 1 305 0,37
алман 994 0,28
украин 698 0,20
чуаш 561 0,16
латыш 142 0,04
литва 111 0,03
мордва 93 0,03
белорус 61 0,02
башка 444 0,13
Казан шәһәре (129 959 кеше)
Тел Кешеләр саны %
рус 95 402 73,41
татар 28 520 21,95
поляк 1 479 1,14
яһуд 1 259 1,00
алман 982 0.76
украин 685 0,53
чуаш 501 0,39
чирмеш 217 0,17
латыш 140 0,11
литва 107 0,08
удмурт 89 0,07
мордва 77 0,06
белорус 43 0,03
башка 422 0,32
Арча шәһәре (1 228 кеше)
Тел Кешеләр саны %
рус 1 067 86,89
татар 161 13,11

Моны да карагыз үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү