Ислам хезмәттәшлеге оешмасы
Ислам хезмәттәшлеге оешмасы (ИХО, рус. Организация исламского сотрудничества (ОИС ), ингл. Organisation of Islamic Cooperation (OIC), гарәп. منظمة التعاون الاسلامي ) — ислам илләренең халыкара оешмасы.
_Conference_3.jpg)
2011 елга кадәрге исеме — Ислам конференциясе оешмасы (ИКО)(рус. Организация Исламская конференция (ОИК)).
57 илне (халкы 1,5 млрд кеше) берләштерүче иң эре һәм тәэсирле рәсми мөселман халыкара оешмасы булып исәпләнә.
Оешманың штаб-фатиры Җиддә шәһәрендә (Согуд Гарәбстаны) урнашкан.
Тарих үзгәртү
Ияд Әмин Мәдәни
1969 елның 25 сентябрендә Рабатта (Марокко) мөселман дәүләтләре башлыкларының очрашуында ИКО төзелүе турында игълан ителә. Сәясәт, икътисад, социаль өлкәләрдә, колониализмга, неоколониализмга, расизмга каршы көрәштә, Фәлистыйнны азат итү оешмасына ярдәм итүдә ислам илләренең бердәмлеген булдыру максатында төзелә.
- Әүвәл оешмага Азия һәм Африканың 25 дәүләте һәм Фәлистыйнны азат итү оешмасы керә.
- Күзәтүчеләр статусына ия илләр: Босния һәм Һерцеговина, Үзәк Африка Республикасы, Россия Федерациясе[4], Таиланд, Филипинның Моро милли-азатлык фронты, халыкара оешмалар (БМО, Бер якка да кушылмаучылык хәрәкәте).
- 2008 елның мартында Дакар шәһәрендә (Сенегал) оешманың яңа Уставы кабул ителә.
- 2011 елның 28 июнендә Астанада узган 38- ИХО илләренең тышкы эшләр министрлары шурасы утырышында Ислам конференциясе оешмасы (ИКО) Ислам хезмәттәшлеге оешмасы (ИХО) итеп үзгәртелә.
Җитәкче органнары үзгәртү
- Ислам Саммиты (корольләр, дәүләт яки хөкүмәт башлыкларының югары дәрәҗәдә очрашуы). 3 елга 1 үткәрелә. Мөселман дәүләтләренең гомуми сәясәтен билгели.
- Тышкы эшләр министрлары конференциясе. Ел саен үткәрелә. Кирәк булганда, чираттан тыш конференцияләр дә уздырылырга мөмкин.
- Баш сәркатибат (ИХОның башкарма органы). ИХОның баш сәркатибе Тышкы эшләр министрлары конференциясе тарафыннан 4 еллык мөддәткә сайланып куела. Рәттән ике мөддәткә генә сайлана ала. ИХО баш сәркатибенең 4 урынбасары бар: сәяси мәсьәләләр буенча, фән һәм технологияләр буенча, икътисад буенча, мәдәни, мәгълүмати, социаль мәсьәләләр буенча. Сәркатибатның көндәлек эшен кабинет директоры оештыра.
- Баш сәркатибатта социаль-икътисад, фән һәм техника, Азия эшләре буенча, Африка эшләре буенча , халыкара эшләр буенча, мәгълүмат буенча, кеше хокуклары буенча, дини азчылыклар буенча, хөкүмәтнеке булмаган мөселман оешмалары буенча бүлекләр бар.
ИХО баш сәркатибе (Secretary General of OIC) үзгәртү
- Tунку Габдел Рахман (Maлайзия) : (1971-1973)
- Хәсән Әл-Туһами (Mисыр) : (1974-1975)
- Д-р Aмаду Кәрим Гайе (Сенегал) : (1975-1979)
- Хәбиб Шәтти (Tунис) : (1979-1984)
- Сәет Шәрифутдин Пирзадә (Пакистан) : (1985-1988)
- Д-р Хәмид Әл-Кабид (Нигер) : (1989-1996)
- Д-р Газетддин Лараки (Mарокко) : (1997-2000)
- Д-р Абдулвахид Билгазиз (Mарокко) : (2001-2004)
- Проф. Д-р Әкмәлетдин Ихсаноглу (Tөркия) : (2005-2013)
- Ияд Әмин Мәдәни (Согуд Гарәбстаны) : (2013 елдан-2016) [5]
- Ияд Әмин Мәдәни (Согуд Гарәбстаны) : (2016 елдан-хәзергәчә )
Төзелеш үзгәртү
ИХО каршында эшләүче мөстәкыйль оешмалар:
- Ислам үсеш банкы
- Ислам яңалыклар агентлыгы
- Ислам дәүләтләренең радиотапшырулар һәм телевидение хезмәте оешмасы
- Икътисад һәм мәдәният мәсьәләләре буенча ислам комиссиясе
- Һөнәри-техник өйрәтү һәм тикшеренүләр ислам үзәге
- Фәнни-техник үсешнең ислам фонды
- Ислам сәнгате һәм мәдәнияте буенча тикшеренү үзәге
- Иерусалим фонды, Иерусалим буенча комитет
- Ислам сәүдә-сәнәгать пулаты
- Ислам башкалалары оешмасы
- Статистика, икътисад, социаль тикшеренүләр буенча үзәк
- Сахел зонасы мөселман Африка илләре (Мали һ.б.) белән ислам бердәмлеге комитеты
- Көймә хуҗаларының ислам берлеге
- Сәүдәне үстерү ислам үзәге
- Ислам үсеш фонды
- Мәгариф, фән һәм мәдәният буеча ислам оешмасы
- Ислам халыкара мәхкәмәсе
ИХО әгъзалары үзгәртү
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Кеше һәм хатын-кыз хокуклары үзгәртү
| Имзалаган һәм ратификацияләгән Үзе яки элекке кабул иткән дәүләттән калган Килешү буенча яшәүче танылмаган дәүләт | Имзалаган гына Имзаламаган |
Үзен мөселман дип атаучылар күп итеп яшәгән җәмгыятьләрендә кеше хокуклары һәм хатын-кыз хокуклары мәсьәләдә радикаль карашлар өстенлек итә:
- Гарәбстан ярымутравы илләре (Йәмәннән тыш) хәттә БМО Генераль Ассамблеясе тарафыннан 1966 елда кабул ителгән Кеше хокуклары турында билльның «Икьтисади, социаль һәм мәдәни хокуклар турында халыкара пакт» (en) һәм «Гражданлык һәм сәяси хокуклар турында халыкара пакт» (en) исемле халыкара конвенцияләрне имзаламаган.
- Хатын-кызларга карата бар төр дискриминацияне бетерү конвенциясе (en) таләпләре хәттә аны имзалаган мөселман илләр җәмгыятьләрендә игътибарсыз калдырыла.
Моны да карагыз үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ https://www.wipo.int/members/en/organizations.jsp?type=IGO_R
- ↑ https://undocs.org/Home/Mobile?FinalSymbol=A%2FRES%2F3369(XXX)&Language=E&DeviceType=Desktop&LangRequested=False
- ↑ https://www.iom.int/intergovernmental-organizations-observer-status
- ↑ Россия халыкара эшләр шурасы сайтында, archived from the original on 2015-03-15, retrieved 2015-06-18
- ↑ ИХО баш сәркатибе сайланды, archived from the original on 2014-01-03, retrieved 2015-06-18
- ↑ Welcome to Organisation of Islamic Cooperation official website, archived from the original on 2012-06-19, retrieved 2015-06-18
- ↑ «ИХО Сүриянең әгъзалыгын рәсми төстә туктатты, archived from the original on 2012-08-16, retrieved 2015-06-18
- ↑ Observers. Organisation of Islamic Cooperation. әлеге чыганактан 2014-10-22 архивланды. 2014-07-29 тикшерелгән.
Сылтамалар үзгәртү
- ИХО рәсми сайты 2014 елның 20 октябрь көнендә архивланган.(ингл.)
- ИХО: өстенлекләр һәм сәяси юнәлеш 2015 елның 15 март көнендә архивланган.(рус.)
- В. Путинның Ислам саммитындагы телмәре(үле сылтама)(рус.)