Барый Кәлимуллин
Кәлимуллин Барый Гыйбәт улы (тат.лат. Kälimullin Barıy Ğibät ulı) - башкортлардан чыккан беренче һөнәри архитектор, профессор (1976), педагог, җәмәгать эшлеклесе. ССРБ-ның төзелеш һәм архитектура Академиясе әгъза-корреспонденты (1957), сәнгать фәне докторы (1976). РСФСР-ның атказанган архитекторы (1976), БАССР-ның атказанган сәнгать эшмәкәре (1947). 1935 елдан ССРБ-ның архитекторлар Берлеге әгъзасы. 1966-1971 елларда Казан инженер-төзелеш институтында архитектура кафедрасы мөдире[1].
| Кәлимуллин Барый Гыйбәт улы | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | баш. Барый Ғибәт улы Ҡәлимуллин |
| Туган | 10 апрель 1907 Дуван-Мәчетле |
| Үлгән | 1989 Уфа |
| Милләт | башкорт |
| Ватандашлыгы | СССР |
| Әлма-матер | Навасебер дәүләт мигъмарият-төзелеш үнивирситите[d] |
| Һөнәре | архитектор, Новосибирск инженер-төзелеш институты |
| Эш бирүче | Уфа дәүләт нефть-техника университеты |
| Гыйльми дәрәҗә: | сәнгать фәннәре докторы[d] |
Башкортстанда архитектура, шәһәр төзелеше һәм төзелеш халык сәнгате һәм аның тарихы буенча башлангыч профессиональ тикшеренүләргә нигез төзәүче. Башкортстан архитекторлар союзын оештыручыларның берсе, 30 елга якын оешма җитәкчесе.
Уфадагы 1930 — 1950-се елларның башлангыч яртысындагы эре төзелешләрнең күбесе Барый Кәлимуллин яки аның тарафыннан катнашлыгында проектланган.
Аның җитәкчелегендә сугышка кадәр һәм сугыштан соң башлангыч елларда Ишембай (1939), Баймак (1941), Белорет (1947), Стәрлетамак (1948) калаларының генераль планнары эшкәртелә. 1952 елда "Башкортстан калалар үзәк мәйданнарының архитектура-планировкалау композициясе" темасына кандидатлык диссертациясе яклый. "Башкорт халык төзелеш сәнгате һәм аның прогрессив традицияләре" темасы буенча докторлык диссертациясе яклый (1976). "Башкорт халык төзелеш сәнгате" (1978) һәм унлап монография чыгара.
Проектлар үзгәртү
- Наркомпрос (1936-37) — әлеге вакытта Мифтахетдин Акмулла исемендәге Башкорт дәүләт педагогия университетының 3-нче корпусы,
- К. А. Тимирязев исемендәге Башкорт дәүләт педагогия институның төп корпусы — әлеге вакытта Башкорт дәүләт университеты.
- Советлар Йорты (1950) — әлеге вакытта Уфа дәүләт авиацион техник университетының төп корпусы.