Атырау
Атырау (каз. Атырау, искечә — Гурьев) — Казакъстан Республикасы шәһәре, Атырау өлкәсенең административ үзәге.
| Атырау | |
|---|---|
  | |
 | |
| Ил | Казакъстан |
| Өлкә | Атырау өлкәсе |
| Координатлар | 47°7'тн, 51°53'кнч |
| Нигезләнгән | 1650 ел |
| Элеккеге исемнәр | Яицкий городок, Нижний Яицкий городок, Усть-Яицкий городок, Гурьев. |
| Климат | кискен-континенталь |
| Халык саны | 165 387 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+5 |
| Телефон коды | 7122 |
| Почта индексы | 060001-060011 |
| Кардәш шәһәрләр | Әстерхан, Актау, Җаек, Актүбә, Сыктывкар, Ашдод[d][1][2] һәм Әбердин |
Халык саны — 165 387 кеше (2009).[3]
География үзгәртү
Шәһәр Җаек елгасы тамагы янында урнашкан.
Климат үзгәртү
- Уртача еллык температура — +9,9 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 63%
| Атырау (Гурьев) климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 10,5 | 15,0 | 26,3 | 32,5 | 37,6 | 41,9 | 42,7 | 41,6 | 40,1 | 29,6 | 19,9 | 11,8 | 42,7 |
| Уртача максимум, °C | −2,8 | −1,8 | 5,8 | 17,2 | 24,5 | 30,8 | 33,4 | 31,6 | 24,6 | 15,3 | 5,1 | −1,1 | 15,2 |
| Уртача температура, °C | −6,4 | −6,3 | 0,8 | 11,2 | 18,4 | 24,5 | 26,8 | 24,8 | 18,0 | 9,7 | 1,3 | −4,3 | 9,9 |
| Уртача минимум, °C | −9,4 | −9,9 | −3,1 | 6,1 | 12,8 | 18,4 | 20,5 | 18,5 | 12,3 | 5,0 | −1,7 | −7 | 5,2 |
| Абсолют минимум, °C | −37,9 | −37,4 | −32,3 | −12,3 | −2,3 | 2,3 | 8,1 | 4,8 | −5,7 | −15,7 | −29,8 | −35,8 | −37,9 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 14 | 11 | 15 | 16 | 23 | 18 | 10 | 12 | 8 | 16 | 18 | 14 | 175 |
| Чыганак: Погода и климат | |||||||||||||
Тарих үзгәртү
1640 елда сәүдәгәр Гурий Назаров тарафыннан ныгытма буларак нигезләнә.
1667-68 елларда Степан Разинның баш күтәрүчеләре тарафыннан алына. XVII—XIX гасырларда Җаек шәһәрчеге (Яицкий городок), Түбән Җаек шәһәрчеге (Нижний Яицкий городок), Җаек тамагы шәһәрчеге (Усть-Яицкий городок), Гурьев шәһәрчеге (Гурьевский городок) исемнәрен йөрткән.
1885 елдан шәһәр һәм Җаек өлкәсенең Гурьев өязе үзәге статусын ала. 1938 елдан Гурьев өлкәсе үзәге булып тора.
1991 елда шәһәргә Атырау исеме кушыла.
Халык үзгәртү
| 1840[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 1999[9] | 2009[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 020 | 78 143 | 114 277 | 130 916 | 149 261 | 143 184 | 165 387 |
Икътисад үзгәртү
- Атырау нефть эшкәртү заводы
Шәхесләр үзгәртү
- Рәхимҗан Отарбаев (1956—2018), язучы, Атырау шәһәренең шәрәфле ватандашы (2011).
Кардәш шәһәрләр үзгәртү
Галерея үзгәртү
-
Иске герб -
Университет бинасы -
Мәчет
-
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ https://www.ashdodnet.com/article/49257
- ↑ http://www.mitsva.kz/events/2006/atyr0205/index_e.shtml
- ↑ Население Республики Казакъстан. Итоги Национальной переписи населения Республики Казакъстан 2009 года.РАЗмЕщЕНИЕ НАСЕЛЕНИя ПО НАСЕЛЕННым ПУНКТАм (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ 9,0 9,1 Перепись населения Республики Казахстан 2009 года. Население Республики Казахстан (том 1) (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06