Халыкара берәмлекләр системасы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
|||
Юл номеры - 10:
== Тарихы ==
[[Файл:Platinum-Iridium meter bar.jpg|thumb|[[1889]] елдан алып [[1960 ел]]га кадәр кулланылган Халыкара метр эталоны]]
СИ Франция галимнәре төзегән һәм [[Француз инкыйлабы|Бөек Франция инкыйлабы|Бөек Франция инкыйлабыннан]] соң киң кулланылышка кергән [[метрик үлчәүләр системасы|метрик үлчәүләр системасының]] үсеше булып тора. Метрик системаны керткәнче берәмлекләр бер-берсеннән аерым рәвештә сайланылган. Шуңа күрә бер берәмлектән икенчегә исәпләп күчерү катлаулы булган. Моңа өстәп төрле урыннарда кайвакыт атамалары төрле булган төрле берәмлекләр кулланылган. Метрик система җайлы һәм бердәм үлчәмнәр һәм авырлык үлчәүләр системасы булырга тиеш булган.
[[1799]] елда Франциядә ике [[эталон]] ясалган — озынлык берәмлеге өчен ([[метр]]) һәм масса берәмлеге өчен ([[килограмм]])
[[1874]] елда [[СГС]] системасы тәкъдим ителгән, ул өч берәмлеккә — [[сантиметр]], [[грамм]] һәм [[Вакыт үлчәү берәмлекләре|секундка]] — шулай ук микро- дан алып мега- га кадәр унарлы алкушымчаларга нигезләнгән булган.
[[1875]] елда [[метрик конвенция]]гә имза куелган. Халыкара метр һәм килограмм эшләп чыгару өстендә эшләр башланган.
[[1889]] елда 1-нче [[Үлчәмнәр һәм авырлык үлчәүләре буенча генераль конференция]] СГСка охшаш, әмма метр, килограмм һәм секундка нигезләнгән үлчәүләр системасын кабул иткән, чөнки бу берәмлекләрнең гамәли кулланылыш өчен җайлырак булулары танылган.
Соңрак [[электр]] һәм [[оптика]] өлкәсендә физик зурлыклар өчен база
[[1960]] елда XI Үлчәмнәр һәм авырлык үлчәүләре буенча генераль конференция «Халыкара берәмлекләр системасы (СИ)» атамасын алган стандартны кабул иткән.
[[1971]] елда XIV Үлчәмнәр һәм авырлык үлчәүләр буенча генераль конференция СИга үзгәрешләр керткән, атап әйткәндә, матдә микъдары берәмлеге ([[моль]]) өстәлгән.
| |||