Пётр I: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: промышленносте → сәнәгате (2) using AWB
Юл номеры - 26:
==Тәрҗемәи хәл==
Петр I [[Алексей Михайлович]]ның Наталья Кирилловна Нарышкина никахыннан [[1672 ел]]ның 30 маенда туа. Ул бик хәрәкәтчән, сәламәт булып үсә. Петр патша гаиләсенең иркә, сөеклесе була.
[[1676 ел]]да Алексей патша үлгәннән соң тәхеткә Федор утыра. Федор Петрны яраткан һәм аның киләчәген кайгырткан.
 
Беренче укытучысы дьяк Никита Зотов, әлифбаны үзләштерергә, чиркәү китапларын укырга һәм язарга өйрәтә.
Юл номеры - 36:
 
Петр I патшалык итә башлагач беренче зур дәүләт эше булып [[Азов]] яулары тора.
Яу белән баруның төп максаты, төрекләрнең [[Дон]]нан Азов диңгезенә чыгу юлын ябып торган Азов крепостен алу. 1695 нче елдагы [[Азов]] яулары Русия өчен уңышсызлык белән тәмамлана. [[1696]] елгы икенче яу җиңү белән тәмамлана. [[Азов]] бирелә. Русия көньяк диңгезләргә чыга. Ләкин көньякта ныгып калу өчен союзниклар кирәк була.
 
[[1697]] елда Петр боерыгы буенча Европага 250 волонтердан торга бөек илчелек җибәрелә.
Бөек илчелекнең төп максаты [[Кырым ханлыгы]]на һәм [[Төркия]]гә каршы союздашлар табу. Ләкин Петр [[Балтыйк диңгезе]]нә чыгу өчен [[Швеция]]гә каршы союзниклар таба.
Бөек илчелеккә Ф.Я Лефорт, Б.П.Возницын, Ф.А. Головин һәм Петр Михайлов исеме астында патша үзе җитәкчелек итә.
Рус волонтерлары хәрби фәннәрне корабльләр төзү, диңгезчелек серләрен өйрәнәләр.
 
[[1700 еллар]]да Петр [[Швеция]] белән [[Төньяк сугыш|сугыша]], [[1703]] елда [[Нөтеборг]] калгасе янында [[Санкт-Петербург]]ка нигез сала.
 
[[1708]] елда [[Русия]]не губерналарга бүлү тәртибен кертә. Аның вакытында [[Казан губернасы]] оештырыла. [[Христан дине]]нә күчәргә теләмәгән [[Мөселманнар]]га карата гаделсез фәрманнары белән мәгълүм. [[1713]] елда игълан ителгән фәрман нигезендә татар [[морза]]ларына [[христиан дине]]ндәге [[крепостной]] крәстияннәр тоту тыела, шундый крепостнойлар булган авыллар һәм җирләр тартып алына; көчләп чукындыру чаралар көчәя; [[1718]]. елгы фәрман белән [[Йомышлы татарлар]] [[Адмиралтейство]] өчен агач чыгару эшендә тартыла ([[Лашманнар]]); [[1722]] елгы фәрманда 10-12 яшьлек татар малайларын хәрби хезмәткә (денщик, юнга һ.б. хезмәтләргә) алу карала.
 
[[Иран]]га яуга чыккач, [[1722]] елның Маенда Питер И [[Казан]]да туктала (кара [[Иранга Петр I яулары]]). [[Болгар шәһәре]]ндә булып, кабер ташларындагы язуларны күчереп алырга (кара [[Йосыф Ижбулатов]]), Зур Мәчет манарасын төзекләндерергә әмер бирә. Патшаның Казанга килү хөрмәтенә [[Петропавел чиркәве]] төзелә.
Юл номеры - 52:
[[1699 ел]]да патша тарафыннан Якын концелярия оештырыла.1711 елда Сенат төзелә. Сенат – иң югары дәүләт учреждениесе.Ул патша белән берлектә законнар кабул иткән, хөкем чыгарган, үзәктә һәм урыннарда дәүләт аппараты эшенә контролҗлек иткәнһәм юнәлеш биргән.
 
1718-1720 еллардагы реформа приказларны бетереп, алар урынына коллегияләр кертә. Башта аларның саны 11 булган.Тышкы эшләр коллегиясе –тышкы сәясәт, Хәрби коллегия – коры җир армиясе, [[Адмиралтейство]] коллегиясе – диңгез флоты, Юстиц-коллегия – гражданнар һәм җинаять судлары, Берг-коллегия – тау заводлары промышленностесәнәгате, Мануфактур-коллегия – мануфактура промышленностесәнәгате өчен җаваплы булган. Приказлардан аермалы буларак аларда карарлар күмәк төстә кабул ителгән.
==Җирле идарә реформасы==
1708 елда җирле хакимият аппаратын көчәйтү һәм идарш эшендә аның ролен күтәрү өчен Русия сигез губернага – Мәскәү, Ингерманланд (соңрак Петербург), Смоленск, Киев, Азов, Казан, Архангелогород, Себер губерналарына бүленә. Аларның башында патша тарафыннан билгеләнгән, тулы административ,бхәрби һәм суд хакимиятенә ия булган губернаторлар торган. Губерналар үз чиратында өязләргә бүленгәннәр.
Юл номеры - 61:
Петр Iмахсус указ белән руханиларга крестьяннар арасында аң – белем тарату бурычын йөкли: алар халыкка вәгазь сөйләргә, үгет – нәсыхәт бирергә, балаларны гыйбадәт кылырга өйрәтергә, аларда патшага һәм чиркәүгә карата ихтирам тәрбияләргә тиеш булалар.
==“Ранглар турында табель”==
1722 елда патша “Ранглар турында табель” кабул итә. Әлеге документ иске һәм яңа аристократия арасындагы вазифа аерымлыкларын бетерә. Бу закон нигезендә эшчәнлек сарай хезмәтенә, гражданлык хезмәтенә һәм хәрби хезмәткә бүленгән.Чиновниклар өчен: гражданлык хезмәтендә – коллежский регистратордан канцлерга, армиядә – прапорщиктан генерал – фельдмаршалга, флотта – прапорщиктан генерал – адмиралга кадәр 14 класс (ранг) билгеләнә.
 
8 нче класслы чин алган һәр кеше нәселле дворянга әверелгән.Чиновниклар үз хезмәтләре өчен җир һәм крестьяннар, шулай ук акчалата бүләк алганнар.
Юл номеры - 75:
* [http://16206s011.edusite.ru/DswMedia/gul-fira.ppt Петр I һәм аның реформалары. 7 класс]
* [http://nadirovo.narod2.ru/uchitelya/musina/prezentacciya_Petr_I.ppt Россия ике гасыр чигендә. Петрның патшалык итә башлавы.]
 
{{Русия патшалары}}
{{Русия императорлары}}
 
{{DEFAULTSORT:Петр I}}
[[Төркем:Петр I]]
[[Төркем:Русия императорлары]]
 
{{Link FA|hu}}
Строка 84 ⟶ 91 :
{{Link GA|ja}}
{{Link GA|ru}}
 
{{Русия патшалары}}
{{Русия императорлары}}
 
{{DEFAULTSORT:Петр I}}
[[Төркем:Петр I]]
[[Төркем:Русия императорлары]]