Евромәйдан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
яңа сылтама
Derslek (бәхәс | кертем)
к Kitap үзгәртүләре (бәхәс) Derslek юрамасына кадәр кире кайтарылды
Юл номеры - 23:
 
== Вакыйгалар үсеше ==
[[2013]] елның декабрь аенда [[Виктор Янукович]] [[Аурупа Берлеге]] белән Ассоциациягә керергә баш тарта. Көнбатыш яклы сәяси көчләр, аеруча Көнбатыш Украина тарафдарлары Киев шәһәрендә чуалышлар, хакимият белән ризасызлыкларын белдереп "Мәйдан"ны оештыралар. Баш күтәрүчеләр арасында күп радикаль төркемнәр, шул исәптән украин милләтчеләре "Уң бүлек" (''правий сектор'') сугышчан оешмасы катнаша. Вакыйгалар Украинада Янукович сәясәте аркасында килеп чыккан кыен икътисади һәм сәяси кризис фонында уза.
<!-- [[Файл:KRev.jpeg|300px|мини|уңда|Евромәйдан "Инкыйлаб штабы". [[Степан Бандера]] сурәте]]-->
[[2014]] елның гыйнварында украин милләтчеләре "Төбәкләр фиркасе" бинасын басып ала. Һөҗүм нәтиҗәсендә берничә кеше үтерелә, бина яндырыла. Украинаның күп кенә төбәкләрендә [[Ленин]]га, [[Кутузов]]ка, Совет гаскәриләренә куелган һәйкәлләрне җимерәләр <ref>[http://www.ochevidets.ru/rolik/62498/ На Украине снесли памятник Кутузову.]</ref>. "Инкыйлаб штабы"нда [[Степан Бандера]] сурәтен беркетәләр<ref>http://maxpark.com/community/5512/content/2458546</ref>.
 
[[2014]] елның гыйнварында украин милләтчеләре "Төбәкләр фиркасе" бинасын басып ала. Һөҗүм нәтиҗәсендә берничә кеше үтерелә, бина яндырыла. Украинаның күп кенә төбәкләрендә [[Ленин]]га, [[Кутузов]]ка, Совет гаскәриләренә куелган һәйкәлләрне җимерәләр <ref>[http://www.ochevidets.ru/rolik/62498/ На Украине снесли памятник Кутузову.]</ref>. "Инкыйлаб штабы"нда [[Степан Бандера]] сурәтен беркетәләр<ref>http://maxpark.com/community/5512/content/2458546</ref>.
18-21 февральдә чуалышлар иң биек ноктага җитә. Русия җитәкчелеге биргән «көч куллану» киңәшеннән соң Киевта баш күтәрүчеләргә корал кулланыла башлый.<ref>http://www.dni.ru/polit/2014/2/20/267333.html</ref> Нәтиҗәдә 82 кеше вафат була (70 мәйданчы, 12 «Беркут»чы). Эстониянең чит ил эшләре министры Урмас Паэт һәм Аурупа дипломатиясенең башлыгы Кэтрин Эштон арасында эләктереп алынган телефон сөйләшүе буенча киевлыларны үтерерүдә мәйдан тарафдарлары җитәкчесе яллаган снайперлар катнашуы ихтимал дип баралар<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=ZEgJ0oo3OA8 Breaking: Estonian Foreign Minister Urmas Paet and Catherine Ashton discuss Ukraine over the phone ]</ref><ref>[http://russian.rt.com/article/23679 Снайперы в Киеве были наняты лидерами Майдана – телефонный разговор Кэтрин Эштон и главы МИД Эстонии]</ref>.
 
18-21 февральдә чуалышлар иң биек ноктага җитә. Русия җитәкчелеге биргән «көч куллану» киңәшеннән соң Киевта баш күтәрүчеләргә корал кулланыла башлый.<ref>http://www.dni.ru/polit/2014/2/20/267333.html</ref> Нәтиҗәдә 82 кеше вафат була (70 мәйданчы, 12 «Беркут»чы).
 
Янукович белән оппозиция чит ил вәкилләре катнашында килешү төзи, чит ил вәкилләре гарантия да бирә, ләкин соңрак оппозиция (Батькивщина, Свобода, Удар) шушы килешүне үтәми, боза. Мәйдан тарафдарлары президент йортына һөҗүм итә, нәтиҗәдә Янукович Киевтан кача.
 
[[22 февраль]]дә [[Украина]] парламенты — Югары рада, Конституцион Мәхкәмәгә таянмыйча һәм бөтен процедураны үтәмичә президент конституцион күпчелек тавыш белән В. Януковичка импичмент белдерә.<ref>[http://www.bbc.co.uk/ukrainian/ukraine_in_russian/2014/02/140225_ru_s_kozyubra_parliament.shtml СоңракЭкс-судья ЕвромәйдангаКС: таянганправовой Радабеспорядок Конституциянеможет янәобернуться боза:против Конституционэтой Мәхкәмәне куа.власти]</ref>
 
Рада үзенең рәисе итеп [[Александр Турчинов|А. Турчинов]]ныТурчиновны сайлый. Шул ук вакыт Турчиновка президент һәм Украина Хөрби көчләре Баш сәргаскәре вазифаларын үтәргә кушыла. Кораллы "мәйдан көчләре" президент резиденциясен басып ала, Янукович Киевтан качарга мәҗбүр була. Яңа Министрлар кабинеты оештырыла, аның башлыгы А.Яценюк [[Аурупа берлеге]] белән ассоциация төзүгә таба курс алуын белдерә. Русия яңа хөкүмәтне танымый.
 
Хакимиятне кулга төшергән мәйданчылар Югары Радада Конституцион Мәхкәмәгә таянмыйча һәм бөтен процедураны үтәмичә Януковичка импичмент белдерәләр, яңа хөкүмәт төзиләр, ләкин Көнчыгыш Украинаның вәкилләрен "яңа хөкүмәткә" кертмиләр. Шулай итеп Көнбатыш төбәкләрнең, милләтчеләрнең хөкүмәте булып чыга. Украинаның Көнчыгышкайбер Украинадаөлкәләре, аеруча КырымдаКырым автономиясендә яңа хөкүмәтне танымый,танымыйлар. Кырымда [[Кырым кризисы|протестлар, ризасызлыклар башлана]]).
 
Күп төбәкләрдә "Уң сектор" әгъзалары җирле идарә биналарын басып алалар. Шушы хөкүмәтнең карарларының берсе: төбәктәге телләрнең хокукларын киметү. [[Болгария]], [[Румыния]], [[Маҗарстан]] хөкүмәтехөкүмәтләре Украина хөкүмәтенә протест белдерә <ref>[http://russian.rt.com/inotv/2014-02-26/Bolgariya-Vengriya-i-Ruminiya-kritikuyut Болгария, Венгрия и Румыния критикуют отмену «языкового» закона на Украине]</ref>. Бу гамәлне Русия җитәкчелеге Украинадагы «урыстеллеләр»нең хокукларын кимсетү итеп бәяли һәм каршы гамәлләр әзерли башлый.<ref>http://news.mail.ru/politics/17131437/</ref>
 
КөнбатыштаБеренчедән булганСимферополь басыпаэропорты, алулараннары җавабынахөкүмәт Кырымдабиналары рус оешмалары "саклану комитетлар"басып оештыраларалына, һәманнары билгесез- кораллыУкраинаның кешеләрКырымдагы мөһимхәрби объектларнычастьлары басыпчолганышка алаларалына. Рәсми булмаган чыганаклар буенча алар — [[Акъяр]]дә тупланган Русия хәрби-диңгез базасыннан килгән Русия махсус гаскәриләре була, ләкин Русия хәрби министры Украина территориясендә Русиянең хәрбиләрнең булуын «күрми».<ref>[http://www.bbc.co.uk/russian/russia/2014/03/140305_crimea_troops_shoigu.shtml Шойгу о российской технике в Крыму: "чушь и провокация"]</ref> [[2014]] елның 1 мартында Русия Федерация Советы чираттан тыш утырышында Украинага Русия Хәрби көчләрен кертү турындагы карар кабул итә. Шул авыр вәзгыятьтә, [[кырым татарлары]] Украина бөтенлеген яклап чыгалар. [[Кырымтатар Милли Мәҗлесе]] Кырымның үзбилгеләнү Референдумын үткәрүгә каршы чыгыш ясый.
 
== Көньяк-Көнбатыш төбәкләрнең карашыпозициясе ==
[[2014]] елның 1 мартында Русия Федерация Советы чираттан тыш утырышында Украинага Русия Хәрби көчләрен кертү турындагы карар кабул итә.
[[2014]] елның март аенда [[Днепропетровск]]<ref>[http://vesti.ua/pridneprove/40304-u-dnepropetrovskogo-gorsoveta-podnjali-rossijskij-flag У Днепропетровского горсовета подняли российский флаг]</ref>, [[Донецк]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193629.html На площади перед Донецкой ОГА поднят российский флаг]</ref>, [[Луганск]]<ref>[http://cxid.info/nad-luganskoy-oblastnoy-administraciey-dva-flaga-ukrainy-i-rossii-video-n112631 Над Луганской областной администрацией два флага: Украины и России]</ref>, [[Харьков]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193638.html Пророссийски настроенные харьковчане ворвались в здание ОГА и начали установку российских флагов]</ref> һ. б. Көньяк-Көнбатыш шәһәрләрендә [[Русия байрагы]] астында демонстрацияләр (антифашистик маршлар) үткәрелгән. Харьков өлкә идарәсенең һөҗүмештурмлавы нәтиҗәсендә 68 кеше яраланган. Русия яклы активистларга футбол җанатарлары һәм "Уң сектор" тарафдарларыбоевиклары каршы торганнар.<ref>http://vesti.ua/harkov/40344-odin-iz-postradavshiz-pri-shturme-hoga-v-tjazhelom-sostojanii</ref> [[Одесса]]дагы Евромәйдангә каршы митингта [[рус теле]]нә ''дәүләт теле'' дәрәҗәсен бирү, илне [[федерация]]гә үзгәртеп кору турында таләпләре яңгырадылар.<ref>http://timer.od.ua/news/russkiy_yazik_a_roport_federalizatsiya_i_skloni_odessiti_sformirovali_spisok_trebovaniy_k_vlastyam_951.html</ref> [[Кырым]] исә фактик рәвештә Украина составыннан чыккан, Украина хакимияте аны Русия тарафыннан басып алынган дип игълан иткән.
== Көньяк-Көнбатыш төбәкләрнең карашы ==
=== Рус язы ===
*Төп мәкалә [[Урыс язы]]
[[2014]] елның март аенда [[Днепропетровск]]<ref>[http://vesti.ua/pridneprove/40304-u-dnepropetrovskogo-gorsoveta-podnjali-rossijskij-flag У Днепропетровского горсовета подняли российский флаг]</ref>, [[Донецк]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193629.html На площади перед Донецкой ОГА поднят российский флаг]</ref>, [[Луганск]]<ref>[http://cxid.info/nad-luganskoy-oblastnoy-administraciey-dva-flaga-ukrainy-i-rossii-video-n112631 Над Луганской областной администрацией два флага: Украины и России]</ref>, [[Харьков]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193638.html Пророссийски настроенные харьковчане ворвались в здание ОГА и начали установку российских флагов]</ref> һ. б. Көньяк-Көнбатыш шәһәрләрендә [[Русия байрагы]] астында демонстрацияләр (антифашистик маршлар) үткәрелгән. Харьков өлкә идарәсенең һөҗүме нәтиҗәсендә 68 кеше яраланган. Русия яклы активистларга футбол җанатарлары һәм "Уң сектор" тарафдарлары каршы торганнар.<ref>http://vesti.ua/harkov/40344-odin-iz-postradavshiz-pri-shturme-hoga-v-tjazhelom-sostojanii</ref> [[Одесса]]дагы Евромәйдангә каршы митингта [[рус теле]]нә ''дәүләт теле'' дәрәҗәсен бирү, илне [[федерация]]гә үзгәртеп кору турында таләпләре яңгырадылар.<ref>http://timer.od.ua/news/russkiy_yazik_a_roport_federalizatsiya_i_skloni_odessiti_sformirovali_spisok_trebovaniy_k_vlastyam_951.html</ref> [[Кырым]] исә фактик рәвештә Украина составыннан чыккан, Украина хакимияте аны Русия тарафыннан басып алынган дип игълан иткән.
 
== Моны да карагыз ==