Wikipedia

Евромәйдан: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Derslek (бәхәс | кертем)
33 974 үзгәртергә
ВП:Мөһимлеккә туры килми. Ялган булуы дә мөмкин
Kitap (бәхәс | кертем)
22 323 үзгәртергә
Төрле карашлы версия, төрле чыганаклар китерелгән
Юл номеры - 23:
 
== Вакыйгалар үсеше ==
[[2013]] елның декабрь аенда [[Виктор Янукович]] [[Аурупа Берлеге]] белән Ассоциациягә керергә баш тарта. Көнбатыш яклы сәяси көчләр, аеруча Көнбатыш Украина тарафдарлары Киев шәһәрендә чуалышлар, хакимият белән ризасызлыкларын белдереп "Мәйдан"ны оештыралар. Баш күтәрүчеләр арасында күп радикаль төркемнәр, шул исәптән украин милләтчеләре "Уң бүлек" (''правий сектор'') сугышчан оешмасы катнаша. Вакыйгалар Украинада Янукович сәясәте аркасында килеп чыккан кыен икътисади һәм сәяси кризис фонында уза.
<!-- [[Файл:KRev.jpeg|300px|мини|уңда|Евромәйдан "Инкыйлаб штабы". [[Степан Бандера]] сурәте]]-->
[[2014]] елның гыйнварында украин милләтчеләре "Төбәкләр фиркасе" бинасын басып ала. Һөҗүм нәтиҗәсендә берничә кеше үтерелә, бина яндырыла. Украинаның күп кенә төбәкләрендә [[Ленин]]га, [[Кутузов]]ка, Совет гаскәриләренә куелган һәйкәлләрне җимерәләр <ref>[http://www.ochevidets.ru/rolik/62498/ На Украине снесли памятник Кутузову.]</ref>. "Инкыйлаб штабы"нда [[Степан Бандера]] сурәтен беркетәләр<ref>http://maxpark.com/community/5512/content/2458546</ref>. ▼
 
18-21 февральдә чуалышлар иң биек ноктага җитә. Русия җитәкчелеге биргән «көч куллану» киңәшеннән соң Киевта баш күтәрүчеләргә корал кулланыла башлый.<ref>http://www.dni.ru/polit/2014/2/20/267333.html</ref> Нәтиҗәдә 82 кеше вафат була (70 мәйданчы, 12 «Беркут»чы). Эстониянең чит ил эшләре министры Урмас Паэт һәм Аурупа дипломатиясенең башлыгы Кэтрин Эштон арасында эләктереп алынган телефон сөйләшүе буенча киевлыларны үтерерүдә мәйдан тарафдарлары җитәкчесе яллаган снайперлар катнашуы ихтимал дип баралар<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=ZEgJ0oo3OA8 Breaking: Estonian Foreign Minister Urmas Paet and Catherine Ashton discuss Ukraine over the phone ]</ref><ref>[http://russian.rt.com/article/23679 Снайперы в Киеве были наняты лидерами Майдана – телефонный разговор Кэтрин Эштон и главы МИД Эстонии]</ref>.
▲[[2014]] елның гыйнварында украин милләтчеләре "Төбәкләр фиркасе" бинасын басып ала. Һөҗүм нәтиҗәсендә берничә кеше үтерелә, бина яндырыла. Украинаның күп кенә төбәкләрендә [[Ленин]]га, [[Кутузов]]ка, Совет гаскәриләренә куелган һәйкәлләрне җимерәләр <ref>[http://www.ochevidets.ru/rolik/62498/ На Украине снесли памятник Кутузову.]</ref>.
 
18-21 февральдә чуалышлар иң биек ноктага җитә. Русия җитәкчелеге биргән «көч куллану» киңәшеннән соң Киевта баш күтәрүчеләргә корал кулланыла башлый.<ref>http://www.dni.ru/polit/2014/2/20/267333.html</ref> Нәтиҗәдә 82 кеше вафат була (70 мәйданчы, 12 «Беркут»чы).
 
Янукович белән оппозиция чит ил вәкилләре катнашында килешү төзи, чит ил вәкилләре гарантия да бирә, ләкин соңрак оппозиция (Батькивщина, Свобода, Удар) шушы килешүне үтәми, боза. Мәйдан тарафдарлары президент йортына һөҗүм итә, нәтиҗәдә Янукович Киевтан кача.
 
[[22 февраль]]дә [[Украина]] парламенты — Югары рада, Конституцион Мәхкәмәгә таянмыйча һәм бөтен процедураны үтәмичә президент конституцион күпчелек тавыш белән В. Януковичка импичмент белдерә.<ref>[http://www.bbc.co.uk/ukrainian/ukraine_in_russian/2014/02/140225_ru_s_kozyubra_parliament.shtml Экс-судьяСоңрак КС:Евромәйданга правовойтаянган беспорядокРада можетКонституцияне обернутьсяянә противбоза: этойКонституцион власти]</ref>Мәхкәмәне куа.
 
Рада үзенең рәисе итеп А. Турчиновны сайлый. Шул ук вакыт Турчиновка президент һәм Украина Хөрби көчләре Баш сәргаскәре вазифаларын үтәргә кушыла. Кораллы "мәйдан көчләре" президент резиденциясен басып ала, Янукович Киевтан качарга мәҗбүр була. Яңа Министрлар кабинеты оештырыла, аның башлыгы А.Яценюк [[Аурупа берлеге]] белән ассоциация төзүгә таба курс алуын белдерә. Русия яңа хөкүмәтне танымый.
 
Хакимиятне кулга төшергән мәйданчылар Югары Радада Конституцион Мәхкәмәгә таянмыйча һәм бөтен процедураны үтәмичә Януковичка импичмент белдерәләр, яңа хөкүмәт төзиләр, ләкин Көнчыгыш Украинаның вәкилләрен "яңа хөкүмәткә" кертмиләр. Шулай итеп Көнбатыш төбәкләрнең, милләтчеләрнең хөкүмәте булып чыга. Украинаның кайберКөнчыгыш өлкәләреУкраинада, аеруча Кырым автономиясендәКырымда яңа хөкүмәтне танымыйлар.танымый, Кырымда [[Кырым кризисы|протестлар, ризасызлыклар башлана]]).
 
Күп төбәкләрдә "Уң сектор" әгъзалары җирле идарә биналарын басып алалар. Шушы хөкүмәтнең карарларының берсе: төбәктәге телләрнең хокукларын киметү. [[Болгария]], [[Румыния]], [[Маҗарстан]] хөкүмәтләрехөкүмәте Украина хөкүмәтенә протест белдерә <ref>[http://russian.rt.com/inotv/2014-02-26/Bolgariya-Vengriya-i-Ruminiya-kritikuyut Болгария, Венгрия и Румыния критикуют отмену «языкового» закона на Украине]</ref>. Бу гамәлне Русия җитәкчелеге Украинадагы «урыстеллеләр»нең хокукларын кимсетү итеп бәяли һәм каршы гамәлләр әзерли башлый.<ref>http://news.mail.ru/politics/17131437/</ref>
 
БеренчедәнКөнбатышта Симферопольбулган аэропорты,басып аннарыалулар хөкүмәтҗавабына биналарыКырымда басыпрус оешмалары "саклану комитетлар" алынаоештыралар, аннарыһәм -билгесез Украинаныңкораллы Кырымдагыкешеләр хәрбимөһим частьларыобъектларны чолганышкабасып алынаалалар. Рәсми булмаган чыганаклар буенча алар — [[Акъяр]]дә тупланган Русия хәрби-диңгез базасыннан килгән Русия махсус гаскәриләре була, ләкин Русия хәрби министры Украина территориясендә Русиянең хәрбиләрнең булуын «күрми».<ref>[http://www.bbc.co.uk/russian/russia/2014/03/140305_crimea_troops_shoigu.shtml Шойгу о российской технике в Крыму: "чушь и провокация"]</ref> [[2014]] елның 1 мартында Русия Федерация Советы чираттан тыш утырышында Украинага Русия Хәрби көчләрен кертү турындагы карар кабул итә. Шул авыр вәзгыятьтә, [[кырым татарлары]] Украина бөтенлеген яклап чыгалар. [[Кырымтатар Милли Мәҗлесе]] Кырымның үзбилгеләнү Референдумын үткәрүгә каршы чыгыш ясый.
 
[[2014]] елның 1 мартында Русия Федерация Советы чираттан тыш утырышында Украинага Русия Хәрби көчләрен кертү турындагы карар кабул итә.
== Көньяк-Көнбатыш төбәкләрнең позициясекарашы ==
2014 елның март аенда [[Днепропетровск]]<ref>[http://vesti.ua/pridneprove/40304-u-dnepropetrovskogo-gorsoveta-podnjali-rossijskij-flag У Днепропетровского горсовета подняли российский флаг]</ref>, [[Донецк]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193629.html На площади перед Донецкой ОГА поднят российский флаг]</ref>, [[Луганск]]<ref>[http://cxid.info/nad-luganskoy-oblastnoy-administraciey-dva-flaga-ukrainy-i-rossii-video-n112631 Над Луганской областной администрацией два флага: Украины и России]</ref>, [[Харьков]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193638.html Пророссийски настроенные харьковчане ворвались в здание ОГА и начали установку российских флагов]</ref> һ. б. Көньяк-Көнбатыш шәһәрләрендә [[Русия байрагы]] астында демонстрацияләр үткәрелгән. Харьков өлкә идарәсенең штурмлавы нәтиҗәсендә 68 кеше яраланган. Русия яклы активистларга футбол җанатарлары һәм "Уң сектор" боевиклары каршы торганнар.<ref>http://vesti.ua/harkov/40344-odin-iz-postradavshiz-pri-shturme-hoga-v-tjazhelom-sostojanii</ref> [[Одесса]]дагы Евромәйдангә каршы митингта [[рус теле]]нә ''дәүләт теле'' дәрәҗәсен бирү, илне [[федерация]]гә үзгәртеп кору турында таләпләре яңгырадылар.<ref>http://timer.od.ua/news/russkiy_yazik_a_roport_federalizatsiya_i_skloni_odessiti_sformirovali_spisok_trebovaniy_k_vlastyam_951.html</ref> [[Кырым]] исә фактик рәвештә Украина составыннан чыккан, Украина хакимияте аны Русия тарафыннан басып алынган дип игълан иткән.▼
=== Рус язы ===
*Төп мәкалә [[Урыс язы]]
▲[[2014]] елның март аенда [[Днепропетровск]]<ref>[http://vesti.ua/pridneprove/40304-u-dnepropetrovskogo-gorsoveta-podnjali-rossijskij-flag У Днепропетровского горсовета подняли российский флаг]</ref>, [[Донецк]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193629.html На площади перед Донецкой ОГА поднят российский флаг]</ref>, [[Луганск]]<ref>[http://cxid.info/nad-luganskoy-oblastnoy-administraciey-dva-flaga-ukrainy-i-rossii-video-n112631 Над Луганской областной администрацией два флага: Украины и России]</ref>, [[Харьков]]<ref>[http://interfax.com.ua/news/political/193638.html Пророссийски настроенные харьковчане ворвались в здание ОГА и начали установку российских флагов]</ref> һ. б. Көньяк-Көнбатыш шәһәрләрендә [[Русия байрагы]] астында демонстрацияләр (антифашистик маршлар) үткәрелгән. Харьков өлкә идарәсенең штурмлавыһөҗүме нәтиҗәсендә 68 кеше яраланган. Русия яклы активистларга футбол җанатарлары һәм "Уң сектор" боевикларытарафдарлары каршы торганнар.<ref>http://vesti.ua/harkov/40344-odin-iz-postradavshiz-pri-shturme-hoga-v-tjazhelom-sostojanii</ref> [[Одесса]]дагы Евромәйдангә каршы митингта [[рус теле]]нә ''дәүләт теле'' дәрәҗәсен бирү, илне [[федерация]]гә үзгәртеп кору турында таләпләре яңгырадылар.<ref>http://timer.od.ua/news/russkiy_yazik_a_roport_federalizatsiya_i_skloni_odessiti_sformirovali_spisok_trebovaniy_k_vlastyam_951.html</ref> [[Кырым]] исә фактик рәвештә Украина составыннан чыккан, Украина хакимияте аны Русия тарафыннан басып алынган дип игълан иткән.
 
== Моны да карагыз ==
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Евромәйдан