Космик очышлар: юрамалар арасында аерма

 

===Орбитать очышлар ===

[[Файл:Space Shuttle Columbia launching.jpg|thumb|300px|«Колумбия» шатлы ([[АКШ]])]]

 

1971 елдан 1982 елга кадәр вакыт эчендә Җир тирәли орбитага безнең ил “Салют” серияле 7 орбиталь станция чыгара. 1986 елдан 2001 елга кадәр Җир тирәли орбитада рекордлы срокта “Мир” станциясе эшли – аның 6 тоташтыру төене була, аның эчедә төрле вакытларда йөздән артык космонавт һәм астронавт эшләгән. Космонавт В. В Поляков орбиталь очу озынлыгы буенча дөнья рекорды куеп 438 тәүлек аның эчендә эшли. Хәзерге вакытта орбитада төрле илләр катнашында төзелгән Халыкара космик станция эшли. Аның беренче блогы безнең “Заря” йөк модуле була. Орбиталь станция – ул берничә айлар буена космонавтлар яши һәм эшли торган бөтен бер космик йорт. Алар анда фәнни экспериментлар үткәрәләр, космик объектларны тикшерәләр, безнең Җирне өйрәнәләр, шулай ук кунаклар кабул итәләр һәм посылкалар алалар. Һичшиксез, кунаклар космик корабльләрдә очып киләләр, кирәкле җиһазларны йөк корабльләре алып килә.

 

[[Ай]]га ясалма иярченнәр, соңрак аңа төшеп утыра торган космик кораблар җибәрелү белән космик эра башлана. 1959 елның 2 январендә АМС “Луна – 1” Җирнең табигый иярченен тикшерә башлый. Барлыгы Айга “Луна” серияле 24, “Зонд” серияле 4 станция җибәрелә. Беренче аппаратлар Ай әйләнәсендәге орбитага чыгарга , ә калганнары – аның өслегенә төшәргә тиеш булалар. Айның Җирдән күренми торган ягының беренче сурәтен 1959 планетаара «Луна-3» совет станциясе төшереп ала. АМС лар йомшак кына өслеккә төшәләр, аны фотографиягә төшерәләр, температурасын үлчиләр, грунт пробасын алалар һәм аналаиз нәтиҗәләре белән Җиргә әйләнеп кайталар. Тикшерүләр Айның атмосферасы юк икәнен, өслегендә су булмавын, температураның көндез +130әС, ә төнлә -170әС ка кадәр суынуын күрсәтә. Мондый шартларда тереклек булмавы ачыклана.