Daruğa: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1:
[[Файл:Altyn Urda.jpg|300px|мини|уңда|Altın Urda çäçäk atu däwerendä, 14 ğasır]]
'''Daruğa''' yä '''daruxaçı''' yä '''daruxa''' - [[tatar]] häm başqa törki, mongol illärendä türä, tatar xanı xärbi bulmağan wäkile. Mongol süzennän daruğa - '''ıru başlığı''' kilep çıqqan.
Строка 6 ⟶ 8 :
Xanlıq märkäzennän mäğlüm ber yünäleştä urnaşqan bistä häm awıllarnı berläştergän, daruğa başlığına buysınğan töbäk. [[Qazan Xanlığı]] 5 taraf-yünäleşkä: [[Alat]], [[Arça daruğası|Arça]], [[Gäreç]], [[Cöri]], [[Nuğay]] daruğalarına bülänä. Nuğay daruğası belän [[Manğıt]] bäge, başqaları belän [[olısbäk]]lär (daruğa bäkläre) idarä itkän. [[18. yöz]] azaqlarına qädär [[Orenburg]] gubernası cirläreneñ dä [[Qazan]], [[Nuğay]], [[Seber]], [[Usa]] daruğaları bülenüe mäğlüm.
==Tarix==
[[Altın Urda]] däwläteneñ säyäsi häm ictimaği tormışında basqaqlar belän [[daruxaçı]]lar ([[daruxa]]lar) zur urın totqannar. Basqaqlar xärbi xezmättä bulıp, xökümätneñ iminlegen saqlaw wazifasın ütägännär; [[daruxa]]larnıñ töp wazifaları isä [[yasaq]] cıyunıñ barışın küzätep toru bulğan.
Basqaqlar XIV yözneñ başında uq beterelsä, daruxaçılar äle darux-ölkälärneñ xäkimiät başlıqları sıyfatında [[Qazan xanlığı]]nda dä yäşäp häm eşläp kilgän. Yasaq cıyuda alarğa yärdämçeläre bulışqan; boların bitekçe dip yörtkännär. Xäyer, Cuçi Olısında bitekçe xäyran zur däräcäle keşe sanalğan. Bitekçe xan diwanında da bula, anısı baş bitekçe dip atalğan; annarı ulus sayın bitekçe bulıp, şaqtıy eşne änä şular başqarğan.
== Ädäbiät ==
* Равил Фәхретдинов. ТАТАР ХАЛКЫ ҺӘМ ТАТАРСТАН ТАРИХЫ.
* Фёдоров-Давыдов Г. А. Общественный строй Золотой Орды. — М.: Издательство Московского университета, 1973. — С. 30—31.
[[Törkem:Тарих]] [[Törkem:Татар тарихы]] [[Törkem:Русия тарихы]]
[[Törkem:Qazan xanlığı]]
| |||