Мәләвез: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к Bot: Migrating 25 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q158798 (translate me) |
Marat-avgust (бәхәс | кертем) кТөзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 59:
'''Мәләвез''' ({{lang-ba|Мәләүез}}, {{lang-ru|Мелеуз}}) — [[Башкортстан Республикасы]] буйсынуындагы шәһәр. Мәләвез елгасы суын [[Агыйдел]]гә койган җирдә урнашкан. Мәләвездән [[Уфа]]га кадәр 206 км, [[Ырынбург]]а – 169 км.
== Тарихи белешмә ==
[[Файл:Мәләвез мәчете.jpg|350px|thumb|left|Мәләвез мәчетен татар бае Усманов 1906 елда төзетә]] ▼
Мәләвез Ырынбур юлында урнашкан татар-чуаш авылы өстенә нигезләнгән. Беренче тапкыр [[1786 ел]]да ''Мәләвез ямы'' буларак искә алына. [[1795 ел]]да биредә 30 йорта 244 [[чуаш]], 30 йортта [[190]] татар яшәде. Дәүләт игенчеләре катлавында торганнар. Соңрак бирегә [[Бөгелчән]] авылыннан [[керәшеннәр]] һәм чуашлар, [[Бишкаен (Авыргазы районы)|Бишкаен]] авылыннан чуашлар, [[Казан губернасы]]ннан Байсар һәм Бикшик авылларыннан, [[Сембер губернасы]] Ярсеево (Тонагай) авылыннан чуашлар күченеп килә. [[1834 ел]]да VIII ревизия вакытында 498 кеше яши. 1920 елда 2564 ир-ат, 3221 хатын-кыз, барлыгы 5785 кеше яшәде, 1031 йортта. Бер авылда чуашлар, татарлар, [[урыслар]] яшәде. Мәчет һәм чиркәүле авыл. [[Стәрлетамак өязе]]нең Мәләвез волостенә 95 авыл караган.<ref>http://ufagen.ru/places/meleuzovskiy/meleuz.html</ref>
1930 елдан Мәләвез районы үзәге.
== Халык ==
▲[[Файл:Мәләвез мәчете.jpg|350px|thumb|left|Мәләвез мәчетен татар бае Усманов 1906 елда төзетә]]
{| class='standard' style='text-align: center;' width=65%
|- class='bright'
! [[1897]]<ref name="mojgorod">http://www.mojgorod.ru/r_bashkortst/meleuz/</ref> !! [[1959]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php</ref> !! [[1970]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php</ref> !! [[1979]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php</ref> !! [[1989]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php</ref> !! [[2002]]<ref>http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php</ref> !! [[2010]]<ref name='башстат'>[http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD.pdf Численность населения по населенным пунктам Республики Башкортостан]</ref>
|-class='bright'
|~9 100
|17 772
|24 851
|38 409
|53 448
|62 949
|61 390
|}
== Социаль-икътисади үсеш ==
1938 елда {{comment|штб|шәһәр тибындагы бистә}} статусын ала, 1958 елдан – шәһәр.
1936 елда Мәләвездә [[коры сөт]] заводы, 1938 елда шикәр заводы, 1952 елда агач эшкәртү комбинаты, 1954тә кирпеч заводы., 1957дә тимер-бетон эшләнмәләр заводы.
Сугыштан соң [[Ишембай]]
1958 елда 17 мең кеше яшәгән Мәләвезгә шәһәр статусы бирелә.
1975 елда химия заводы продукциясен бирә башлый.
| |||