Harmonika: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Addbot (бәхәс | кертем)
к Bot: Migrating 58 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q51290 (translate me)
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 3:
 
== Taríx ==
ChristianKristian FriederichFridrix LudwigLüdvig BuschmanBuşman tarafınnan [[1821]]. yılda uylap tabıla. Harmonikanıñ berençe ürnäge – Könçığış tın organı. Tınlı organnar häm harmonika "telçekle" qorallarğa qağılalar. Berençe tapqır Könçığış tınlı organ [[Awrupa]]ğa [[Qıtay]]dan [[18. yöz]] urtalarında kilgän. Bu qoral 17 törle ülçämle bambuk köpşälärdän torğan. Här köpşä mönşteklärgä berketelgän baqır telçelklär urnaşılğan. BuschmannıñBuşmannıñ ''aura'' digän 15-tişekle plastin küreneşle dönyada berençe harmonika kamertonğa bigräk oxşağan. [[1826]]. yılda RichterRixter isemle [[Bohemia]]le 10-tişekle häm 20-telçekle harmonikanı eşläp çığarğan. Här tişektä sulış alu häm çığaru öçen ayırım telçek urnaşılğan. Bu küreneş standart bulıp taralğan. [[Almança]] bu qoral ''Mundharmonika'' atala başlağan. [[1857]]. yıldan harmonikalarnıñ iñ ere eşläp cığaruçı Matthias Hohner nizgelängän şirkäte saní. [[1862]]. yılda Hohner Amerikannarnı harmonika belän tanışqan. [[1879]]. yılda Hohner 700.000 qoral yılda çığara. [[20. yöz]] başlarında yılda 5 million harmonika çığa inde. Berençe Bötendönya Suğışı waqıtında Alman şirkätläre harmonikanı doşmannar arasında tarata betermi. Mäs'län, [[Fransía]] öçen "l'Epatant" häm "La Marseillaise" modelläre, Anglia öçen "King George" häm "Alliance Harp", Meksika öçen "El Centenario" h.b. Üz soldatlarğa "Kaiser Wilhelm" kebek harmonikalar da taratalar. Harmonikanıñ berençe audioyazmalar [[1920. yıllar]]da töşergän. Böyek Depressiä çorında bu qoral AQŞnıñ tönyaqtan başqa öleşlärenä säyäxät itkän. [[ChicagoÇikago]] şähärendä Afroamerikannar mädäniätendä ul zur öleş alğan. Monda ul ''Mississippi saxophone'' bulıp yörgän. Bu xäldä harmonikada orkester akkompanimente belän başqarğannar. [[1950. yıllar]]da rock-n-roll harmonikalarğa yaña tormış birä. Xäzer bu qoral törle muzıkal yünäleşlärdä qullanıla.
 
Statistik mäğlümätlär buyınça Amerikada 40 million keşe häm Kanadada da 5 million keşe bu qoralda uyní. Harmonikanı törle stillärdä qullanıp bula: klassika, jazz, blues, rock yä xalıq köyläre (mäs'älän, ''country''). Törletellärdä harmonika başqaça dip atala: Almança ul ''Mundharmonika'', Fransuzça ''harmonica a bouche'', İtaliança ''armonica a bocca'', İspança ''armonica'', İnglizçä - ''harmonica, mouth organ, French harp, harp''.