Википедия: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →Табигате: {{Seealso|Википедия:Максат}} |
DerslekBot (бәхәс | кертем) к removing category per WP:Бетерүгә, removed: Төркем:Википедия:Проект:Терминнар using AWB |
||
Юл номеры - 9:
|Теркәлү =мәҗбүри түгел, ләкин кайбер мәкаләләрне үзгәртү өчен теркәлүне узарга кирәк
|Телләр = 278<ref name="meta">[http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias List of Wikipedias]</ref>
|Урнашу = [[File:
|Хуҗасы = {{Викимедиа фонды}}
|Эшли башлау вакыты = [[15 гыйнвар]] [[2001 ел]]
Юл номеры - 18:
}}
'''Википе́дия''' ''({{lang-en|Wikipedia}}, /ˌwɪkɪˈpiːdɪə/ буларак укыла)'' — эченә һәркем яза алган ачык [[эчтәлек]]ле, күптелле [[Пәрәвез|онлайн]]-[[энциклопедия]]. Аның барлык мәкаләләре сайтка керә алучы бар шәхесләр тарафыннан үзгәртелә ала диярлек.<ref name=anyone>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.co.uk/2011/08/29/wikipedias-jimmy-wales-sp_n_941239.html|title = Wikipedia's Jimmy Wales Speaks Out On China And Internet Freedom|work=Huffington Post|accessdate=September 24, 2011|quote=Currently Wikipedia, Facebook and Twitter remain blocked in China}}</ref> Википедия - интернет киңлектәге иң зур һәм иң популяр гомуми белешмәләр җыелмасына әйләнде,<ref name="AlexaStats">{{cite web|url=http://www.alexa.com/data/details/traffic_details/wikipedia.org?range=5y&size=large&y=t|title = Five-year Traffic Statistics for Wikipedia.org|publisher=[[:en:Alexa Internet]]|accessdate=April 4, 2013 }}</ref><ref name=Tancer>{{cite news|url=http://www.time.com/time/business/article/0,8599,1595184,00.html|title=Look Who's Using Wikipedia|author=Bill Tancer|date=May 1, 2007|work=[[:en:Time (magazine)|Time]]|accessdate=December 1, 2007|quote=The sheer volume of content [...] is partly responsible for the site's dominance as an online reference. When compared to the top 3,200 educational reference sites in the U.S., Wikipedia is No. 1, capturing 24.3% of all visits to the category}} [[:en:Cf.]|Cf.] Bill Tancer (Global Manager, Hitwise), [http://weblogs.hitwise.com/bill-tancer/2007/03/wikipedia_search_and_school_ho.html "Wikipedia, Search and School Homework"], ''[[:en:Hitwise|Hitwise]]'': An [[:en:Experian|Experian]] Company (Blog), March 1, 2007. Retrieved December 18, 2008.</ref><ref name=Woodson>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/internetNews/idUSN0819429120070708 |title=Wikipedia remains go-to site for online news |date=July 8, 2007|author=Alex Woodson |agency=Reuters |accessdate=December 16, 2007|quote=Online encyclopedia Wikipedia has added about 20 million unique monthly visitors in the past year, making it the top online news and information destination, according to Nielsen//NetRatings.}}</ref><ref name="AlexaTop500">{{cite web|url=http://www.alexa.com/site/ds/top_sites?ts_mode=global&lang=none |title=Top 500 |publisher=[[:en:Alexa Internet|Alexa]] |accessdate=October 13, 2009 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.comscore.com/Insights/Press_Releases/2012/9/comScore_Media_Metrix_Ranks_Top_50_US_Web_Properties_for_August_201|title=comScore MMX Ranks Top 50 U.S. Web Properties for August 2012|publisher=comScore|date=12 September 2012|accessdate=6 February 2013}}</ref>, [[веб-сәхифә]]ләргә мөрәҗәгать итүчеләр саны индексын алып баручы [[:en:Alexa Internet|Alexa <small>''(ингл.)''</small>]] агентлыгы мәгълүматлары буенча дөнья күләмендә 6 нчы урында басып тора, аудиториясе якынча 365 миллион укучыга тигез дигән юрама ясала.<ref name="AlexaStats" /><ref name="365M">[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/meta/3/3a/TED2010%2C_Stuart_West_full_presentation_updated_with_January_data.pdf ''Wikipedia's Evolving Impact''], by Stuart West, slideshow presentation at TED2010</ref>
Википедия проекты табышсыз [[Викимедиа Фонды]] карамагында яши һәм үсә бирә.
== Билгеләмә ==
Википедиядә катнашучыларны ''"[[Википедия:Википедиячеләр|википедиячеләр]]"'', [[Ярдәм:Википедиягә ничек язарга|мәкаләләрне язучы]] яки [[Википедия:Үзгәртүләр кертү|төзәтүчеләрне]] ''"мөхәррирләр"'' дип атыйлар.
| volume = 438 | issue = 7070 | pages = 900–901 | month = December | year = 2005 | pmid = 16355180
| url = http://www.nature.com/nature/journal/v438/n7070/full/438900a.html | doi = 10.1038/438900a | authorlink = :en:Jim Giles (reporter) | bibcode=2005Natur.438..900G}}
Юл номеры - 85:
<!--==== Иерархиясе ====
==== Кертем ясаучылар ====-->
<!--==== Хезмәттәшлек ====
Строка 95 ⟶ 94 :
Википедияның регистрация узган кулланучылардан 60%-ка кадәре беренче 24 сәгать узгач кертем ясаудан туктый. Шундый вәзгыятьнең мөмкин сәбәпләре - аерым үзгәртү ясау/мәкалә язу өчен регистрация яки катнашу тәҗрибәсенең канәгәтьләндерерлек булмавы белән аңлатыла ала.<ref>{{cite journal|author=Panciera, Katherine|title=Wikipedians Are Born, Not Made|publisher=Association for Computing Machinery, Proceedings of the ACM Conference on Supporting Group Work|pages=51, 59|year=2009|postscript=<!--None-->|display-authors=1|author2=<!--Please add first missing authors to populate metadata.-->}}</ref> Goldman белдергәненчә, Википедиянең мәдәни ритуалларына (мәсәлән, бәхәс битләрендә имза кую) тугрылыклы булмаган мөхәррирләр үзләренең Википедия җәмгыятен кагыйдәләрен белмәвен (аутсайдер булуын) күрсәтеп, кертемнәренең кабул ителмәвенең рискы үсүенә китерәләр. Википедия инсайдерына әйләнү җиңел булмаган нәрсә: кертем ясаучыдан үз кулланучы битен булдыруы, Википедияның махсус технологик кодларын өйрәнү, [[ВП:Бәхәс кагыйдәләре|бәхәс чишелеше процессында]] катнашуны өйрәнү, аралашу стандартларын һәм башка мәдәни үзенчәлекләрен үзләштерү кирәк була. Системага кулланучы исеме астында кермәгән кулланучылар - икенче класс ватандашларга охшаш хәлдә кала.<ref>{{cite journal|title=Wikipedia's Labor Squeeze and its Consequences|publisher=Journal on Telecommunications and High Technology Law|author=Goldman, Eric|volume=8|postscript=<!--None-->}}</ref>
==== Демографиясе ====
Строка 102 ⟶ 101 :
Бер тикшеренү күрсәткәненчә, Википедиягә кертем ясаучылар арасында "кыз-хатыннар өлеше 13% тирәсе генә булуын күрсәтте; кертем ясаучының уртача яше - 20-30 арасында." [[Викимедиа фонды]] җитәкчелек итүче директор [[:en:Sue Gardner|Cью Гарднер <small>''(ингл.)''</small>]] 2015 елга кадәр ана зат җенесле катнашучылар санының егерме биш процентка үсәчәген күрергә ышана.<ref>{{cite news|last=Chom|first=Noam|title=Define Gender Gap? Look Up Wikipedia's Contributor List |url=http://www.nytimes.com/2011/01/31/business/media/31link.html?scp=1&sq=wikipedia%20gender&st=cse|accessdate=May 9, 2012|newspaper=The New York Times|date=January 31, 2011|page=B–1}}</ref> АКШның кыз-хатыннар хәлләренә багышланган тикшеренү шурасының президенты Линда Бэш (Linda Basch, National Council for Research on Women) белдергәненчә, Википедия мөхәррирләр статистикасы {{USA}}ның [[Югары уку йорты|югары уку йортларындагы]] бакалавр, магистр һәм аспирантура программаларында катнашучы [[кыз-хатын]]нар проценты белән сизелерлек контраст күрсәтә (барысында да кыз-хатыннар 50% яки югарырак өлешен ала).<ref>{{cite news|last=Basch|first=Linda|title=Male-Dominated Web Site Seeking Female Experts|url=http://www.nytimes.com/2011/02/06/opinion/l06wiki.html|accessdate=May 9, 2012|newspaper=The New York Times|date=February 6, 2011|page=WK–7|format=Letters to the Editor}}</ref>
== Тарихы ==
Строка 108 ⟶ 107 :
{{main|:en:History of Wikipedia}}
[[2001 ел]]ның [[15 гыйнвар]]ында Википедияның [[Инглиз Википедиясе|инглиз бүлеге]] эшли башлады.
<p>[[2001 ел]]ның [[23 март]]ында башка [[тел]]дә бүлек ачыла - [[Француз Википедиясе]] эшли башлады. Шуннан соң ул күптеллегә әверелгән. ▼
▲
<p>[[Джимми Уэйлс]] <small>''([[:en:Jimmy Wales|ингл.]])''</small> һәм [[Ларри Сэнгер]] <small>''([[:en:Larry Sanger|ингл.]])''</small> тарафыннан оештырылган<ref name=MiliardWho>{{cite news|url=http://www.cityweekly.net/utah/article-5129-feature-wikipediots-who-are-these-devoted-even-obsessive-contributors-to-wikipedia.html|author=Mike Miliard|title=Wikipediots: Who Are These Devoted, Even Obsessive Contributors to Wikipedia?|work=[[:en:Salt Lake City Weekly]]|date=March 1, 2008|accessdate=December 18, 2008}}</ref> Википедия/''[[:en:wikt:Wikipedia|Wikipedia]]'' исемен Сэнгер<ref>''How I started Wikipedia''. Presentation by Larry Sanger.</ref> - '''''[[wiki]]''''' (бергә эшләнелгән веб-сәхифә, {{Гавайлар штаты байрагы}}ның азчылык җирле халкы [[гавайлылар]] телендә "тиз" мәгънәсенә килүче ''[[:en:Wikt:wiki#Hawaiian|wiki]]'')<ref>"wiki" in the Hawaiian Dictionary, Revised and Enlarged Edition, University of Hawaii Press, 1986</ref> һәм [[энциклопедия|''энцикло'''педия''''']] сүзләреннән ясалган.▼
▲
<blockquote>
<p>Википедия проекты аркылы [[Википедия:Максат|максатыбыз]] бушлай энциклопедия булдыру; киңлеге һәм тирәнлеге буенча тарихта иң зур энциклопедия. Шулай ук, Википедияның ышанычлы бер чыганакка әвереләчәген телибез.—[[Ларри Сэнгер]]<ref>Larry Sanger. [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_policy&direction=next&oldid=68263 Wikipedia Policy], 1 November 2001, нәшер итүче:
=== Төрле телле версияләр ===
Юл номеры - 140:
{{main|Татар Википедиясе}}
Күпчелек башка телле бүлекләрдән аермалы буларак, '''Татар Википедиясендә''' [[ВП:Консенсус|консенсус]] юлы урынына [[Википедия:Кагыйдәләр һәм киңәшләр|кагыйдәләр һәм киңәшләрне]] демократик [[ВП:Тавыш бирү|тавыш бирү]] аркылы кабул итү гадәте яши бирә.
Юл номеры - 171:
* [[Фикер]] һәм [[фәлсәфә]]: 1% (160%)
Бу саннар мәкаләләр саныннан гына гыйбарәт: бер темада кыска мәкаләләрнең саны югары, икенчесендә зур мәкаләләрнең саны аз булуы мөмкин.
▲Бу саннар мәкаләләр саныннан гына гыйбарәт: бер темада кыска мәкаләләрнең саны югары, икенчесендә зур мәкаләләрнең саны аз булуы мөмкин.
Үзенең [[:en:Wikipedia:Wikipedia Loves Libraries|Википедия китапханәләрне ярата ''(en)'']] программасы аркылы, түбән дәрәҗәдә тасвирланган темаларны һәм мәкаләләрне үстерү өчен Википедия {{Нью-Йорк гербы}} шәһәренең ''New York Public Library for the Performing Arts'' кебек зур иҗтимагый [[китапханә]]ләр белән партнерлыкка керде.<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2011/10/21/theater/editing-wikipedia-at-the-new-york-public-library-for-the-performing-arts.html |title=Wikipedia's Deep Dive Into a Library Collection |last=Petrusich |first=Amanda |work=The New York Times |date=October 20, 2011 |accessdate=October 28, 2011}}</ref>
Строка 189 ⟶ 188 :
=== Программа һәм аппарат комплексы ===
{{seealso|:en:MediaWiki}}
[[File:Wikimedia-servers-2010-12-28.svg|thumb|left|alt=Diagram showing flow of data between Wikipedia's servers. Twenty database servers talk to hundreds of Apache servers in the backend; the Apache servers talk to fifty squids in the frontend.|Декабрь 2010, система архитектурасының гадиләштерелгән структурасы. Өстәмә мәгълүмат өчен, [[:meta:Server layout diagrams|Meta-Wiki'ның серверлар структурасы диаграммаларын
Көннен төрле өлешләрендә Википедия серверларына һәр секунд 25-60 мең сайфасын күрсәтү мөрәҗәгате ирешә.<ref>"[[:en:tools:~leon/stats/reqstats/reqstats-monthly.png|Monthly request statistics]]," Wikimedia. Retrieved October 31, 2008.</ref>
Строка 211 ⟶ 210 :
Википедиянең үсеше аның [[Google]] эзләү нәтиҗәләрендә доминант урыны белән аңлатыла;<ref name=hoover>{{cite journal|url=http://www.hoover.org/publications/ednext/16111162.html |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080327230211/http://www.hoover.org/publications/ednext/16111162.html |archivedate=March 27, 2008 |title=Wikipedia or Wickedpedia? |journal=Hoover Institution |first=Michael J |last= Petrilli |volume=8 |issue=2 |accessdate=March 21, 2008}}</ref> эзләү машиналарыннан килгән траффикның 50%-ка якын өлеше ''Google''дан килә,<ref name=hitwisegoogle>{{cite web|url=http://weblogs.hitwise.com/leeann-prescott/2007/02/wikipedia_traffic_sources.html |title=Google Traffic To Wikipedia up 166% Year over Year |publisher=Hitwise |date=February 16, 2007 |accessdate=December 22, 2007}}</ref> алардан зур өлеше - академик эзләнүләргә бәйле.<ref name=hitwiseAcademic>{{cite web|url=http://weblogs.hitwise.com/leeann-prescott/2006/10/wikipedia_and_academic_researc.html |title=Wikipedia and Academic Research |publisher=Hitwise |date=October 17, 2006 |accessdate=February 6, 2008}}</ref>
<!--==== Бүләкләр ====
Строка 235 ⟶ 234 :
{{Викимедиа фонды проектлары}}
[[Төркем:Википедия|*]]
[[Төркем:Википедия тарихы]]
|