Wikipedia

Bilär şähäre: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Addbot (бәхәс | кертем)
20 505 үзгәртергә
к Bot: Migrating 7 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2603563 (translate me)
Kitap (бәхәс | кертем)
22 323 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 5:
Şähär nigezen [[Bilärlär]] qäbiläse salğan dip farazlana.
 
Säwdä eşe Şäreq illäre ilä [[AwrupıAwrupa]] illäre arasında barğan: törle [[boday]]lar, [[käräz]]-[[sağız]], bal, qíbat kün, bizäklär, timer-tomır äyberläre.
 
Şähärdä küp baylıqlar tuplanuına säbäple anda iminlek çaraları da qaralğan ide. Eçke şähär nığıtmalar belän ike qat uralğan bulsa, tışqı şähär tağın da öç qat uralğan ide. Şähär alğan alanı 620 ''h'' tiräse, tışqı nığıtmaları ilä alanı 800 ''h'' citä ide. Bilär şul çaqtağı [[Awrupı]]nıñ iñ olı şähäre ide.
Юл номеры - 11:
Şähärneñ alğa kitkän çorı [[11. yöz|11]].–[[13. yöz]]lärgä turı kilä.
 
Qayber taríxçılartarixçılar fikerençä, [[12. yöz|12]].–[[13. yöz]]lärendä Bilär [[Bolğar däwläte]]neñ başqalası ide.
 
== Míğmarlıq ==
Şähär bínalarıbinaları taştan wä kerpeçtän salınğan ide.
 
Qazış eşlärendä eçke qala üzägendä aq taştan salınğan mäçet tabılğan, anıñ bínaları 2500 ''q.m.'' tiräsendä alan ala. Mäçettän tış üzäktä ikeqatlı saray, mäyetxänä açılğan. Olı saraynı qazıp çığaru eşe bara.
Юл номеры - 23:
<br style="clear:all" />
[[Image:Bilär-munça.jpg|trumb|right|Bilär munçasınıñ berse]]
Bilär şähäre bik yaxşı cíhazlanğan ide, anda su-uzdırğıç ta, pıçraq su-uzdırğıç ta bar ide. Yortlarnı idän eçendä urnaşılğan köpçälär arqılı qaynar su yögertep cılıtqannar, bügen bu texnologí «cılı idän» dip atala. Yörtlar täräzäläre píalalıpıyalalı ide. Munçalar da bik olı ide, tışqı küreneşe belän bügenge Ğosmalı Törkiädäge munçalarğa oxşaş.
 
== Hönärçelek ==
Юл номеры - 29:
Bilär, säwdä üzägedäy bilgele buluınnan tış, ul äle olı hönärçelek üzäge dä ide. Bilärdä [[baqır]], [[bronz]] qoyğannar, [[timer]] äyberläre, [[kün äyberläre]] citeşterelgän, [[söyäk eşkärtü|söyäk eşkärt]]elgän.
 
Bilärdä waq serle yozaqlar yasala ideyasalğan. Şähärdä yuqa itep eşkärtelgän tirelär turında yıraq illärdä dä belgännär.
 
Bilärdä törle bizäk äyberläre citeşterelgän.
Юл номеры - 36:
Bilärdä çülmäk yasaw eşe dä olı däräcägä kütärelgän.
 
Soñğı qazışlar waqıtında píalapıyala yasaw, annan törle sawıtlaw yasaluı tabılğan, täräzä píalasıpıyalası yasalğan. AwrupıdaAwrupada ul çorda töslängän píalapıyala siräk bizäkläw öçen genä qullanılğan.
 
=== Cimerelü ===
 
[[1236]]. yılda [[BatíBatıy]] ğäskärläre tarafınnan cimerelä. [[Cöwäyni]] yazuınça: «''Moğollar berniçä kön eçendä isemennän başqa şähärdän bernärsä dä qaldırmílarqaldırmıylar''». Soñraq şähär yañadan beraz torğızıla, ämma elekkege íqtísadíiqtisadi wähäm säyäsi däräcäsenä kütärelä almíalmıy.
 
== Xalıq ==
Yäşägän xalıq sanı belgesez. Moğollar cimerüdän soñ şähär xalqı yanında bulğan awıllarğa küçkännärder, wähäm alar [[Altın Urda]] çorında da bar ide äle.
 
== Soñğı çorda ==
Юл номеры - 50:
[[1994]]. yılda Urıs çuqınuçılar «izge çişmä» taba yul salıp, Bilär xäräbäsennän 1,5 ''km'' yıraqlığına bulğan olı awıl xäräbäsenä bik zur zían kitergännär.
 
[[2013]] yılda yäşlärneñ Sälät forumı Bilär çähärçege yanında uzdırıla.
=== Qazışlı öyränü ===
[[1967]]. yıldan birle şähär xäräbäsendä qazıp öyränü, nığıttırıp saqlatu eşe bara. Bu eşlärne [[A.X.XälikXälikov]]'ov citäkçelekendä [[Qazan ÜniversitäteUniversitete]]neñ qazış bülege alıp-bara. Başqa öyränüçelär – Tatişçev, Rıçkov häm Xucin.
 
== Monı da qara ==
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Bilär_şähäre