Berençe Bolğar patşalığı: юрамалар арасында аерма

[[Azov Dinñgeze]] buylarındağı [[Böyek Bolğar däwläte]]nnçn [[Asparux]] citäkçelegendä kilgän Bolğarlar tarafınnan cirle Slaván qäbiläläre yäşägän territorídaterritoriädä oyıştırıla.

[[8. yöz]] başlarında patşalıq bilämäsenä [[Dunay yılğası]]nnan alıp İske Planina tawlarınaça häm İskır yılğasınnan alıp [[Qara Diñgez]] buylarınaça cöyelgäncäyelgän cirlär kergän. Berençe başqalası - Pliska, [[893]] yıldan - Preslav şähärläre.

Xalqınıñ töp şäğeleşöğele - igençelek, mal asraw, hönärçelek. Patşalıq xalqı Bolğar aristokratlarınınnanaqsöyäkläre (''boil, bagain'') häm irekle igençelärdän (''slavánnar'') torğan.

[[8. yöz]] urtalarında idaräçe ıruğlar (Dulo, Ukil häm Ugain) arasında täxet öçen barğan nizağ arqasında patşalıq köçsezlänä. Korum xan ([[803]}-[[814]].) däwläne yañadan nığıtuğa ireşä, Könçığışta AvarAwar, Könyaqta [[Bízantia]] ğäskärlären ciñep, [[İstanbul|Konstantinopolne]] qamap ala ([[811]]-[[814]]. yıllar). Warísı Omurtag xan ([[814]]-[[831]]) anıñ unışlı yawların däwam itä, [[PannoniaPannoniä]]ne häm [[MakedoniaMakedoniä]]neñ ber öleşen yawlap aluğa ireşä. Çuqığanda [[Boris I]] isemen alğan xan däwerendä, [[865]]. yılda [[Xristianlıq]] däwlät dine dip belderläbelderelä.

Däwlätneñ iñ qüätle çorı [[Simeon]] patşa waqıtında ([[894]]-[[927]].) turı kilä. Annan soñ feodallarnıñ üzara köräşe, [[Bízantia]]neñ daimi basımı häm kürşe [[Macarlar]]nıñ yawları näticäsendä Berençe Bolğar patşalığı qabat köçsezlänä. [[967]].-[[971]]. yıllarda tatşalıqnı yawlap alu öçen [[Rus']] kenäze [[SvátoslavSvyatoslav]] belän Bízantia imperatorı İoan Tsimisxiy arasında köräş başlana. [[1018]]. yılda patşalıqnı Bízantia üzenä buysındıra.