Хань чоры: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
'''Хань чоры''' яки '''Хань династиясе''' – борынгы Кытай тарихында [[Чжоу чоры]]на алмашка килә. [[Лю Бан]] күтәрелеше Цинь династиясен бәреп төшергәч, борынгы Кытай тарихында Хань чоры дип аталган чор башлана (яңа эрага каләр 206 нчы елдан алып, яңа эраның 220 нче елына кадәр).
 
Цинь династиясенең төшүе рәхимсез изүгә каршы башланган игенчеләр [[баш күтәрү]]ләре белән аңлатыла. [[Цинь Шихуанди]] исән вакытта ук [[игенчеләр]]ның һәм [[коллар]]ның яңа тәртипләргә каршы киң хәрәкәте башланган. Эре жир биләүчелек үсә барган саен, игенчеләрның жир участокларын ул үз эченә ала барган һәм игенчеләр һаман бөлә барганнар. Яңа эрага кадәр 206 нчы елда, монардан риза булмаган игенчеләр һәм кол¬ларколлар үзләренең юлбашчылары Лю Бан җитәкчелеге астында берләшкәннәр.
 
Баш күтәрү башлану тарихы түбәндәгечә. [[Бөек Кытай дивары]] төзелешенә көчле яңгырларга күрә соңга калган 900 эшчедән башлана. Ул заман кануннары буенча аларга үлем җәзасы янаган. Алар, төзелеш урынына килеп, хөкемгә басар урынга баш күтәрүчеләр отряды оештыралар. Ул бик тиз 300 000 мең кешегә җиткән.
Юл номеры - 13:
Иң эре күтәрелешләрнең берсе [[Ван Ман]] патша вакытында атаклы „Кызыл кашлар" күтәрелешсе булган. Ул күтәрелеш безнең эраның 18 нче елында Лу (Шаньдун) районында башланып киткән. Хәрәкәтнең башында игенчеләр юлбашчысы Фан Чун торган. Ул, күтәрелешгә катнашучыларның барсына да кашларын кызыл төскә буяп йөрергә кушкан, ул моны үз кешеләрен һәрвакыт танып алу өчен шулай эшләткән.
 
Ван Ман иң яхшы ике коман¬дирыкомандиры җитәкчелегендә «Кызыл кашларга» каршы йөз менле гаскәр җибәргән. Әмма бары тик 10 мең кешесе булган Фан Чун отряды ике командирның икесен дә җиңгән. “Кызыл кашлар”ның җиңүе гомуми күтәрелешкә сигнал булып хезмәт иткән. “Кызыл кашлар”, биш ел сугыш нәтиҗәсендә, Ван Минны төшергәннәр, һәм аны, безнең эраның 23нче елында, хөкем ясап үтергәннәр.
 
Шуңа карамастан, игенчеләрнең хәлендә тамырыннан яхшыру булмаган. “Кызыл кашлар" үзләренең җинешләреннән файдалана алмаганнар. Игенчеләр ул вакытта яшәп килгән стройдан башка строй турында уйлый алмаганнар, нинди яңа тәртипләр булдырырга кирәген белмәгәннәр. Шуңа күрә алар, ахырда, җиңелгәннәр.
Юл номеры - 23:
 
Боларның барсы да патшаны бик борчыган, һәм, аның боерыгы буенча, Чжан яклы меңнән артык кеше кулга алынган. Аларның барсын да үтергәннәр. Ләкин котылып калган өч туган Чжаннар аптырап калмаганнар. Алар, борынгыдан килгән сүзләргә караганда, 100 меңнән артык кешедән торган 36 зур һәм вак армия төзегәннәр һәм бөтен илдә күтәрелеш күтәргәннәр. Бу күтәрелеш 15 ел чамасы дәвам иткән. Нәтиҗәдә „Сары чалмалылар” бөтен зур шәһәрләрне алганнар. Алар байларны куып җибәргәннәр һәм аларнын җирләрен үзләренә алганнар.
Игенчеләрның һәм колларның бу күтәрелешләре Хань династиясе патшаларының хакимлеген тәмам какшаткан. Төньяктан һәм [[Урта Азия]]дән килгән чит ил кабиләләре, бу чордагы Кытай дәүләтенең зәгыйфьлегеннән фай¬даланыпфайдаланып, Кытайга басып кергәннәр.
 
==Чыганаклар==