Бөек француз инкыйлабы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1:
[[Файл:Anonymous - Prise de la Bastille.jpg|350px|thumb|right|Парижлылар Бастилияне штурмлый. Исемсез рәссам. ]]
'''Бөек францу́з инкыйлабы''' ({{lang-fr|Révolution française}}) — [[XVIII гасыр]]дагы [[Франция]]нең социаль һәм сәяси
==Инкыйлаб башы. Бастилияне алу.==
Бөек француз инкыйлабы [[1789 ел]]ның [[14 июль|14 июлендә]] баш күтәргән [[Париж]] халкының шәһәр төрмәсен — Бастилияне штурмлап алу белән башланган. Ахыры итеп 1794 елның 27 июлен (Термидориан түнтәрелеш) яки 1799 елның 9 ноябрен (18 брюмера түнтәрелеше) санлыйлар.
Юл номеры - 27:
==Термидориан борылышы==
[[1794]] елның 27 июлендә Робеспьер җитәкчелегендә инкыйлаби Якобит хөкүмәте Колло д’Эрбуа һәм Баррас көчләре тарафыннан бәреп төшерелгән. Робеспьер башта теш казнасына яраланган булган, ә соңрак гильотинада үтерелгән. Хөкүмәткә Җирондиләр килгән. Термидор яки Милли Конвенты дәвере башланган.
[[1795]] елда роялистлар (патша сөючеләре) тарафыннан Конвентка каршы фетнәсен яшь Бонапарт бастырган.
Юл номеры - 34:
==Директориядән Империягә. Инкыйлаб тәмамы==
[[Наполеон]] вакытында французлар
==
[[Австрия]], [[Бөекбритания]], [[Русия]] империяләре Франциягә каршы
== Наполеон сугышларына карата төрле карашлары ==
=== Ватанның бәйсезлеге өчен сугыш ===
Наполеон Аустерлиц сугышында җиңгәннән соң бөтен Европа белән диярлек идарә итә башлаган, ләкин Бөекбритания - баш Наполеонның дошманы Европа белән сәүдә итәргә дәвам иттергән. Наполеон Британиягә каршы "Кыйтга камалышы"н игълан иткән, ләкин Русия шушы камалышны танымаган һәм Британия беән сәүдә иткән, ә Русия аркылы инглиз товарлар Европада таралган булган. Наполеон тулы икътисадый камалышны оештырырга ниятләп Русияне һөҗүм иткән. Шулай итеп, Наполеон Русиягә каршы сугышны буйсындыру максатлары белән башлаган.
Шулай итеп, бу караш буенча Наполеон чын агрессор булган, ләкин төрле илләрне буйсындырганда яңа тәртипны керткән.
Шулай итеп, 1812 елгы Ватан сугышы - Русия тарафыннан бәйсезлек өчен сугыш булган.
=== Искелек яңалык белән көрәш ===
Либераль карашлары буенча Русия белән Франция арасындагы бу сугыш исә, чынбарлыкта, прогресс белән регрессның, искелек белән яңалыкның (искечә, һаман да коллыкта яшәү тарафдарлары белән яңача, хөр, ирекле тормыш алып бару тарафдарлары арасында), демократия белән тоталитаризмның, ирек белән коллыкның, якты көчләр белән консерватистик кара көчләрнең бернинди компромиссыз көрәшенең соңгы этабы булган.
Әйтергә кирәк: бернинди Наполеонга буйсынган илдә демократик сайлаулар булмаган, анда Наполеонның туганнары һәм иптәшләре патша итеп билгәләнгәннән соң идарә иткәннәр.
==Икыйлаб нәтиҗәләре==
Французлар беркемне дә басып алмаганнар, бары тик ирек, тигезлек, демократия идеяләрен экспортлаганнар гына. Аларның байрагында «Азатлык, тигезлек, туганлык» дип язылган булган, ирек китерүче француз солдатлары «[[Марсельеза]]"ны җырлый торган булганнар яуга кергәндә, ә русиянекеләр (шул ук вакытта аларның союздашлары да) — «Боже царя храни"ны. Француз солдатлары ирек өчен, бар кешеләрнең дә тигезлеге өчен үлемгә барганнар, ә рус солдатлары патша һәм Ходайлары өчен («За царя и бога») башларын салганнар. Русиянең, аның союздашларының бу сугышта җиңүе, чынлап та бар Европа, бар дөнья өчен зур әһәмияткә ия, чөнки бу — консерватив көчләрнең җиңүе, вакытлыча гына булса да, тарих тәгәрмәченең алга таба әйләнүен тоткарларга, туктатырга маташу омтылышы.
| |||