Гомуми чагыштырмалылык теориясе: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 4:
 
== Гравитациянең [[Исаак Ньютон|Ньютон]] теориясен үзгәртү кирәклеге ==
Классик [[Исаак Ньютон|Ньютон]] тартылу теориясе буенча тартылу көче - ерак тәэсирле һәм бер мизгелдә һәрһәрбер ерак ноктада тәэсир итә. Бу [[Махсус чагыштырмалылык теориясе]]нә каршы килә, чөнки анда галәмдә иң зур тизлек - яктылык тизлеге була. Ньютон гравитациясе - инвариантлы түгел: табигать кануннары төрле хисап системаларында төрлечә баралар. Шуңа күрә Эйнштейн яңа теорияне - табигать кануннары һәр хисап системасында инвариантлы булсын өчен теорияне эзли башлаган. Нәтиҗәсендә Гомуми чагыштырмалылык теориясе барлыкка килгән.
 
== Тасвирлама ==
Юл номеры - 11:
Гомуми чагыштырмалылык теориясе буенча фәза-вакытның кәкрелеге аның эчендә матдәгә бәйле.
 
Гомуми чагыштырмалылык теориясе - күп тәҗрибәләрдә дөресләнгән, хәзерге вакытта иң уңышлы гравитациягравитациянең теориясе булып тора.
== Фаразларын дөресләнү ==
[[Файл:Geodesiques.svg|250px|мини|уңда|Массивлы җисем янында геодезик сызыкларның тайпылышы]]
Юл номеры - 34:
== Математик нигезләре - Эйнштейн тигезләмәсе==
Эйнштейн тигезләмәләре кәкрәнгән фәза-вакытта булучы матдә үзлекләре фәза-вакытның кәкрелеге белән бәйлиләр.
 
(тигезләмәдә: сул якта - геометрия, уң якта - матдә)
 
: <math>R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = G_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = {8 \pi G \over c^4} T_{\mu\nu},</math>
 
биредә <math>~R_{\mu\nu}</math> — Риччи тензоры (фәза-вакытның кәкрелеге тензорыннан килеп чыккан):
<math>~R_{\rho \mu \sigma \nu}</math> )
: <math>R_{\mu \nu} \ = \ g^{\rho \sigma} \ R_{\rho \mu \sigma \nu},</math>
<math>~R</math> — скаляр кәкрелек, <math>~g^{\mu\nu}</math> - метрик тензор, һәм Риччи тензоры
: <math>R \ = \ g^{\mu \nu} \ R_{\mu \nu},</math>
<math>~\Lambda</math> — космологик даимие, <math>~T_{\mu\nu}</math> - энергия-импульсаимпульс тензоры, <math>~\pi</math> — Пи саны, <math>~c</math> — вакуумда яктылык тизлеге, <math>~G</math> — Ньютон гравитацион даимие.
 
<math>G_{\mu\nu} = R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu}</math> - Эйнштейн тензоры