Көчле тәэсир итешү: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Kitap (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
 
{{Квант механикасы}}
[[Файл:Neutron QCD Animation.gif|250px|мини|уңда|Нейтрон кварктан төзелеше: глюон алмашуы нейтронны саклап кала]]
[[Файл:Nuclear Force anim smaller.gif|250px|мини|уңда|Атом төше тәэсир итешү чыгышының аңлатмасы: протон һәм нейтрон арасында тартыш, u,d - төсле кварклар, кечкенә әйләнәләр - глюоннар]]
[[Файл:Pn scatter pi0.png|250px|мини|уңда|Протон-нейтрон атом төшендә тартышы Фейнман диаграммасы]]
[[Файл:Pn scatter quarks.png|250px|мини|уңда|Протон-нейтрон атом төшендә тәфсилле кварк структуралы Фейнман диаграммасы]]
[[Файл:Bomba atomowa.gif|250px|мини|уңда|Атом төше шартлавы]]
'''Көчле тәэсир итешү''' яки '''Атом төше (көчле) тәэсир итешү''' (''төсле тәэсир итешү'') (''tat.lat. [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Көчле_тәэсир_итешү Köçle tä'sir iteşü ]'')- физиканың дүрт фундаменталь тәэсир итешүнең берсе. Көчле тәэсир итешүдә кварклар, глюоннар һәм алардан төзелгән кисәкчекләр - адроннар (барионнар, мезоннар) катнашалар. Көчле тәэсир итешү атом төшенең төзелеше өчен җаваплы.
 
Строка 39 ⟶ 40 :
 
Конфайнмент радиусы зуррак аралык ераклыгында адроннар глюоннар алмашуы сәбәпле түгел ә башка адроннар алмашуы сәбәпле тәэсир итешәләр. Шулай итеп түбән энергиядә көчле тәэсир итешү '''пи-мезон''' алмашуы ярдәмендә була, шушы калдык көчле тәэсир итешү. Шулай протоннар һәм нейтроннар атом төшендә тартышалар һәм атом төшен төзиләр.
 
[[Файл:Bomba atomowa.gif|250px|мини|уңда|Атом төше шартлавы]]
Атом төше таркалганда көчле тәэсир итешү энергиясе иреккә чыга - чылбырлы реакция башлана. Бу '''атом шартлавы'''на китереп була, атом бомбасында кулланыла. Башкарган чылбырлы реакция Атом электростанциясендә кулланыла. Ике очракта көчле тәэсир итешү энергиясе файдаланыла.