Гарәп язуы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к робот бетерде: zh,pl,eu,bs,es,oc,hu,sw,sq,ia,ga,ar,nl,pt,eo,yi,sr,ckb,krc,fi,uk,be-x-old,gan,rue,roa-tara,az,hr,da,an,als,lez,be,he,arz,frr,it,ml,ja,vi,zh-yue,ku,sk,tg,mn,th,no,ca,la,cy,cs,bg,mr,arc,ur,gv,jv,qu,gd,ta,ceb,ms,et,bn,br,el,pnb,… |
к {{TwinCYR|Ğäräp älifbası}}, рәсемнәр + таблица өстәү |
||
Юл номеры - 1:
{{TwinCYR|Ğäräp älifbası}}
[[Рәсем:Modern Arabic Calligraphy.jpg|right|150px|thumb|Хәзерге гарәп әлифбасында язылган китапның ачылыш бите.]]
'''Гарәп язуы''' (әлифбасы) — дөньяда киң таралган язуларның берсе, язу юллары уңнан сулга бара.
<p>Беренче нәүбәттә ул — [[Гарәп теле|гарәп телле]] халыкларның милли әлифбасы. Бу тел 22 илдә ([[Алжир]], [[Бәхрәйн]], [[Берләшкән Гарәп Әмирлекләре]], [[Иордания]], [[Гыйрак]], [[Кувәйт]], [[Ливан]], [[Ливия]], [[Марокко]], [[Мисыр]], [[Оман]], [[Сүрия]], [[Судан]], [[Согуд Гарәбстаны]], [[Тунис]] һ.б.) рәсми дәүләт теле булып санала.
[[File:Wikipedia in Arabic script languages in KACST Office.svg|thumbnail|200px|Гарәп язуын кулланган 5 телдә [[Википедия]] сүзенең язылышы]]
<p>Төп гарәп илләреннән тыш, гарәп әлифбасы [[Фарсы теле|фарсы телле]] [[Иран|Иранда]], [[урду теле|урду телле]] [[Пакьстан|Пакьстанда]], пушту һәм дари телле [[Әфганстан|Әфганстанда]], өлешчә [[Һиндстан|Һиндстанда]] милли әлифба буларак кабул ителгән.
<p>Шулай ук [[ислам]] дине киң таралган илләрдә актив кулланышта йөри.
[[XX гасыр|XX гасырның]] утызынчы елларына кадәр, латин графикасына алыштырганчы {{ССРБ байрагы}}дагы [[Төрки халыклар|төрки халыкларның]] һәм {{TUR}} милли язулары да шушы әлифбага нигезләнгән иде.
=== Төп хәрефләре ===
[[File:Flicker-Arabic Alphabet.jpg|thumb|right|250px|Гарәп язуында кулланылган төп хәрефләре]]
{| class="lightBorder centered unicode"
|-----
! Аерым
! Сүз </br>башында
! Сүз </br>уртасында
! Сүз </br>азагында
! Исеме
! Алмашы </br>(транслитерациясе)
! Авазы </br>(транскрипция)
|-----
| class="arabic" | ﺀ
| class="arabic" colspan="3" | أ, إ, ؤ, ئ || hamza || ʾ / ’ et ‚ || [ʔ]
|-----
| class="arabic" | ﺍ
| class="arabic" colspan="2" | —
| class="arabic" | ﺎ || ʾalif || ā / â || [aː]
|-----
| class="arabic" | ﺏ
| class="arabic" | ﺑ
| class="arabic" | ﺒ
| class="arabic" | ﺐ || bāʾ || b || [b]
|-----
| class="arabic" | ﺕ
| class="arabic" | ﺗ
| class="arabic" | ﺘ
| class="arabic" | ﺖ || tāʾ || t || [t]
|-----
| class="arabic" | ﺙ
| class="arabic" | ﺛ
| class="arabic" | ﺜ
| class="arabic" | ﺚ || ṯāʾ || ṯ / th || [θ]
|-----
| class="arabic" | ﺝ
| class="arabic" | ﺟ
| class="arabic" | ﺠ
| class="arabic" | ﺞ || ǧīm || ǧ / j / dj || [ʤ]
|-----
| class="arabic" | ﺡ
| class="arabic" | ﺣ
| class="arabic" | ﺤ
| class="arabic" | ﺢ || ḥāʾ || ḥ || [ħ]
|-----
| class="arabic" | ﺥ
| class="arabic" | ﺧ
| class="arabic" | ﺨ
| class="arabic" | ﺦ || ḫāʾ || ḫ / ẖ / kh || [x]
|-----
| class="arabic" | ﺩ
| colspan="2" | —
| class="arabic" | ﺪ || dāl || d || [d]
|-----
| class="arabic" | ﺫ
| colspan="2" | —
| class="arabic" | ﺬ || ḏāl || ḏ / dh || [ð]
|-----
| class="arabic" | ﺭ
| colspan="2" | —
| class="arabic" | ﺮ || rāʾ || r || [r]
|-----
| class="arabic" | ﺯ
| colspan="2" | —
| class="arabic" | ﺰ || zāy || z || [z]
|-----
| class="arabic" | ﺱ
| class="arabic" | ﺳ
| class="arabic" | ﺴ
| class="arabic" | ﺲ || sīn || s || [s]
|-----
| class="arabic" | ﺵ
| class="arabic" | ﺷ
| class="arabic" | ﺸ
| class="arabic" | ﺶ || šīn || š / sh || [ʃ]
|-----
| class="arabic" | ﺹ
| class="arabic" | ﺻ
| class="arabic" | ﺼ
| class="arabic" | ﺺ || ṣād || ṣ || [sˁ]
|-----
| class="arabic" | ﺽ
| class="arabic" | ﺿ
| class="arabic" | ﻀ
| class="arabic" | ﺾ || ḍād || ḍ || [dˁ], [ðˤ]
|-----
| class="arabic" | ﻁ
| class="arabic" | ﻃ
| class="arabic" | ﻄ
| class="arabic" | ﻂ || ṭāʾ || ṭ || [tˁ]
|-----
| class="arabic" | ﻅ
| class="arabic" | ﻇ
| class="arabic" | ﻈ
| class="arabic" | ﻆ || ẓāʾ || ẓ || [zˁ], [ðˁ]
|-----
| class="arabic" | ﻉ
| class="arabic" | ﻋ
| class="arabic" | ﻌ
| class="arabic" | ﻊ || ʿayn || ʿ / ‘ || [ʔˤ]
|-----
| class="arabic" | ﻍ
| class="arabic" | ﻏ
| class="arabic" | ﻐ
| class="arabic" | ﻎ || ġayn || ġ / gh || [ɣ]
|-----
| class="arabic" | ﻑ
| class="arabic" | ﻓ
| class="arabic" | ﻔ
| class="arabic" | ﻒ || fāʾ || f || [f]
|-----
| class="arabic" | ﻕ
| class="arabic" | ﻗ
| class="arabic" | ﻘ
| class="arabic" | ﻖ || qāf || q / ḳ || [q]
|-----
| class="arabic" | ﻙ
| class="arabic" | ﻛ
| class="arabic" | ﻜ
| class="arabic" | ﻚ || kāf || k || [k]
|-----
| class="arabic" | ﻝ
| class="arabic" | ﻟ
| class="arabic" | ﻠ
| class="arabic" | ﻞ || lām || l || [l]
|-----
| class="arabic" | ﻡ
| class="arabic" | ﻣ
| class="arabic" | ﻤ
| class="arabic" | ﻢ || mīm || m || [m]
|-----
| class="arabic" | ﻥ
| class="arabic" | ﻧ
| class="arabic" | ﻨ
| class="arabic" | ﻦ || nūn || n || [n]
|-----
| class="arabic" | ﻩ
| class="arabic" | ﻫ
| class="arabic" | ﻬ
| class="arabic" | ﻪ || hāʾ || h || [h]
|-----
| class="arabic" | ﻭ
| colspan="2" | —
| class="arabic" | ﻮ || wāw || w || [w]
|-----
| class="arabic" | ﻱ
| class="arabic" | ﻳ
| class="arabic" | ﻴ
| class="arabic" | ﻲ || yāʾ || y || [j]
|}
[[Төркем:Язу төрләре]]
| |||