Бөек француз инкыйлабы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Яңа бит: «350px|thumb|right|Парижлылар Бастилияне штурмлый. Исемсез рәссам. '''Бөек фр…» |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 8:
Инкыйлабтан соң Франция республика дип игълан ителә, яңа Конституция, һәм Француз инкыйлабының иң зур казанышы, һәм әйтергә кирәк, бар кешелек алдындагы иң бөек казанышы, — бар кешеләрне дә, аларның милләтенә, расасына, диненә, җенесенә, социаль статусына карамыйча, тигез хокуклы дип игълан итүче «Кеше һәм ватандашларның хокуклары декларациясе» кабул ителә. Франциядәге вакыйгалар, аеруча бу илнең монархларына мәхкамә үткәрелеп, алар җәзага тартылганнан соң, Европа монархларын, аристократиясен, шул исәптән [[Русия]]некен дә, куркуга төшерә, мең ярым ел буена дәвам иткән «Ходайның үзе тарафыннан урнаштырылган тәртип"не җимерергә җөрьәт иткән бу ил белән Европаның монарх режимнары арасында сугыш башланып китә.
1793 нче елда Франция инкыйлабы нәтиҗәсендә хакимиятне үз кулына алган Якобитлар диктатурасы [[гильотина]]га меңләгән кешеләрне җибәрә һәм “Бөек Террор” чоры башлана.
[[Наполеон]] вакытында французлар бу илләрнең агрессияләренә каршы торып кына да калмыйлар (сугышны «мөртәт» французларны урынына утыртырга ниятләгән Пруссия короле башлый), ә башка халыкларга да коллыктан, монархлар һәм бар казанышлары титуллары һәм фамилияләренең затлыгы гына булган аристократия изүеннән котылырга ярдәм итүгә күчәләр. Шул рәвештә [[Италия]], [[Испания]], [[Германия]] илләрендә яңа демократик режимнар урнаштырыла. [[Австрия]], [[Бөекбритания]], [[Русия]] империяләре Франциягә каршы союз төзиләр, «акылсыз» французларны акылга утыртырга маташудан гына чыккан конфликт — гомумевропа сугышына әйләнеп китә. Безгә тарих дәреслекләрендә илебезне чит ил баскынчыларыннан азат итү өчен барган [[1812 елгы сугыш|Ватан сугышы]] итеп күрсәтелүче Русия белән Франция арасындагы бу сугыш исә, чынбарлыкта, прогресс белән регрессның, искелек белән яңалыкның (искечә, һаман да коллыкта яшәү тарафдарлары белән яңача, хөр, ирекле тормыш алып бару тарафдарлары арасында), демократия белән тоталитаризмның, ирек белән коллыкның, якты көчләр белән консерватистик кара көчләрнең бернинди компромиссыз көрәшенең соңгы этабы булган. Французлар беркемне дә басып алмаганнар, бары тик ирек, тигезлек, демократия идеяләрен экспортлаганнар гына. Аларның байрагында «Азатлык, тигезлек, туганлык» дип язылган булган, ирек китерүче француз солдатлары «[[Марсельеза]]"ны җырлый торган булганнар яуга кергәндә, ә русиянекеләр (шул ук вакытта аларның союзниклары да) — «Боже царя храни"ны. Француз солдатлары ирек өчен, бар кешеләрнең дә тигезлеге өчен үлемгә барганнар, ә рус солдатлары патша һәм Ходайлары өчен («За царя и бога») башларын салганнар. Русиянең, аның союзникларының бу сугышта җиңүе, чынлап та бар Европа, бар дөнья өчен зур әһәмияткә ия, чөнки бу — консерватив көчләрнең җиңүе, вакытлыча гына булса да, тарих тәгәрмәченең алга таба әйләнүен тоткарларга, туктатырга маташу омтылышы.
Строка 14 ⟶ 16 :
Бастилия алу көне (14 июль) — Франциянең милли бәйрәме буларак билгеләп үтелә.
==Әдәбият==
* ''Адо А. В.'' [http://vive-liberta.narod.ru/biblio/ado_agr.pdf Крестьяне и Великая Французская революция. Крестьянские движения в 1789-94 гг.] М.: Изд-во Моск. ун-та, 2003.
* [http://annuaire-fr.narod.ru/Discussion/discussion-oglav.html Актуальные проблемы изучения истории Великой французской революции (материалы «круглого стола» 19-20 сентября 1988 г.).] М., 1989.
* ''Бачко Б.''. Как выйти из Террора? Термидор и Революция. Пер. с фр. и посл. Д. Ю. Бовыкина. М.: BALTRUS, 2006.
* ''Бовыкин Д. Ю.'' [http://annuaire-fr.narod.ru/Bovykine-book.html Революция окончена? Итоги Термидора.] М.: Изд-во Моск. ун-та, 2005.
* ''Гордон А. В.'' [http://vive-liberta.narod.ru/biblio/gord_girond.htm Падение жирондистов. Народное восстание в Париже 31 мая — 2июня 1793. М.: Наука, 2002].
* ''Дживелегов А. К.'' [http://vive-liberta.narod.ru/biblio/jvelg_army.pdf Армия Великой французской революции и её вожди: исторический очерк.] М., 2006.
* [http://annuaire-fr.narod.ru/Sbornik-o-Daline.html Исторические этюды о французской революции. Памяти В. М. Далина (к 95-летию со дня рождения).] Институт всеобщей истории РАН. М., 1998.
* ''Захер Я. М.'' [http://vive-liberta.narod.ru/journal/zakher_enrages.pdf «Бешеные», их деятельность и историческое значение// Французский ежегодник, 1964. М., 1965]
* ''[[Карлейль, Томас|Карлейль Т.]]'' [http://www.lib.ru/HIST/KARLEJL/ Французская революция: история.] М., 2002.
* ''Кошен О.'' Малый народ и революция. М.: Айрис-Пресс, 2003.
* ''[[Кропоткин, Пётр Алексеевич|Кропоткин П. А.]]'' [http://spb-anarchists.anho.org/krop02-00index.htm Великая Французская революция. 1789—1793.] М., 2003.
* ''Левандовский А.'' Максимилиан Робеспьер. М.: Молодая гвардия, 1959. (ЖЗЛ)
* ''Левандовский А.'' Дантон. М.: Молодая гвардия, 1964. (ЖЗЛ)
* ''Манфред А. З.'' Внешняя политика Франции 1871—1891 годов. М.: Изд-во АН СССР, 1952.
* ''Манфред А. З.'' [http://community.livejournal.com/znanie_vlast/89047.html Великая французская революция. М., 1983.]
* ''Манфред А. З.'' Три портрета эпохи Великой Французской революции (Мирабо, Руссо, Робеспьер). М., 1989.
* ''Матьез А.'' Французская революция. Ростов-на-Дону, 1995.
* ''Минье Ф.'' История Французской революции с 1789 по 1814 гг. М., 2006.
* ''Олар А.'' Политическая история Французской революции. М., 1938. [http://on-island.net/History/Olar/Part_1.pdf Ч. 1], [http://on-island.net/History/Olar/Part_1.pdf Ч. 2] [http://on-island.net/History/Olar/Part_1.pdf Ч. 3] [http://on-island.net/History/Olar/Part_1.pdf Ч. 4]
* [http://memoirs.ru/texts/PervRA75K2N8.htm ''Первый взрыв французской революции. Из донесений русского посланника в Париже И. М. Симолина вице-канцлеру А. И. Остерману'' // Русский архив, 1875. — Кн. 2. — Вып. 8. — С. 410—413.]
* ''Попов Ю. В.'' [http://vive-liberta.narod.ru/journal/revol_gazet.htm#popov Публицисты Великой французской революции.] М.: Изд-во МГУ, 2001.
* ''Ревуненков В. Г.'' Очерки по истории Великой французской революции. Л., 1989.
* ''Ревуненков В. Г.'' Парижские санкюлоты эпохи Великой Французской революции. Л., 1971.
* ''Собуль А.'' Из истории Великой буржуазной революции 1789—1794 гг. и революции 1848 г. во Франции. М., 1960.
* ''Собуль А.'' [http://scepsis.ru/library/id_1091.html Проблема нации в ходе социальной борьбы в годы Французской буржуазной революции XVIII века.] Новая и новейшая история, 1963, № 6. С.43-58.
* ''Тарле Е. В.'' [http://on-island.net/History/Tarle/v2.pdf Рабочий класс во Франции в эпоху революции]
* ''[[Алексис Токвиль|Токвиль А.]]'' [http://www.krotov.info/libr_min/t/toquil/revol00.html Старый порядок и революция.] Пер. с фр. М. Федоровой. М.: Моск. философский фонд, 1997.
* [http://vive-liberta.narod.ru/biblio/tyrs.htm Тырсенко А. В. Фейяны: у истоков французского либерализма. М., 1993].
* ''Фрикадель Г. С.'' [http://vive-liberta.narod.ru/biblio/danton_fridl.pdf Дантон. М. 1965.]
* ''Юре Ф.'' Постижение Французской революции. СПб., 1998.
* ''Хобсбаум Э.'' [http://www.scepsis.ru/library/id_2200.html Эхо «Марсельезы».] М., «Интер-Версо», 1991.
* ''Чудинов А. В.'' [http://annuaire-fr.narod.ru/Tchoudinov-Otavtora.html Французская революция: история и мифы]. М.: Наука, 2006.
* ''Чудинов А. В.'' [http://www.ateismy.net/index.php?option=com_content&view=article&id=78:2010-12-10-20-14-59&catid=38:nauka&Itemid=126 Ученые и Французская революция]
== Искәрмәләр ==
| |||
