Су: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Addbot (бәхәс | кертем)
к Bot: Migrating 186 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q283 (translate me)
Derslek (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 14:
|Дебай темп. =
}}
'''Су''' ([[водород]] [[оксид]]ы) — [[төс]]сезтөссез һәм [[ис]]сезиссез үтә күренмәле [[сыеклык]]. [[Химик формула]]сы: [[водород|Н]]<sub>2</sub>[[кислород|O]]. [[Катылык|Каты]] [[хәл]]ехәле [[боз]] яки [[кар]] дип атала, [[газ]]сымангазсыман хәле [[пар]] дип. [[Җир]] [[өслек|өслегенең]] 71 % су белән капланган ([[океан]]нар, [[диңгез]]ләр, [[күл]]ләр, [[елга]]лар, [[полюс]]лардагы [[бозлык]]лар).
 
Су [[терелек|тере]] [[организм]]нарның [[химия|химик]] [[төзелеш]]ендә мөһим [[урын]] биләп тора.
 
Иң зур төче су запаслары — поляр бозлыкларда. Ул [[Җир шары]]ндагы барлык су күләменең 3 процентын тәшкил итә.
[[Кеше]] организмының 70-80 проценты судан гыйбарәт. Судан башка [[организм]]ның күп кенә функцияләре эшли алмый. Су тән температурасын көйли, организмны чистарта, туклыклы матдәләр белән баета, күзәнәкләргә кислород белән глюкоза җиткерә, көне буена җитәрлек энергия белән баета, тәнне һәм тән тукымаларын сулыландыра, мускулларны ныгыта, ашкайнату системасын нормальләштерә.
 
Бүген дөньяда кеше файдаланган суның 70 проценты авыл хуҗалыгы җирләрен сугаруга туры килә. Җир шарында елдан-ел арта баручы халыкны азык-төлек белән тәэмин итү максатында авыл хуҗалыгында җитештерүне арттыру мөмкинлекләре фәкать туфракны сугарып эшкәртүгә нигезләнә.
 
ХХI гасыр урталарында төче су җитмәү мәсьәләсе кискенләшәчәк. Бүген бу проблемадан дөньяның 43 илендә яшәүче 700 миллион кеше җәфа чигә. 2025 елга аларның саны 3 миллиардка җитәчәк, дип фаразлана.
 
[[Кеше]] организмының 70-80 проценты судан гыйбарәт. Судан башка [[организм]]ның күп кенә функцияләре эшли алмый. Су тән температурасын көйли, организмны чистарта, туклыклы матдәләр белән баета, күзәнәкләргә кислород белән глюкоза җиткерә, көне буена җитәрлек энергия белән баета, тәнне һәм тән тукымаларын сулыландыра, мускулларны ныгыта, ашкайнату системасын нормальләштерә. Кеше тәүлегенә 2-4 литр су эчә, шулай ук 2-2,5 литр су югалта.
 
[[22 март]] — Бөтендөнья су көне. Ул дөньяда — 1993 елдан, Русиядә “Су — тормыш ул” девизы астында [[1995 ел]]дан үткәрелә. 2013 елда бу көн [[Берләшкән милләтләр оешмасы]]ның Генераль ассамблеясе тарафыннан “Халыкара су хезмәттәшлеге көне” дип игълан ителгән.
 
== Сылтамалар ==
* [http://www.vatantat.ru/salamatlek/page3358.htm «Ватаным Татарстан» — Сәламәтлек. Су]
* http://kiziltan.ru/useruploads/files/KT_55-56_21_03_13.pdf
 
[[Төркем:Эчемлекләр]]