Һуннар: юрамалар арасында аерма

[[Файл:Hunnen.jpg|200px|thumb|right|Һуннарның [[аланнар]] белән [[сугыш]]лыры]]

[[File:ParthianHorseman.jpg|150px|thumb|[[Ат]] өстеннән [[җәя]]дән ату - һуннарның төп [[сугыш]] техникасы иде.]]

 

[[:en:Priscus|Приск (ингл.)]] һуннарның [[:en:Hunnic language|үз теле (ингл.)]] булуын хәбәр итә; бу мәсьәлә тарихчыларның уртак фикергә килмичә гасырлар буенча бәхәсләшүенә китерде. Һуннар ''илендә'' кулланылган күп телләр арасында, [[халыкара тел|уртак тел]] буларак [[:en:Gothic language|готлар теленең (ингл.)]] киң кулланылганы хәбәр ителә.<ref name=Sinor1990>Sinor, Denis. 1990. The Hun period. In D. Sinor, ed., ''The Cambridge History of Early Inner Asia''. Cambridge University Press. pp. 177-205.</ref> Һуннарның төп сугыш техникасы булган ''[[:en:mounted archer|ат өстеннән җәядән ату (ингл.)]]'' хөҗүм ителгән тарафның күп-санлы [[укчы]]лар яки [[:en:Crossbowmen|арбалетчыларны (ингл.)]] әзерләгәнчегә кадәр тактик өстенлек бирә иде. Шундый көтелмәгән [[һөҗүм]]нәр дәвамында [[сызгыра торган ук]]ларны куллану, практик уңайлылыктан тыш өстәмә [[психология|психологик]] [[корал]] буларак та кулланыла иде.

Һуннар (көньяктагы элгәрге [[хунну]]лардан аерып нәкъ менә аларны һуннар дип атаганнар) IV гасырда кояш баешы ягына үзләренең атаклы сәфәрләрен башлаганнар. [[Идел]]не кичеп, [[Азак диңгезе|Азак диңгезе]]нә һәм аннары [[Кырым]]га кадәр барып җиткәннәр. [[375 ел]]да һуннар, борынгы герман кабиләләрен тәшкил иткән [[готлар]]дан һәм [[сарматлар]]дан оешкан [[Германарих патшалыгы]]н тар-мар итеп, [[Үзәк Аурупа]]га килеп кергәннәр, элекке [[Рим империясе]] җирләрен яулап алганнар. [[Көнбатыш Ауразия]]нең бик зур территориясендә, [[Идел]] белән [[Рейн]] арасында, яңа империя - [[һун империясе]] барлыкка килгән.

 

 

[[Image:Huncauldron Hungary.jpg|thumb|250px|{{HUN}}дә [[2006]]да табылган [[5 гасыр]] Һун [[казан]]ы.<ref>[http://chronica.freebase.hu/huns/huncauldron.htm Hunnic age sacrificial cauldron has been found] 2006, Hungary</ref>]]