Харбин: юрамалар арасында аерма

[[Файл:Harbin montage.png|thumb|left|270px|]]

'''Харби́н''' (哈爾濱|哈尔滨, Hā'ěrbīn, Хаэрбинь) — Хэйлунцзян чик буе [[Кытай]] провинциясенең административ үзәге. Кытайның төньяк-көнчыгышында урнашкан иң зур шәһәрләрнең берсе. Халкы алты миллион кешегә якын, шәһәр янындагыларны да исәпкә алсаң — ун миллион.

[[Кытай-Көнчыгыш тимер юлы]]н төзегән вакытта нигез салынган Харбин шәһәре кайчандыр Русиянең Кытай территориясендәге бер өлеше була. ХХ йөз башларында [[Ерак Көнчыгыш]]та сәүдә белән шөгыльләнгән [[татарлар]]ның үз эшләрен юлга куя алуларын ишеткән яшьләрнең кайберләре авылларын ташлап Ерак Көнчыгышка киләләр һәм шулай итеп, анда татар районнары барлыкка килә башлый. [[Манчжурия]]нең мәдәният һәм сәүдә үзәге булган Харбин шәһәрендә дә бер татар районы корыла һәм анда мәчет, мәктәп төзелә, әдәби түгәрәк тә корыла. Бу эшләрне оештыруда күп хезмәтләр куйган кеше Гыйнаятулла мелла булган. Татар мәхәлләсе елдан-ел үсә, көчәя барган, чөнки 1917 елгы [[Октябрь инкыйлабы]]ннан соң килгән качаклар да шушында урнашып калырга тырышканнар. Шулай итеп, Харбин шәһәре илләреннән аерылган татарларның мәркәзенә әверелгән.

 

[[1949 ел]]да бөтен Ерак Көнчыгыш һәм Харбин коммунистлар кулына күчә. Русиядән күчеп киткән мөһәҗирләрнең дә хәлләре начарлана, чөнки алар арасында кулга алулар, ә кулга алынганнарны Русия төрмәләренә озату башлана. Мөһаҗирләр моннан котылу юлын яки төрле илләргә качу юлларын эзли башлыйлар, чөнки һәр киләчәк көн аларга куркынычлар һәм малларын югалту белән яный иде.

 

* [http://sombel.ru/fenni-mekaleler-feride-gaffarova/solta-625 Әлеге язма 1970 елларда Төркиядә татар эшмәкәре Ә.Мәңгәр булышлыгы белән чыккан “Казан” журналында (1975 ел, 16 сан) басылган. Язманың авторы – профессор Сәгадәт Чагатай.]

 

[[mr:हार्पिन]]

[[ms:Harbin]]

[[nl:Harbin]]

[[nn:Harbin]]