Прагматизм: юрамалар арасында аерма

Прагматизмның иң мөһим [[идея]]ләре [[19 гасыр]] [[ахыр]]ында [[АКШ]]та [[барлык]]ка киләләр, ләкин фәлсәфи агым буларак ул шул ук [[Америка]]да һәм [[Аурупа]]да [[20 гасыр]]ның беренче [[ярты]]сында гына төзелә. Өстәвенә, АКШта [[1930-еллар]]да прагматизм рәсми философия [[дәрәҗә]]сендә тора.

19 [[гасыр]] ахыры – 20 йөз башында үтә [[абстракт]] һәм [[тормыш]]тан аерылган идеалистик [[өйрәтмә]]ләр киң таралган була. Нәкъ менә аларны Аурупа һәм [[Төньяк Америка]] [[университет]]ларында укытканнар. Прагматизм исә фәлсәфәне [[яңарту]] буенча үз “[[программа]]сын” [[тәкъдим]] итә, аның нигезендә фәлсәфә кеше алдында килеп [[чыгу]]чы аеруча авыр проблемнарны [[хәл]] итү [[чара]]ларын [[табу]] [[ысул]]ы булырга тиеш.

[[Кеше]] яши торган [[хакыйкать|хакыйкый]] [[дөнья]] кеше үз тәҗрибәсендә сизә, аңлый торган нәрсә дип, ә кешенең тормышы – кешенең аңында баручы “[[тәэсир]]ләр агымы” дип аңлатыла. Моннан чыгып, тышкы дөнья белән бәйле бөтен фәлсәфи һәм [[фән]]ни [[проблематика]], үз [[үзенчәлек]]ләре һәм [[канун]]нары белән бергә, яраксыз дип табыла. Дөньяның барлыкка килүе дә, аның [[яшәеш]] [[кагыйдә]]ләре дә кирәк түгел, бары тышкы дөньяның безгә [[йогынты]]сы һәм кеше үзенә кирәк нәтиҗәгә ирешер өчен [[эш]]ләргә тиешле гамәлләр генә мөһим.