Бәхетле планета индексы: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Яңа бит: «[[File:Happy Planet.PNG|thumb|right|450px|Илләрнең 2006 елгы ''Бәхетле планета индексы''нда урыннары буенча билгеләнг…»
 
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
[[File:Happy Planet.PNG|thumb|right|450px|Илләрнең 2006 елгы ''Бәхетле планета индексы''нда урыннары буенча билгеләнгән дөнья харитасы. Бу индекс буенча хәлләри иң яхшы булган илләре '''<font color=5bec34>ачык яшел</font>''', хәлләре иң кызганыч булган илләр '''<font color=brown>коңгырт/көрән</font>''' төс белән билгеләнгән]]
 
''' Бәхетле планета индексы''' (The '''Happy Planet Index / HPI''') – кешеләрнең тормыш хәлен һәм әйләнә-тирә мохиткә тәэсирен күрсәтүче индекс. Ул 2006 елның июль аенда [[:en:New Economics Foundation|New Economics Foundation (ингл.)]] (NEF) тарафыннан кертелә. Бу индексның максаты – илләрнең үсешләрен билгеләүче дип саналган [[Тулаем эчке продукт]] (ТЭП) һәм [[Кеше потенциалы үсеше индексы]] (КПҮИ) кебек билгеле индексларга көндәшлек итү, чөнки соңгыларның исәпләнелгәндә тормыш рәвешенең [[тотрыклылык]] ягы игътибарга алынмый. Кешеләрнең төп максатлары бай түгел, әмма бәхетле һәм исән-сау булуы сәбәпле, аеруча алганда ТЭП индексының урынсыз булуы билгеләнә.<ref name="Development as Freedom">{{cite book | last = Sen | first = Amartya | authorlink = | coauthors = | year = 1999 | title = Development as Freedom | publisher = Oxford University Press | location = New York, New York | isbn =0-19-289330-0}}</ref> Аннан тыш, тотрыклы үсеш фикере бу максатларга ашкынуның әйләнә-тирәгә йөкләнелгән бәяләрен дә исәпкә алынуның кирәген алга сөрә.<ref name="Natural Capitalism">{{cite book | last = Hawken, Paul; Lovins, Amory, and Hovins, L. Hunter | first = | authorlink = | coauthors = | year = 1999 | title = Natural Capitalism | publisher = Little Brown & Co. | location = New York, New York | isbn =0-316-35300-0}}</ref>
 
2006 елда тикшерелгән 178 илдән иң югары дәрәҗәгә {{VUT}}, {{COL}}, {{CRI}}, {{DMA}}, һәм {{PAN}} иреште (ләкин Вануату соңгырак индексларга кертелмәде).<ref name=Index06/> 2009 елда тикшерелгән 143 илдән иң югары дәрәҗәгә [[Коста-Рика]] менде, аннан соң килүчеләр {{DOM}}, {{JAM}}, {{GTM}} һәм {{VNM}}, исемлекнең иң түбән урыннарда {{TZA}}, {{BWA}} һәм {{ZWE}} урын алган.<ref name=Index09/> 2012 елгы рейтингы өчен 151 ил сайланды – иң югары дәрәҗәгә яңадан (икенче тапкыр) Коста-Рика мендә, аннан соң килүчеләр , Вьетнам, Колумбия, {{BLZ}} һәм {{SLV}}. 2012 елгы рейтингның иң түбән урыннарын алучылар - Ботсвана, {{TCD}} һәм {{QAT}}.<ref name=Index12>{{cite web|url= http://www.happyplanetindex.org/data/ |title=Happy Planet Index 2012|author= [[New Economics Foundation]]|publisher= [[New Economics Foundation]] |date=2012-06-14|accessdate=2012-06-14}}</ref><ref name=Guardian061412>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/environment/2012/jun/14/uk-happy-index-developed-world|title=UK citizens better off than EU counterparts, says happiness index |author= Fiona Harvey|work=[[The Guardian]]|date=2012-06-14|accessdate=2012-06-14}}</ref>