Үзбәк хан: юрамалар арасында аерма

'''Үзбәк хан''' (''Солтан Мөхәммәт Үзбәк'', {{lang-mn|Өзбег}}, як. [[1283]] – [[1342]]), [[Алтын Урда]]ның ханы ([[1312 ел]]дан). [[Мәнгу Тимер]] ханның оныгы. Анасы Баялуни һәм бәкләр бәге Котлыгъ Тимер ярдәмендә Алтын Урда тәхетен яулап ала. Мәмләкәтне ныгыту, үзәкләштерү сәясәтен үткәрә, [[ислам]]ны дәүләт [[дин]]е буларак кабул итә. Аның заманында [[Сарай әл-Җәдид]] төзелеп бетә, салым җыю тәртипкә салына, акча кулланышы тотрыклана. [[Фән]], уку-укыту, [[мәдәният]], [[сәнгать]] үсешенә уңай шартлар тудырыла. Урыннарга [[баскак]]лар билгеләү тәртибе бетерелә, буйсынулы биләмәләрнең бәк һәм кенәзләре (ханның вассаллары) салымны үзләре җыеп тапшыралар. [[Польша]] ([[1337]]-[[1338|38]]) белән [[Иран]] илханнары ([[1318]]-[[1319|19]], [[1326]]) җирләренә берничә мәртәбә уңышлы яулар оештыра. [[Византия]], [[Һиндстан]] һәм [[Көнбатыш Европа]] илләре, [[Мисыр]] мәмлүкләре белән илчелек мөнәсәбәтләре урнаштырыла. Үзбәк хан идарә иткән 30 ел эчендә Алтын Урда иң югары үсеш чорын кичерә.

 

* Татар энциклопедиясе

 

[[ca:Uzbeg Khan]]

[[de:Usbek Khan]]

[[es:Uzbeg Kan]]

[[eu:Uzbeg Khan]]