Wikipedia

Ватт: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
AvocatoBot (бәхәс | кертем)
1112 үзгәртергә
к r2.7.1) (робот өстәде: frr:Watt (ianhaid)
EmausBot (бәхәс | кертем)
Ботлар
370 691 үзгәртергә
к r2.7.3) (робот өстәде: pms:Watt; косметик үзгәртүләр
Юл номеры - 2:
[[Файл:Wattmeter geraet.jpg|thumb|250px|[[Ваттметр]] — [[Электрик челтәр|электрик челтәрләр]]нең элементлары тарафыннан кулланылган егәрлекне үлчәү өчен җиһаз]]
'''Ватт''' (билгеләнүе: '''Вт''', '''W''') - [[СИ]] системасында [[егәрлек]] үлчәү берәмлеге.
Берәмлек [[Шотландия]] уйлап чыгаручы-механигы, универсаль [[пар машинасы]]н беренче булып эшләп чыгаручы [[Уатт, Джеймс|Джеймс Уатт (Ватт) ]] хөрмәтенә аталган.<br />
 
Егәрлек үлчәү берәмлеге буларак Ватт беренче мәртәбә [[1899 ел]]да [[Британия Фәнни ассоциациясе]]нең Икенче Конгрессында кабул ителгән. Моңа кадәр күпчелек исәп-хисапларда Джеймс Уатт керткән [[ат көче|ат көчләре]] кулланылган, шулай ук минутына фут-фунтлар куланылган. [[1960 ел]]да XIX [[Үлчәүләр буенча генераль конференция]]дә Ватт [[СИ |Халыкара Үлчәү Системасына ]] кертелгән.
Барлык электр җиһазларының да төп сыйфатларының берсе булып алар кулланган егәрлек тора, шуңа күрә һәрбер электр җиһазында (яки шул җиһазга кулланучы белешмәсендә) аның эшләве өчен күпме Ватт кирәклеге турында мәгълүмат табарга була.<br />
 
== Билгеләмәсе ==
1 Ватт 1 [[секунд]] вакыт эчендә 1 [[Джоуль]] [[эш (физика) |эш]] башкарылгандагы егәрлеккә тигез итеп билгеләнә. Шулай итеп, Ватт ул чыгарылма үлчәү берәмлеге һәм СИ берәмлекләре белән түбәндәге мөнәсәбәтләр белән бәйләнгән:<br />
 
: Вт = [[джоуль|Дж]]/[[секунд|с]] = [[килограмм|кг]]•[[метр|м]]²/с³<br />
Юл номеры - 16:
Билгеләмәсе югарырак китерелгән механик егәрлектән тыш, шулай ук җылылык һәм электрик егәрлек төрләре бар:<br />
* [[Җылылык агымы|Җылылык агымының]] 1 Ватт егәрлеге 1 Ватт механик егәрлеккә тиңдәш (эквивалент).<br />
* 1 Ватт актив электрик егәрлек шулай ук 1 Ватт механик егәрлеккә тиңдәш һәм 1 [[Вольт]] көчәнеш куелганда, 1 [[Ампер]] зурлыктагы эш башкаручы даими [[электрик ток|электрик токның]] егәрлеге дип билгеләнә.<br />
 
== Башка үлчәү берәмлекләренә күчерү ==
Юл номеры - 23:
 
: 1 Вт = 10<sup>7</sup> [[эрг]]/[[секунд|с]]<br />
: 1 Вт ≈ 0,102 [[килограмм-көч|кгк (килограмм-сила - кгс) ]] •[[метр|м]]/[[секунд|с]]<br />
: 1 Вт ≈ 1,36*10<sup>-7</sup> [[ат көче|а.к.(лошадиная сила – л.с.)]]<br />
: 1 Вт = 859,8452279 [[калория|кал]]/[[сәг]]<br />
Юл номеры - 29:
== Мәртәбәле һәм өлешле берәмлекләр ==
 
Егәрлек белән бәйле исәп-хисаплар өчен Ваттның үзен һәрбер очракта да куллану уңай булмаска мөмкин. Кайвакыт үлчәнгән зурлыклар бик зур яки бик кечкенә булганда, стандарт алкушымчалы үлчәү берәмлеген кулланырга уңай була, бу даими зурлык тәртибен исәпләүдән арынырга мөмкинлек була. Мәсәлән, [[радар]]лар һәм [[радиоалгыч]]лар проектлаганда еш кына пВт һәм нВт кулланалар, [[Электроэнцелография (ЭЭГ)| электроэнцелография ]] һәм [[Электрокардиография (ЭКГ) |электрокардиография ]] кебек [[медицина приборлары ]] өчен мкВт кулланалар. Электр җитештерүдә, һәм шулай ук тимер юл [[локомотив]]лары проектлаганда мегаваттлар (МВт) һәм гигаваттлар (ГВт) кулланалар.<br />
 
 
Стандарт [[ СИ кушымчалары]] түбәндәге таблицада китерелгән:
 
{| class="wikitable" border="1"
Юл номеры - 101:
|-
! 10<sup>−9</sup> ватт
| Егәрлеге 1 нВт булган энергия агымы мәйданы 1 м² булган җир өслегенә яктылыгы [[йолдыз зурлыгы ]] +1,4 булган йолдыздан төшә.
|-
! 5*10<sup>−3</sup> ватт
| (Очучылар өчен һәм күз өчен зарарлы) гадәти [[Лазер күрсәткече|лазер күрсәткече]] мондый егәрлеккә ия.
|-
! 1 ватт
| Гади [[Мобиль телефоны|мобиль телефоны]] алгыч/тапшыргыч егәрлеге якынча шул зурлыкка тигез. Кеше йөрәге егәрлеге шулай ук якынча шул зурлыкка тигез.
|-
! 10³ ватт
Юл номеры - 214:
[[oc:Watt]]
[[pl:Wat]]
[[pms:Watt]]
[[pnb:واٹ]]
[[pt:Watt]]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Ватт