Wikipedia

Япония татарлары: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Рашат Якупов (бәхәс | кертем)
25 005 үзгәртергә
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Derslek (бәхәс | кертем)
33 974 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
'''Япония татарлары''' — [[Япония]]дә яшәүче этник азчылык.
 
[[XIX гасыр]] азакларында япон авыллары урамнарында өстенә чапан кигән ИдельИдел һәм Урал буе кырык тартмачылары килә. Моңа тиклем чит ил кешеләрен күрмәгән японнар үзләренә караганда озынырак буйлы, үз-үзләрен тотышы, тос-башы, кыяфәте белән аерылып торган татар-башкортларга аптырап карыйлар.
 
Япониядә татарларның сынысаны турында төрле мәгьлүматләр бар, 600-дән алып 2000-гә кадәр. «Идель-Урал» мәдәни ассоциациясе вәкиле [[1930 ел]]да Япониядә татарлар саны 10000 кешегә житкән дип санныйсаный <ref>[http://www.hrono.ru/statii/2007/adutov_jap.html Представитель культурной ассоциации «Идель-Урал» считал, что количество татар в Японии в 1930-е годы могло достигать 10000 человек] {{ref-ru}}</ref>. Капма-каршы мәгьлүматларны исәпкә алып, [[Токио]]ның төрек җәмгыяте президенты Т. Мөхит [[Русия]]дән күчеп килүче мөселмәннар [[1920 ел]]да 400 кеше, 1930 елда 5-6 мең кеше дип исәпли.
 
Урал һәм Идел буеннан күчеп килүче мөселманнар Япониянең барлык утрауларында яши. Зур булмаган төркемнәр (җәмгыять төзү өчен җитәрлек түгел) [[Камакура]], [[Кумамото]], [[Ивамотоко]], [[Кавасаки]], [[КаруицовадаКаруицова]]да шәһәрләренә урнашкан.
 
<!-- [[1924 ел]]да бөтен Алыс[[Ерак КөнчыгычкаКөнчыгыш]]ка таралган «Исламия» җәмгыяте төзелүе билгеле. Дәүләт органнарында рәсми теркәлү алып, җәмгыять җитәкчеләре ил җитәкчеләренә мөрәҗәгать итү хокугын ала.
Алыс Көнчыгычка - ул нәрсә?-->
[[1938 ел]]да япон архитекторы проекты буенча [[Токио]]да «Исламия» [[мәчет]]е ачыла. Мәчет 48 ел хезмәт итә, [[1985 ел]]гы [[җир тетрәү]] нәтиҗәсендә аның диварлары җимерелә. [[1986 ел]]да Япония хөкүмәте яңа мәчет төзү турында карар кабул итә, ислам илләре илчелекләре төзелешне фининсларга сүз бирә. Икътисади кризис башлангач, алар сүзләрендә тормыйлар<ref>[http://www.wars.uamir.ru/article/5633.html В ию­не 1986 го­да бы­ло при­ня­то ре­ше­ние о ст­ро­и­тельст­ве но­вой ме­че­ти, фи­нан­си­ро­вать ст­ро­и­тельст­во ко­то­рой да­ли сло­во ряд по­сольств ис­ламс­ких го­су­дарств в Япо­нии. Но из-за на­чав­ше­го­ся эко­но­ми­чес­ко­го кри­зи­са... не смог­ли его сдер­жать. Татары и башкиры в стране самураев] {{ref-ru}}</ref>. [[Төркия]] президенты [[Сөләймән Демирли]]нең 1996 елда Японияга рәсми сәфәреннән соң төзелеш дәвам итәлә һәм 2000 елның 30 июнендә тәмамлана.
Юл номеры - 13:
[[1927 ел|1927]]-[[1930 ел|1930]] елларда ике катлы бинада башлангыч һәм урта мәктәп ачыла. Ул елларда 13 укучы була. Мәктәптә [[татар теле|татар]], [[башкорт теле|башкорт]], [[рус теле|рус]], [[инглиз теле|инглиз]] тәлләре укытыла.
 
[[Харбин]], [[Мукден]] шәһәрләрендә нәшрият эшмәкәрлеге мәгьлүм. Басмаханә җитәкчесе ''Rukiye Devlet-Kildi, Ibrahim Devlet-Kildi, Mansur Arslanbek''. ''Ahun Giniatulla Seli Ahmed, Hussain Gabdus, R.Rahmeti Arat'' тырышлагытырышлыгы белән ''«ЙоракЙырак шарк», «БайрамБәйрәм нуры», «Мин йул масчиты», «Чаткы»'' газеталары, «Татар алифбасыәлифбасы», «Уку китабы», «ХисабХисап китабы» уку әсбаплары, [[Габдулла Тукай]] шигырьләре нәшер ителә.
 
Бүгенге көндә Токио татар җәмгыятен Тәминдәр Мөхит, Әнвәр Апанай җитәкли<ref>[http://nailtimler.narod.ru/pages/menyu_pages/tatars_abroad.html Татарская община г. Токио Таминдар Мухит, Анвер Апанай, тел. код 8-10-81-3, Tokyo Shibuya-ku, Uguisudani-cho 13-4 Japan] {{ref-ru}}</ref>.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Япония_татарлары