Җир: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
EmausBot (бәхәс | кертем)
к r2.7.3) (робот үзгәртте: lez:Чил (планета)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 20:
Ешрак Җир, Җир шары, Дөнья [[исем]]нәр астында [[тел]]гә алына. [[Бүген]]гесе [[көн]]гә [[кеше]]ләргә мәгълүм булган [[Кояш системасы]]ның һәм [[Бөтен Галәм]]нең [[мәхлукат|мәхлуклар]] яши торган бердәнбер планетасы ([[күк җисеме]]).
 
[[Фән]]ни [[мәгълүмат]]лар буенча, Җир Кояш [[томанлык]]тан якынча 4,54 млрд. [[ел]] элек барлыкка килгән, һәм тиздән үзенең бердәнбер табигый [[иярчен]]е — [[Ай (иярчен)|Айны]] булдырды. Җирдә [[тереклек]] якынча 3,5 млрд. ел элек барлыкка килде. Планетаның [[өслек|өслегенең]] 70,8 % [[Дөнья океаны]] каплый, өслегенең башка [[өлеш]]ене [[кыйтга]]лар һәм [[утрау]]лар тәшкил итәләр. Тереклек бар булу өчен кирәкле [[сыекча|сыек]] [[су]] Кояш системасының[[система]]сының башка планеталарының өслегендә юк. Җирнең эчке өлкәләре[[өлкә]]ләре шактый активлы һәм калын, чагыштырмача каты каттан[[кат]]тан — [[Җирнең мантиясе|мантия]]дән, аның астындагы[[асты]]ндагы тышкы сыек төштән һәм эчке каты [[Җирнең төше|тимер төшеннән]] гыйбарәт.
 
Җир башка [[галәм]]и [[җисем]]нәр белән, Кояш һәм Ай шул исәптән, үзара [[тәэсир]] итә ([[тарту көче|тарту көчләре]] белән тарттыра). Җир Кояш [[тирә]]сендә әйләнә һәм 365,26 [[көн]] эчендә әйләнеп чыга. Бу [[вакыт]] аралыгы — [[сидерик ел]], ул 365,26 [[кояш тәүлеге]]нә тигез. Җирнең әйләнү күчәре аның [[орбита]] [[яссылык]]ка карата 23,4° ка авыша. Моннан [[сәбәп]]ле планета өслегендә бер [[тропик ел]] (365,26 кояш [[тәүлек|тәүлеге]]) эчендә [[фасыл]] [[үзгәреш]]ләре булалар.