Үзәк диния нәзарәте: юрамалар арасында аерма

'''Үзәк диния нәзаратынәзарәте''' – Русия мөселманнарының иң борынгы дини идарәсе. Аның эшчәнлеге Русия территориясендә ([[Кавказ]]дан гайре), [[Беларусь|Беларусь республикасы]]нда, [[Молдова]] һәм [[Латвия]]дә урнашкан мөселман дини оешмаларына карый. [[Уфа]] шәһәрендә урнашкан.

Русиянең Үзәк диния нәзаратынәзарәте, патшабикә [[Екатерина II]] фәрманы белән, [[1788 ел]]ның [[22 сентябрь|22 сентябрендә]] төзелә. [[1789 ел]]ның декабрендә Уфада ачыла. Баштан ук ул “Уфа (1796 елдан – [[Ырымбур]]) Диния магометаннар законы җыены” дип атала. Аның вәкаләтләре Уфа наместниклыгы һәм [[Оренбург губернасы|Ырымбур губернасы]] (соңрак, Таврический наместниклыгыннан тыш, тоташ Русиядә) биләмәләрендә тормышка ашырыла. <br/>

Үзәк диния нәзаратынәзарәте 1846-1917 елларда [[Ырымбур]] магометан (мөселман) дини җыелышы дип атала. Аннан инде ул гел Уфа исеме белән бәйле һәм аның идарәчелеге дә шушында була. <br/>

1944 елда СССР территориясендә дүрт мөстәкыйль Үзәк төзелә: [[Урта Азия]] ([[Ташкент]]та), Кавказ арты ([[Баку]]), Төньяк Кавказ ([[Буйнакск]], хәзер [[Махачкала]]), Европаның Үзәк өлеше вә Себер (Уфа) Диния НәзаратларыНәзарәтләре.<br/>