Рифгать Әхмәтьянов: юрамалар арасында аерма
Яңа бит: «{{Шәхес | исем = Рифгать Әхмәтьянов | рәсем = Ahmetyanov.jpg | рәсем_зурлыгы = 200px | alt = <!--рәсемгә курсорны куй...» |
(аермасы юк)
|
15 июл 2011, 18:10 юрамасы
Рифгать Газизҗан улы Әхмәтьянов (Әхмәтҗанов) – татар теленең этимологиясе буенча танылган белгеч, филология фәннәре докторы, профессор.
| Рифгать Әхмәтьянов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Рифгать Әхмәтьянов |
| Туган | 10 июль 1933 (90 яшь) Турбаслы авылы, Иглин районы, Башкорт АССР |
| Үлгән | 11 октябрь 2018[1] яки 2018[2] Турбаслы, Иглин районы, Башкортстан, Россия |
| Үлем сәбәбе | миокард инфаркты |
| Яшәгән урын | Турбаслы[3] |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР Россия |
| Әлма-матер | Башкорт дәүләт университеты |
| Һөнәре | лингвист |
| Гыйльми дәрәҗә: | филология фәннәре докторы[d] |
Тәрҗемәи хәле
Рифгать Әхмәтҗанов 1933 елның 10 июлендә Башкортстанның Иглин районы Турбаслы авылында туган.
Башкорт дәүләт университетының урыс филологиясе факультетын тәмамлагач, озак еллар Казанда, Тел әдәбият һәм сәнгать институтында эшли (1963-1995).
1969 елда «Татар теленең этимологик нигезләре» исемле кандидатлык эшен яклый, 1983 елда «Идел-Кама телләр берлегендә татар теле» исемле докторлык эшен яклый.
1994 елда Татарстан хөкүмәте каршындагы «Ике дәүләт теле турындагы» кануны гамәлгә ашыру буенча комитетының комиссия рәисе урынбасары.[4]
1998 елдан Бөре дәүләт педагогика институтында .
Хезмәтләре
- Татар терминологиясенең тарихи чыганаклары. Казан, ТКН, 2003
- Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. - Казань: Татарстан китап нәшриятытат.кн.изд. - 2001, 272с.
- Этимологический словарь татарского языка. Том 1. Бирск 2005.
- Татарско-русский словарь. Казань, 2007.
- Татарский язык в Волго-Камском языковом союзе. Казань, 1993;
- Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. - М., 1978;
- Общая лексика духовной культуры народов Поволжья. - М., 1981;
- Общая материальной культуры народов Поволжья. - М., 1989;
- «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе. Казан;
- Русча-татарча төзелеш атамалары сүзлеге. - Казань, 1995 (кереш сүз авторы);
- Татар терминологиясендә гарәп алынмалары. Казан, 2003;
- Сравнительная татарского и башкирского. - на тат.яз. - Бирск, 2003;
- Татар теленең зур аңлатмалы сүзлеге (авторларның берсе) - 1-3 томнар. - Казан,-1981;
- Татаро-турецкий словарь. -., 1997; 14. Турецко-татарский словарь.., 1998;
- Татарско-русский словарь. -, 2003
Кызыклы факт
Рифгать Әхмәтьянов – полиглот галим. Ул татар, чуаш һәм башка төрки телләрдән тыш мари, мукшы, удмурт, венгр, фин, гарәп, фарсы, шулай ук инглиз һәм алман телләрен белә.