Николай Коперник: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Рашат Якупов (бәхәс | кертем) Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 34:
Җирнең кояш тирәли әйләнеп йөрүен б. э. кадәр яшәгән [[Аристарх]] әйтә, ул үзе исә үзеннән өч йөз ел элек яшәгән Пифагорчыларга сылтый — янәсе бу фикерне беренчедән [[Пифагор]]ның укучылары әйткән. Шунысы сәер: шул вакыт эчендә ул белемнәр кая югалып торган? Урта гасырларда гелиоцентризмны «Пифагор укулары» дип атыйлар. Коперникның “Күк аралары әйләнүе турында” трактатында ([[1543 ел|1543]]) язылганнар [[Птолемей]]лы-[[Аристотель]]ле дөнья картинасына гаять зур йогынты ясый, шуның белән бергә Урта гасыр күзаллаулар һәм фән системасына китереп суга. Аристотель дөнья картинасын физика, метафизика, теология белән килештерә, ләкин яңа астрономик күренешләрне аңатырга мөмкинлек бирми. Птолемей системасы астрономик күренешләрне аңлатырга ярдәм итә (Ай, планеталар, йолдызлар әйләнүен), ләкин аның математик системасы дини мифология белән ярашмый.
Үзенең төп ачышын — гелиоцентрик системаны ул 30 ел буе дөньяга чыгарырга читенсенә.
== Китаплары ==
* “Күк аралары әйләнүе турында” (1543)
Ул китап Коперникның үләренә бер ел кала дөнья күрә һәм бернинди шау-шу куптармый. Чиркәү аны бары 70 ел узгач кына тыелган китаплар исемлегенә кертә. Һәм бу тулысынча [[Галилео Галилей|Галилей]]ның “казанышы”. «De Revolutionibus Orbium Coelestium» 1616 елда Римның тыелган китаплар индексына кертелгән һәм аннан 1835 елда гына чыгарыла.
Бүгенге тарихчылар санап чыгарганча, Коперник китабының беренче һәм икенче басмасы укучыларын санау өчен ике кул бармаклары да җитә. Китапханәләрдә 100 данәсе саклана, алар барысы да профессиональ астрономнар: Тихо Браге, Кеплер һ.б. кулыннан уза. ▼
▲Бүгенге тарихчылар санап чыгарганча, Коперник китабының беренче (Нюрнберг, 1543) һәм икенче (Базель, 1566) басмасы укучыларын санау өчен ике кул бармаклары да җитә. Китапханәләрдә 100 данәсе саклана, алар барысы да профессиональ астрономнар: Тихо Браге, Кеплер һ.б. кулыннан уза.
== Фәнни методология ==
| |||