Wikipedia

Кыз йолдызлыгы: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Ерней (бәхәс | кертем)
4032 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Ерней (бәхәс | кертем)
4032 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
[[Файл:Virgo constellation map ru lite.png|right|300px|thumb|Сөмбелә йолдызлыгы]]
'''Сөмбелә йолдызлыгы''' ({{lang-ar|سنبله}} ''сөнбелә'' — «август аебашак» яки «башакавгуст ае»<ref>Сөнбелә — август ае, ашлык башагы; сөнбел — башак, ашлык башагы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 533.</ref>; {{lang-la|Virgo}}) — [[Әсәт йолдызлыгы|Әсәт]] һәм [[Мизан йолдызлыгы|Мизан йолдызлыклары]] арасындагы экваториаль [[зодиак йолдызлыгы]]. Хәзерге дәвердә Сөмбелә йолдызлыгында көзге [[көн белән төн тигезлеге]] ноктасы урнашкан.
 
Гадәттә, [[Кояш]] Сөмбеләдә [[16 сентябрь]]дән [[30 октябрь]]гә кадәр була. Иң яхшы күренүчәнлек шартлары [[март]]–[[апрель]] айларында була. [[Русия]]нең бөтен территориясендә күренә.
Юл номеры - 7:
'''Сөмбелә ''α''''' — [[Спика]] ({{lang-la|spīca virginis}} — «Кызның ашлык башагы»), йолдызлыкның иң якты [[йолдыз]]ы, +1,04 [[йолдызча зурлык]]тагы [[куш йолдыз]]. Җирдән якынча 260 [[яктылык елы]] ераклыкта тора.
 
'''Сөмбелә ''β''''' — [[Завиява]] ({{lang-ar|زاوية العواء}} ''завийәт әл-‘әүва’'' — «өрүченең почмагы»<ref>Завия — почмак. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 123.</ref> {{lang-ru|Завийява}}), +3,61 [[йолдызча зурлык]]тагы йолдыз. Җирдән 35,6 [[яктылык елы]] ераклыкта тора.
 
'''Сөмбелә ''γ''''' — [[Поррима]] ({{lang-la|Porrima}} — «башак»), безгә иң якын [[куш йолдыз]]ларның берсе (32 [[яктылык елы]] ераклыгында), сузылган [[орбита]]лы һәм 171 ел периодлы йолдыз. Аның һәр бер кисәге 3,45 йолдызча зурлык белән ялтырый, ә бергә — 2,7 белән.
Юл номеры - 20:
 
== Тарих ==
Борынгы[[Татарлар]] йолдызлык.бу йолдызлыкны [[Клавдийгарәп Птолемейтеле]]ннән аныалып үзСөмбелә ({{lang-ar|سنبله}} ''сөнбелә'' — «башак») дип атыйлар. [[ӘлмагестСоветлар Берлеге|Советлар]]» китабыначорыннан башлап төрки-татар ''Кыз йолдызлыгы'' исеме да куллана. Башка халыкларда бу йолдызлык '''Кыз''' ({{lang-la|Virgo}}, {{lang-ru|Дева}}) дип керткәнатыйлар. [[борынгы грек мифологиясе|Борынгы греклар карашлары]] буенча бу [[Кронос]] һәм [[Рея (мифология)|Реяның]] кызы, [[Персефона]]ның анасы — [[Деметра]]ның [[катастеризм]]ы. Сурәтләрдә Кыз башакны (урнашу буенча Спика йолдызына ярашлы) тота.
 
[[Клавдий Птолемей]] бу йолдызлыкны үзенең «[[Әлмагест]]» китабына керткән. [[Әл-Бируни]] үзенең [[1030 ел]]да тәмамланган «[[Мәсгуд кануны]]нда» [[Клавдий Птолемей|птолемейныкы]] {{lang-grc|παρθένος}} исемене {{lang-ar|العذراء}} ''әл-‘әҙра’'' («гыйффәтле кыз»)<ref>Газраэ — кыз, гыйффәтле кыз. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.</ref> сүзе белән тәрҗемә иткән<ref>Звездный каталог ал-Бируни с приложением каталогов Хайама и ат-Туси // Историко-астрономические исследования. Вып. VIII. — М.: Физматгиз, 1962. — С. 182.</ref>.
 
== Искәрмәләр ==
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Кыз_йолдызлыгы