Интерференция (физика): юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
JAnDbot (бәхәс | кертем)
EmausBot (бәхәс | кертем)
к r2.6.4) (робот кушты: am:የብርሃን መጠላለፍ; косметик үзгәртүләр
Юл номеры - 1:
[[РәсемФайл:Wavepanel.png|frame|Дулкын озынлыгына һәм чыганаклар арсындагы ераклыкка бәйлелектә, ике әйләнә когерент дулкын интерференциясе рәсеме]]
'''Дулкыннар интерференциясе''' — бер урында кара-каршы дулкыннарның көчәюе, икенче урында - кимүе белән барган дулкыннарның кушылуы. Интерференция нәтиҗәсе кушылучы дулкыннарның фазалар аермасына бәйле.
 
Юл номеры - 6:
Интерференция вакытында [[дулкын энергиясе|дулкыннарның энергияләре]] кушылмый. Дулкын интерференциясе төрле янәшә урнашкан кисәкчекләр арасында энергиянең бүленүенә китерә. Бу энергия саклыну законына каршы чыкмый, чөнки уртача, зур ераклык өчен, дулкыннаның кушылма энергиясе интерференөияләүче дулкыннарның энегияләре суммасына тигез.
 
Когерент булмаган дулкыннарның бер-берсе өстенә өелгәндә кушылма дулкынның амплитуда квадратының уртача зурлыгы өелүче дулкыннарның амплитуда квадратларының суммасына тигез. Тирәлекнең теләсә-нинди ноктасындагы тирбәнүләр кушылмасының энергиясе аның, аерымлыкта бөтен когерент булмаган дулкыннары белән шартланучы, тирбәнүләре энергиясе суммасына тигез.
 
== Ике сферик дулкынның кушылуы нәтиҗәсен исәпләү ==
Әгәр дә нинди дә булса бертөрле һәм [[изотроплык|изотроп]] тирәлектә ике нокталы чыганак [[сферик дулкын]] чыгарсалар, ирекле М ноктасында суперпозиция принцибы белән дулкыннарның кушылуы булырга мөмкин:
ике яки күбрәк дулкын килгән тирәлекнең һәрбер ноктасы, һәрбер дулкын аерым китергән тирбәнүдә катнаша; дулкыннар бер-берсе белән тәэсирләшмиләр һәм аерым таралалар.
Юл номеры - 27:
:<math>\alpha_1\!</math> һәм <math>\alpha_2\!</math> — башлангыч фазалар,
 
:<math>r_1\!</math> и <math>r_2\!</math> — М ноктасыннан B<sub>1</sub> һәм B<sub>2</sub> чыганакларына кадәр ераклыклар
 
Дулкыннарның кушылмасында <math>s=s_1+s_2={A \over r}\sin \Phi</math>, амплитуда <math>{A \over r} </math> һәм <math>\Phi\!</math> фазасы түбәндәге формула белн билгеләнәләр:
 
:<math>{A \over r}=\sqrt{\left({A_1 \over r_1}\right)^2 + \left({A_2 \over r_2}\right)^2 + 2{A_1 \over r_1}{A_2 \over r_2}\cos(\Phi_2-\Phi_1)}</math>,
Юл номеры - 35:
:<math>\Phi=\operatorname{arctg}{ {{A_1 \over r_1}\sin\Phi_1 + {A_2 \over r_2}\sin\Phi_2} \over {{A_1 \over r_1}\cos\Phi_1 + {A_2 \over r_2}\cos\Phi_2} }</math>
 
== Дулкыннарның когерентлыгы ==
<math>\Phi_2-\Phi_1\!</math> дулкын фазалары аермасы вакытка бәйле булмаганда гына, дулкыннар һәм аларның чыганаклары когерент дип аталалар. Әгәр киресенчә булса, когерент булмаган дулкыннар булалар. Әгәр <math>\Phi_2-\Phi_1\!</math> фазалар аермасы вакыт үтү белән үзгәрсә, дулкыннар һәм аларның чыганаклары когерент булалар.
Аерма өчен формула:
 
Юл номеры - 50:
<math>k(r_2-r_1)=2m\pi\!</math> (кая, <math>m=0, \pm 1, \pm 2, ...\!</math>(m-целое) яки <math>r_2-r_1=m\lambda\!</math>, (чөнки <math>k={2\pi \over \lambda}</math>)) булган тирәлекнең һәрбер ноктасында косинус бергә тигез, ә тирбәнүләр амплитудасы максималь <math>\left({A \over r}={A_1 \over r_1}+{A_2 \over r_2} \right)</math>
 
<math>r_2-r_1=\Delta\!</math> зурлыгы B<sub>1</sub> и B<sub>2</sub> чыганакларыннан тирәлекнең каралган ноктасына дулкын таралышының геометрик аермасы дип атала.
 
:<math>k(r_2-r_1)=(2m+1)\pi\!</math>, (кая <math>m=0,1, 2,...\!</math> (m-натураль),
яки:<math>\Delta=r_2-r_1=(2m+1){\lambda \over 2}</math>)) булган, тирәлекнең һәрбер ноктасында кушылма дулкындагы тирдәнүләр амплитудасы минималь <math>\left({A \over r}= \begin{vmatrix}{A_1 \over r_1}-{A_2 \over r_2} \end{vmatrix} \right)</math>.
 
Юл номеры - 68:
[[Төркем:Физика]]
 
[[am:የብርሃን መጠላለፍ]]
[[bg:Интерференция (физика)]]
[[bs:Interferencija talasa]]