Ацтеклар: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat Vildanov (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Zahidulla (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
[[Рәсем:StaCeciliaAcatitlan.jpg|thumb|250px| [[Сент. Сесилья Акатитлан]]да ацтек пирамидасы, [[Мексика]] дәүләте.]]
'''Ацтеклар''' - [[Мексика]]да яшәүче, бигрәк тә [[нахуатль|нахуатль]] теле туган теле булган халык. ''Ацтек'' (''Ацтекатль'') [[нахуатль]] телендә "«берәү [[Ацтлан]]нан» кешеләр"дигәнне дигәнаңлата. сүз,[[Ацтлан]] бу- шул вакытның [[нахуатль]] телендә сөйләшүче халык мәдәнияте өчен мифологик урын.
'''Ацтек''' кешеләре дип, [[14 гасыр|14-нче]], [[15 гасыр|15-нче]] һәм [[16 гасыр|16-нчы]] гасырларда, [[Мезоамерика]] хронологиясендә соңгы пост-классик период дип аталган периодта Мезоамериканың зур өлешен биләп торган, бигрәк тә [[нахуатль|нахуатль]] телендә сөйләшүче билгеле этник группа кешеләрен атыйлар.
 
''Ацтек'' (''Ацтекатль'') [[нахуатль]] телендә "[[Ацтлан]]нан кешеләр" дигән сүз, бу шул вакытның [[нахуатль]] телендә сөйләшүче мәдәнияте өчен мифологик урын.
Ацтеклар цивилизациясе [[14 гасыр|XIV]] - [[16 гасыр|XVI]] гасырларда, [[Месоамерика]] хронологиясендә соңгы пост-классик периодында [[Урта Америка]]ның шактый зур өлешен биләп торган.
Мехикаларның ышанулары буенча Мехико-Теночтитлан күл уртасындагы [[утрау]]да, [[Ацтлан]]да урнашкан, һәм аның халкы ацтекатль дип аталган. Моннан ацтек сүзе килеп чыккан. Еш кына "ацтек" төшенчәсе [[Теночтитлан]] (хәзерге вакытта [[Мехико шәһәре]] урынында) Мехика кешеләрен аңлата.
 
Мехикаларның ышанулары буенча Мехико-Теночтитлан күл уртасындагы [[утрау]]да, [[Ацтлан]]да урнашкан, һәм аның халкы ацтекатль дип аталган. Моннан ацтек сүзе килеп чыккан. Еш кына "ацтек" төшенчәсе [[Теночтитлан]] (хәзерге вакытта [[Мехико шәһәре]] шәһәре урынында) Мехика кешеләрен аңлата.
 
Кайвакыт төшенчә шулай ук Теночтитланның ике мөһим шәһәр-дәүләтен - Техкокодагы Акольхуа һәм Тлакопандаг Тепанекны үз эченә ала, бу шәһәрләр бөтенесе бергә ацтекларның өчлек альянсын - "Ацтек империясен" тәшкил иткән.
 
[[13 гасыр|13-нче]] гасырдан башлап, Мехико Үзәне Ацтек цивилизациясенең йөрәге булып торган: монда Техкоко Күлендәге утрауларда ацтекларның өчлек альянсының башкаласы Теночтитлан урнашкан. Өчлек альянсының сәяси гегемониясе Мехико Үзәненнән бик ерак җирләргә кадәр җиткән.
[[1521 ел]]да, [[Эрнан Кортес]] күп санлы нахуатль телендә сөйләшүче союздашлары белән бергә, Теночтитланны яулап ала һәм ацтек өчлек альянсын тар-мар итә. Ацтекларның башкалалары урынында яңа торак пункт - [[Мехикога]] нигез салына.
 
Халык какао эчемлеген яраткан, шуннан тыш какао бөртекләрен төрле ризыклар ясауда кулланган. Ацтекларда акча ролен дә какао бөртекләре үтәгәне билгеле. Хәтта акчаны ялганлап җирдән, яки балчыктан ясау очраклары да булган. Мисал өчен: бер корбан өчен «сыйфатлы» колның бөясе 4000 какао бөртеге булган.
 
[[1521 ел]]да, [[Эрнан Кортес]] күп санлы нахуатль телендә сөйләшүче союздашлары белән бергә, Теночтитланны яулап ала һәм ацтек өчлек альянсын тар-мар итә. Ацтекларның башкалалары урынында яңа торак пунктшәһәргә - [[МехикогаМехико]]га нигез салына.
 
== Чыганаклар ==
* [http://ec-dejavu.ru/c-2/Cocoa.html Какао Месоамерика индейцлары мәдәниятендә]
 
== Сылтамалар ==
* [http://www.mexicolore.co.uk/index.php?one=azt&two=aaa Aztecs at Mexicolore]: даими яңартыла торган җитди барлык буын өйрәнүчеләр өчен махсус ацтекларга багышланган уку-укыту сайты.
* [http://web.archive.org/web/20091027042348/http://geocities.com/architecture_aztec_america Aztec Architecture]
* [http://www.d.umn.edu/cla/faculty/troufs/anth3618/maaztec.html Aztecs / Nahuatl / Tenochtitlan]:
* [http://www.history-aztechist.com Aztec history, culture andumn.edu/~rmccaa/mxpoprev/table2.htm religion]
* [http://www.hist.umn.edu/~rmccaa/mxpoprev/table2.htm
* [http://www.public.asu.edu/~mesmith9/azbib.html
* [http://www.public.asu.edu/~mesmith9/tlahuica.html
* [http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime_20030227.shtml
* [http://worldmuseumofman.org/aztecartifacts1.htm Pre-columbian Aztec Collection]: ацтек эш һәм сугыш кораллары фотосурәтләре
 
[[Төркем:Ацтеклар| ]]
[[Category:Ацтек| ]]
[[Төркем:Урта Америка индейцлары]]
[[Category:Мезоамерика мәдәниятләре]]
[[Төркем:Мексика халыклары]]
[[Category:Америкаларның пост-классик периоды]]
[[Category:Мексиканын Колумб чорына кадәрге мәдәниятләре]]
[[Category:1325 елда нигез салынган дәүләтләр]]
[[Category:1521 елда тар-мар итүләр]]
[[Category:Төньяк Американың элеккеге патшалыклары]]
[[Category:Цивилизацияләр]]
 
{{Link GA|ca}}
Строка 33 ⟶ 32 :
{{Link FA|ast}}
{{Link FA|mk}}
 
[[kbd:Ацтекхэр]]
 
[[af:Asteke]]