Кече Җидегән йолдызлыгы: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Ерней (бәхәс | кертем)
Ерней (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 3:
 
== Йолдызлар ==
'''Кече Җидегән ''α''''' — [[Тимерказык]], +21,0297 [[йолдызча зурлык]]тагы [[йолдыз]], [[котып йолдызы]].
 
'''Кече Җидегән ''β''''' — [[Кәүкәб]] ({{lang-ar|الكوكب الشمالي}} ''кәүкәб әш-шимали'' — «төньяк йолдыз»<ref>БуКәүкәб сүз татарйолдыз; телендәшимали йолдыз мәгънәсендәтөньякка кулланганкараган. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 229.</ref> ({{lang-ar|الكوكب الشمالي}} — «төньяк йолдыз»; {{lang-ru|Кохаб}}), +2,08 йолдызча зурлыктагы сары зур йолдыз, 126 [[яктылык елы]] ераклыкта урнашкан. Б.ч.к. 20001900 елдан б.ч. [[500 ел]]гача бу йолдыз [[күк йөзе]]нең төньяк котыбына иң якын йолдыз булган һәм [[котып йолдызы]] сыйфатында булган. Бу хәл аның гарәп исемендә сурәтләнгән.
 
'''Кече Җидегән ''γ''''' — [[Феркад]], +3,05 йолдызча зурлыктагы йолдыз.
 
== Атамалар ==
Юл номеры - 15:
 
=== Тимерказык, Акбүзат, Күкбүзат һәм Җидегән турында риваять ===
[[Котып йолдызы]] [[төрки халыклар]]да күккә кагылган «тимер казык» итеп күз алдына китерелгән һәм, янә килеп, татарларда аның янындагы ике йолдыз шул казыкка бәйләп куелган Акбүзат һәм Күкбүзат дип исемләнгән елкылар итеп күзалланган. Х. Мәхмүтов тарафыннан китерелгән бер риваятьтә бу турында болай диелә: «Шул казык тирәсеннән китә алмыйча утлап йөргәндә, аларны җиде карак ([[Зур Җидегән йолдызлыгы|Җидегән йолдыз]]) урлап китәргә ниятләгән, имеш. Болар Акбүзат һәм Күкбүзат артыннан әй чабалар, әй чабалар, әмма куып җитә алмыйлар, ди» (''Татар халык иҗаты. Мәкальләр һәм әйтемнәр. Төз. Х.Ш. Мәхмүтов. — Казан, 1987'')<ref>[http://www.ksu.ru/f11/bin_files/uz_2006!75.pdf Казан дәүләт университеты. Татар филологиясе һәм тарихы факультеты. Фәнни язмалар — 2006. — Казан, 2007. — Б. 71]</ref>.
 
==== Табышмак һәм әйтем ====
* Казыкка бәйләнгән ике атым дулый, дуласа да бер тирәдән китә алмый (''Тимерказык, Акбүзат, Күкбүзат йолдызлары'').
* Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз (''әйтем'').
 
==== Нәтиҗә ====
Бәлки, бу халык сөйләм мирасында Кече Җидегән β — Акбүзат йолдызы, ә Кече Җидегән γ — Күкбүзат йолдызы дип атыйлар, әмма туры күрсәтмәләр әле табылмаган.