Прагматизм: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IanraBot (бәхәс | кертем)
к →‎top: clean up
Nurbot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: Аурупа → Европа (2) using AWB
 
Юл номеры - 1:
'''Прагматизм''' – [[практика]]ны ([[тәҗрибә]]не) төп методологик [[принцип]] итеп [[карау]]чы һәм төрле [[теория]]ләр һәм [[тәгълимат]]ларның [[гамәл]]и [[нәтиҗәлелек|нәтиҗәлелеге]] аларның [[дөреслек|дөреслегенең]] төп [[критерий|критерие]] дип [[өйрәтү]]че [[Фәлсәфә|фәлсәфи]] [[агым]].
 
Прагматизмның иң мөһим [[идея]]ләре [[19 гасыр]] [[ахыр]]ында [[АКШ]]та [[барлык]]ка киләләр, ләкин фәлсәфи агым буларак ул шул ук [[Америка]]да һәм [[АурупаЕвропа]]да [[20 гасыр]]ның беренче [[ярты]]сында гына төзелә. Өстәвенә, АКШта [[1930-еллар]]да прагматизм рәсми философия [[дәрәҗә]]сендә тора.
 
Бу агымга [[нигез]] салучы – [[Чарльз Пей]]с ([[1839]] – [[1914]]), аның [[үсеш]]енә [[әһәмият]]ле [[өлеш]] кертүчеләр – [[Уильям Джемс]] ([[1842]] – [[1910]]) һәм [[Джон Дьюи]] ([[1859]] – [[1952]]), соңгысы прагматизмның үз [[төр]]ен – [[инструментализм]]ны барлыкка китерә.
== Фәлсәфи карашлар ==
19 [[гасыр]] ахыры – 20 йөз башында үтә [[абстракт]] һәм [[тормыш]]тан аерылган идеалистик [[өйрәтмә]]ләр киң таралган була. Нәкъ менә аларны АурупаЕвропа һәм [[Төньяк Америка]] [[университет]]ларында укытканнар. Прагматизм исә фәлсәфәне [[яңарту]] буенча үз “[[программа]]сын” [[тәкъдим]] итә, аның нигезендә фәлсәфә кеше алдында килеп [[чыгу]]чы аеруча авыр проблемнарны [[хәл]] итү [[чара]]ларын [[табу]] [[ысул]]ы булырга тиеш.
 
[[Кеше]] яши торган [[хакыйкать|хакыйкый]] [[дөнья]] кеше үз тәҗрибәсендә сизә, аңлый торган нәрсә дип, ә кешенең тормышы – кешенең аңында баручы “[[тәэсир]]ләр агымы” дип аңлатыла. Моннан чыгып, тышкы дөнья белән бәйле бөтен фәлсәфи һәм [[фән]]ни [[проблематика]], үз [[үзенчәлек]]ләре һәм [[канун]]нары белән бергә, яраксыз дип табыла. Дөньяның барлыкка килүе дә, аның [[яшәеш]] [[кагыйдә]]ләре дә кирәк түгел, бары тышкы дөньяның безгә [[йогынты]]сы һәм кеше үзенә кирәк нәтиҗәгә ирешер өчен [[эш]]ләргә тиешле гамәлләр генә мөһим.