Гакыйдә: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Muhtac (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Rinazz (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{Ислам}}
 
'''Гакыйдә''' (гар. '''عقيدة''') – [[ислам]] ышануы, [[иман]]ны ачу төре. [[Сөнниләр]]нең гакыйдәсе иманның алты шартына нигезләнгән. Гакыйдәдә сөнниләрнең төп [[мәзхәб]]ләре – [[ӘбульӘбүл-Хәсән әл-Әшгари]] һәм [[Әбу Мансур әл-Матуриди]] имамнар исемнәре белән аталган [[Әшгарилек]] һәм [[Матуридилык]] дип санала. Шулай ук [[сәләфичелек]] гакыйдәсе таралган.
 
Сөнниләрнең төп ышанулары чагылган китап булып [[хәнәфи мәзхәбе]] галиме [[Әбу Җәгъфәр әт-Тахави]]нең ([[һ. 239]]-[[һ. 321]]) «Бәян әс-Сүннә уәл Җәмәга» («[[Гакыйдә Тахавия]]» исеме астында билгеле) китабы санала.
 
<blockquote>
Без, дөрес гакыйдәле кешеләрнең, бу имамнарга хәтле дә яшәгәннәрен аңларга тиешбез. Без гакыйдәбезне, бу имамнар аңа нигез салганга күрә генә, алар исеме белән атамыйбыз. Без белергә тиешбез: безнең ышануыбыз – Аллаһ Тәгаләдән, һәм Мөхәммәд саләллаһу галәйхи үәсәлләм аны безгә тапшырды. Шулай итеп бу дөрес гакыйдә әлеге ике имамга килеп җитә. Әмма алар яшәгән чорларда ук, дөрес ышануны үзгәртүче, төрле агымнар барлыкка килә, шуңа күрә әл-Әшгари һәм әл-Матуриди хәзрәтләре дөрес гакыйдә буенча хезмәтләр язалар һәм төрле бәхәсләрдә катнашалар. Һәм, нәтиҗә буларак, сөнни гакыйдәне бу ике имам исеме белән атый башлыйлар. Шуңа күрә "әшгари" яки "матуриди" диләр. Бу ике имам арасында бер-берсен адашкан дип әйтерлек аерымлыклар юк. Бу ике имам арасында аермалык – терминнарга төрле атамалар кушуда гына. Моның турында тулырак мәгълүматны әс-Субкинең "Тәбәкат шәфигый" китабыннан алырга мөмкин.
</blockquote>
== Гакыйдәнең бер мисалы ==
 
«Әмәнтү би-льл-Ләхи вә мәләикәти-хиһи вә-кутуби-хиһи вә-русулихирусулиһи вә-льл-йәүми-льл-ахири вә-би-льл-кадари хәйрихихәйриһи вә-шзррихишәрриһи мин Аллаһи тәгалә вә-льл-бә`су бә`да-льл-мәүти хаккун әшхәдү ән(л) ләә иләхәиләһә иллә-л-ЛахуЛаһу вә-әшхәдүәшһәдү әннә Мүхаммәдән габдү-Хүһү вә-расулү-Хүһү»
 
Тәрҗемәсе:
- Иман китердем Аллаһка, аның [[Фәрештә]]ләренә, Аның Китапларына, Аның [[Пәйгамбәр]]ләренә, [[Кыямәт көне]]нә, язмышның Аллаһ тәгаләдән икәнлегенә, яхшылыкның да яманлыкның да Аллаһтан килүенә, үлемнән соң кабат терелүнең дөреслегенә. Аллаһтан башка илаһ юклыгына һәм Мөхәммәд Аның рәсүле һәм колы икәнлегенә шәһадәтлек бирәм.
 
[[Төркем:Ислам]][[Төркем:Ислам төшенчәләре]]
== Сылтамалар ==
* [http://darulfikr.ru/story/term/6 Сөннәт әһеле гакыйдәсенә сылтама(урысча)]
 
[[Төркем:Ислам]]
 
[[ar:عقيدة إسلامية]]