|
#REDIRECT [[Казан кирмәне]]
[[Рәсем:Spasski Tower.JPG|thumb|right|250px|'''Qazan Kremle''']]
'''Qazan Kremle''' [[16. yöz]] urtası – [[19. yöz]] arxitektur ansamble.
[[14. yöz]] –[[16. yöz]]neñ 1. yartısında Tatar tözüçe ostaları tarafınnan qorılğan şähär-kirmän nigezendä barlıqqa kilä. Şähärneñ üzägendä, [[Qazansu]] yılğasınıñ sul yarında borınğı Qazan Qälğäse urınında. [[Qazan xanlığı]] zamanında bu mäydanda ''Xan Sarayı'', ''Xan törbäläre'', ''Nurali mäçete'', ''[[Qolşärif mäçete]]'', mäsräsälär, alpawıt yortları h.b. bínalar urnaşqan. Qälğä xäzerge Kremlneñ tönyağında, qalqulıqta urnaşqan. Qazan Qälğäse 7 manaralı, díwarları eçke yaqtan taş belän nığıtılğan. Kirmaännän kerü yulları-qapqaları Nurali, Atalıq, Xan, Alabuğa, Kibäk h.b. isemnärdä bulğan. Şähär bistäläre yağınnan Arça, Zur, Tömän, Qırım, Köräyeş, Nuğay h.b. qapqalardan kergännär. Qapqalar östendä saqlanu manara-qorılmaları eşlängän. Qorılmalarnıñ arxitektur stillärendä Bolğar, [[Altın Urda]], Şosmanlı häm İtaliä-Awrupa mäktäpläre yoğıntısı sizelä. [[1552]]. yılda [[Qazannı yaw]]lağanda ul qorılmalarnıñ küpçelege cimerelgän.
Qazan Kremle territoriäse könyaqtan tönyaqqa suzılğan küppoçmaq, [[1556]]-[[1562]]. yıllarda taştan, [[17. yöz|17-]][[18. yöz]]lärdä kirpeçtän qorılğan biek manaralı qälğä díwarları belän äyländerep alına. Bu kompleksta barlığı 14 manara sanala, alar ike törle: küzätü, saq manaraları (Könyaq-Könçığış, Könçığış, Könyaq-Könbatış, Tönyaq, Tönyaq-Könçığış, İsemsez häm Tönyaq-Könbatış tügäräk manaralar, Biş Qırlı manara); qapqalı manaralar: Spas ([[16. yöz]]neñ 2 yartısınnan), Yäşeren (Taynitski, Nurali qapqası urınında, 18. ğasırğa qädär Nikolski, 18. yözneñ axırınnan Taynitski), Konsistor, Dmitrov, Preobrajenski qapqası (Tömän qapqası urınında, [[16. yöz]]neñ 2. yartısınnnan Sergeyev, soñraq – Preobrajenski), Voskresenski qapqası ([[Alabuğa]] qapqası urınında). Manaralarnıñ qayberläre saqlanmağan. Kremlneñ tönyaq öleşendä [[Söyembikä manarası]], Blagoveşçenie Kafedral Çirkäwe, Soşestvie Svyatogo Duxa saray çirkäwe ([[1852]]-[[1859]]. da Vvedenski çirkäwennän ([[16. yöz]] urtası) üzgärtep qorıla), Gubernator Sarayı ([[19. yöz]] urtaları) Xan Sarayı urınına salına. Elekke Jünkerlär kölliäte bínası Arsenal häm Artilleriä yortı ([[18. yöz]]-[[19. yöz]] başı) urınında tözelä; [[2005]]. yıldan [[Ermitaj]] filialı bínası ([[1829]]-[[1840]], míğmar P.G.Pátnitski). Qazan Kremleneñ könçığışında Çirkäwlär idaräse (Duxovnaya konsistoriä) bínaları ([[18. yöz]] axırı), qabulxanälär ([[19. yöz]] başı), Arxierey yortı ([[1829]]), kazarmalar ([[19. yöz]]), könyaq-könbatışında Spas-Preobrajenie monastırınıñ ber öleşe saqlanğan ([[16. yöz|16-]][[19. yöz]]lär); şunıñ tönyağında ([[19. yöz]] urtasına qädär) Kíprian häm İustinya çirkäwe ([[16. yöz]] axırı) urnaşqan bula. Xäzer Qazan Kremlendä – [[Tatarstan]] Präzidente rezidensiäse, Tatarstan ministerlekläre, idaräçeleklär, xakimiät-xucalıq oyışmaları. [[1990. yıllar]]dan Qazan Kremlendä kiñ qolaç belän üzgärtep qoru, tözekländerü eşläre alıp barıla. [[1996]].dan [[Qolşärif mäçete]] tözeldä häm [[2005]]. yılda tözeläp beterde. [[2000]]dä Wäkillek bínası tözelä.
[[1994]].tä "Qazan Kremle" däwlät taríx-arxitektur häm sänğät muzéy-saqlawlığı oyıştırıla. [[2000]]. yıldan [[UNESCO]]nıñ Bötendönya Mädäniät häm Tabiğät Mírasları isemlegendä kertelde.
{{commons|Category:Kazan Kremlin|Qazan Kremle}}
[[Төркем:Tatarstan]]
[[Төркем:Qazan]]
[[Төркем:Qazan Kremle]]
[[af:Kazanse Kremlin]]
[[ar:كرملين قازان]]
[[ca:Kremlin de Kazan]]
[[de:Kasaner Kreml]]
[[en:Kazan Kremlin]]
[[eo:Kremlo de Kazano]]
[[es:Kremlin de Kazán]]
[[eu:Kazango Kremlina]]
[[fr:Kremlin de Kazan]]
[[he:הקרמלין בקאזאן]]
[[hu:Kazanyi Kreml]]
[[it:Cremlino di Kazan']]
[[ja:カザン・クレムリン]]
[[ka:ყაზანის კრემლი]]
[[ko:카잔 크렘린]]
[[nl:Kremlin van Kazan]]
[[pl:Kreml kazański]]
[[pt:Complexo Arquitectónico e Histórico do Kremlin de Kazan]]
[[ru:Казанский кремль]]
[[sv:Kazans Kreml]]
[[vi:Kremli, Kazan]]
|
